Þjóðólfur - 26.06.1852, Blaðsíða 3

Þjóðólfur - 26.06.1852, Blaðsíða 3
335 ur að hafa í dag somu meininguna, og jeg haffti í gær“; og hvort sem fietta er stjórn- vizka eftur ekki, rjett eftur rangt, þá virðist það að hafa komið fram í þessu máli; og að vísu er jiað ekki stjórn Danakonungs ein, sem hefur aðra meiningu og aðra skoðun á • stjórnarmálum sínum nú, heldur en 184S; þetta er nú „harla Ieiðinlegt“ en [>að verður að taka svo „ár sem [>að gár“. En konungur vor er enn hinn sami; og [>að mun altlrei um hann reynast nje sannast, að hann Jiykist ekki skyldur að hafa sömu meininguna í dag, sem liann liafði í gær, [>á, er miði [>egnum hans öllum og gjörvöllu konungsveldinu til lieilla og hamingju, eða að hann vilji freinur nú, en fyrri, halla rjetti Islendinga í nokkru, eða inuni synja oss til langframa [>ess jafnrjettis við aðra samfiegna vora, sem bæði faðir lians og sjálfur hann hefur viðurkent, að vjer ættum; [>ví jaíiian nuin liann reynast ágætur höfðingi og hinn rjettlátasti af sjálfum sjer til, meðan liann er uppi. En stjórnarráð hans ræður nú með honum og þó mestu, og ráðgjafi innan- ríkismálanna, hver sem liann er, önnum kaf- inn af dönskutn málum, þeim, er hann liefur ábyrgð af, ræður nú mestu um biu íslenzku inál, og [>arf ekki neinum reikningsskap af að standa. jietta ástand verðum vjer að hafa hugfast, og megum ekki láta oss til hugar koma, að kenna [>að konunginum, sem einurigis og hein- línis leiðir bæði af stjórnartilhöguninni í Dan- mörku, stjórnartilhögunarleysinu hjá oss, og svo meðfram af apturför þeirri og hiiignuii alls jijóðfrelsis, sem á sjer nú stað, og [>okar meir og meir áfram um gjörvallt meginland Norð- urálfunnar. En [>ó auglýsing þessi kunni að virðast liokkuð þungyrt til vor Islendinga, þá heitir hún oss aptur á móti, að a/þint/ skuli á iöfjskipaðan /uítt hafda áfram sýslu sinni tnr.ð peim takmörkunum, sern því eru sett að löffum (inden de lovbestemte Grændser), og skuli því kosningar fram fara á þessu hausti. Jað datt því heldur ofiin yfir menn, þegar það var altalað hjer meðal staðarbúanna, daginn seni herskipið kom og marga daga á eptir, að konungsúrskurður eiun til stiptamtmanns hefði fylgt auglýsingunni, og væri í honum bannað að kjósa neinn af þeim átta mönnum, sem voru í meira liluta stjórnarmálsnefndar- innar í fyrra, og ekki mætti heldur kjósa neinn þann embættismann, sem hefði ritað nafn sitt undir ávarpið til konungs. En þetta hefur verið helzt til of fullyrt. Konungsúr- skurð einn íjekk stiptamtmaðurinn ritaðan frá ráðherra innanríkismálanna, sumpart á- lirærandi auglýsinguna* sumpart um kosning- arnar til liins næsta alþingis, sem eiga að fara fram í haust. Segir í þessum kalla úrskurð- arins, á þá leið: „að ef þeir emhættismenn, sem hafa ritað nöfn sin undir ávarpið til kon- ungs, verði kosnir, þá verði þeim synjað leyfis þess, sem 37. gr. í alþingistilskipaninni tiltek- ur að þeir þurfi, til þess að geta þegið kosn- inguna“. Aptur seinna i brjefinu er stiptamt- manninum upp á lagt að auglýsa þetta „(kjör- stjórunum)“, svo spornað verði við gagnslaus- uin kosningum,“ (forat unyttige Valg kan forebygges). 5að verður ekki varið, að nokkuð virðist undarlegt að slá þennan varnagla, svona fyrir- frain; en víst er um það, að stjórnin á þetta eins frjálst, og yfirhöfuð að synja hverjum þeim manni uin leyfi, til að þiggja kosningu og fara til alþingis, sem situr í embcetti urn það leyti að þinyha/dið byrjar; því bæði leiðir þetta beint af embættisstööunni og skyldu hvers manns að gegna henni, og svo líka af 37. gr. alþingislöggjafarinnar. En hjer mæta oss tvær spurningar, þær, er yfir- vega þarf vandlega, en það er: hverja eigi að telja einbættisinenn, og hvort það mundi verða „gagnslaus kosning að kjósa þ<á? Jað er auð- sært, að stjórnin hefur ekki og getur ekki lagt fyrir neinar þær takmarkanir á alþingislögun- um, sein þau ekki bera sjálf með sjer, eptir eðlilegum og vanalegum skilningi á lögum; auglýsingin segir sjálf með berum orðum: „að alþing skuli haldast innan sinna lögá- kveðnu takmarka, og eingi breyting skuli á þeim takmörkuin verða, nema á þann veg sem sjálf þau segi fyrir í 79. gr.“; þ. e. all- ar breytinyar á a/þinyis/öffyjöfinni verður fyrst að yjöra að álitsmáli fyrir a/pinyi sjá/fu, áður þær öðlist lagaafl; þar af leiðir, að hver sámaður í ríkjuin Danakonungs, sem hefur átt 2 unilanfarin ár hina lögákveðnu fasteign (10 cr í jörðu, eöa hús í kaupstað sem er 1000 rbd virði) hjer í landi, og sem

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.