Þjóðólfur - 20.08.1852, Blaðsíða 4

fyrir það sviptur kjörgengisrjettinum, ef hann
væri annars kjörgengur að lögum, og að það
væri rángt að útiloka þá menn eða aðra, sem
undirskrifuðu, af kjörskránum; kvaðsthann að
vísu treysta því, að enginn kjörstjóri misskildi
svo bæði lögin og skyldu sjálfs sín; en skyldi
allt um það svo bera að einhversstaðar, þá
skoraði hann á alla fundarmenn og alla kjós-
endur hjer, að láta ekki traðka þessum ský-
Iausa rjetti þeirra með valdstjórnar-jshipun-
%im, sem vœri rangfœrðar. „J>etta mál kem-
nr valdstjóminni ekkert við; kjósendurnir
eiga skýlaust að heimta hvern þann mann,
sem þeir vita að er kjörgengur, séttan á kjör-
skrárnar, þeir eiga að krefjast um það beins
úrskurðar kjörstjórnarinnar, og láta svo hana
úrskurða í móti, ef hún porir pað oy ef hún
getur pað; sá úrskurður liggur ekki undir
neina valdstjórn, heldur undir aiþing; kjós-
endurnir eiga óhikað, þrátt fyrir konungsúr-
skurðinn, að kjósa hvern þann mann, sem þeir
hafabezt traust á og kjörgengur er að lögum, og
beiðast úrskurðar kjörstjórnarinnar um það, ef
hún vildi vefengja rjett þeirrarkosningar; þvíeitt
er synjun d leyfi tilpingsetu, ogannað rjett-
urinn tilpingsetu; synjun sú getur breyzt,
og embætti það raskazt á ýmsan hátt, sem
hún er við bundin, en þá er eptir óhagg-
aður þingsetu- rjetturinn, og þar með rjettur
kjósendanna og landsmanna, til að hafa af
því fullt gagn; „pað er til lítíls og á að vera
til einkis pó valdstjórnin oti pví svona fgr-
irfram við kjósendurna, að kosning peirra
manna sje gagnslaus, sem eru kjörgengir að
lögum, og sem þeirhafa sjálfir bezt traustið á
til þingsetu. Konungurinn hefur sjáifur og
stjórn hans lýst því yfir í augl, 12. maí þ. á.,
að alþing og alþingistilskipanin öll haldist
innan sinna iögákveðnu takmarka, og að engi
breyting verði á þessu gjörð án samþykkis al-
þingis; þvi getur enginn — hvorki stjórnin
sjálf nje valdstjórnin — gjört, neinabreytingu
á þeim rjetti, sem alþingistilskipunin heimilar
kjósendunum og þeim kjörgengu. En það er
hvers manns skylda, og allra yfir höfuð, að
vaka yfir, að menn verði ekki sviptir þeim rjett-
indum, sem þar eru veitt.“
Að þessari ræðu gjörðu fundarmenn góð-
an róm, og kröfóust þess margir, að innihald
hennar kæmi seni fyrst í blöðin, svo það gæti
orðið kjósendum til leiðbeiningar; því er hjer
farið svo mörgum orðum um þetta mál. Lög-
reglustjórinn á fundinum mun ekki hafa ver-
ið nærstaddur, þegar þetta fór fram, nje annað,
sem gjörðist seinni hluta fyrra dagsins; en það
munu fundarmenn hafa þókzt mega ráða af
viðræðum við hann hinn síðari daginn, — að
svo mikla leiti sem það varð mönnum skilj-
anlegt, er hann sagði um það efni — að hann
væri reyndar á öðru máli um kosningu þeirra
embættismanna, sem heíði veitingarbrjef með
konungsnafni, og hefði þó undirskrifað ávarp-
íð í fyrra; mun hann hafa viljað halda því frain,
að kosning peirra manna væri ekki að eins
gagnslaus, heldurog, að ólegfilegt sje að kjósa
þá; en engir fundarmenn munu hafa sann-
færzt af því, er hann faerði til, heldur ætlað
sjer, víst þá í svipinn, að halda hinu gagn-
stæða fram þegar til kosninga kæmi og þar
sem svo stæði á.
Við þetta mál var og tengd uppástunga
um, að allur fun.durinn gjörðist ein nefnd, til
þess að yfirvega og stinga upp á hverja helzt
myndi tiltækilegt að kjosa nu til alþingis.
Var það mál rætt ítarlega 12. ágúst, uppá-
stunga samin um fulltrúaefnin, sem Iíklegust
þækti, og ráðgjört að prenta hana sem fyrst í
blöðunum.
3>á ræddu menn um að biðja nú þegar
um ný kosningarlög, eins og stungið varupp
á úr Múlasýslu, en sú varð niðurstaðan, að
bæði þókti þetta, og eins ávarp til konungs
út af auglýsingunni og konungsúrskurðinum
12. maí þ. á., fremur eiga undir alþíng en
íingvallafundinn, og hafa meira afl og áork-
an ef alþing gengist fyrir því, einkum ef svo
væri að farið, sem einn fundarmanna stakk upp
á, að almennar bænarskrár kæmi frá öllum
hjeröðum landsins til alþingis um þau efni,
og þar með skorað á þingmenn, að rita kon-
ungi ávarp jafnsnart og þingið væri sett.
íókti og sama aðferðin eiga bezt við um það,
sem uppá var stungiðí brjefi Eyfellingsins, og
margir fundarmenn hreifðu á ný, að biðja
konung taka sjer íslenzkan ráðgjafa með
ábyrgðarvaldi í íslenxkum máluin.
Jarnæst urðu fleiri til að hreifa því, að
hugsa yrði ráð um það, eins og tekið var fram
í brjefinu, hversu þeim Jóni Sigurðssyni og
Jóni Guðmundssyni yrði veittur og safnað-