Þjóðólfur - 18.02.1853, Blaðsíða 4

Þjóðólfur - 18.02.1853, Blaðsíða 4
40 prentsmiftja vnr sett. Iiér ;í stofn af> llóium í Iljaltailal. Eins er })af> |)arílaust, aó rekja hér æfisðgu jirentsmiéju vorrar frá upphafi, frainá jiessa tíina. íeirra tveggja manna mun getift, niehan landih er uppi og íslenzk túnga er til, sein létu hana verfta að ineftali í sinni hendi til f>e.ss mef) ófneytanlegri álúft, kostgæfni og föfturlandsást aft ella og úthreiða andleg vísindi og veraldlegan fróðleik; nöf þeirra Guðbrandar hiskups þorlá/íssonar og Magn- úsar Stephensms i Viðey iriunu jafnan upjii hér á landi. En þess hrýnni nauðsyn er aptur á Jrví, aft skýra grandgæfilega fyrir sér stjórnun, á- stand og efnahag prentsiniðju vorrar um hin síftustu ár, einkum síðan hún var flutt frá Viöey til Reykjavíkur. 5aft er helst til of kunnugt, að nokkrir hin- ir ýngri vísindamenn vorir urðu til þess að lialla freklega á Magnús Stephensen fyrir um- sjón hans og ráðsmennsku yfir preiitsmiðjunni og yfir bókum hins forna Landsuppfræðíngar- félags, fyrir |>að hversu liann brúkaði prent- smiðjuiia mest og bezt til að prenta þær ein- ar bækur, sem hann einn saindi, eða Jjótki vert að prenta; og einkum fyrir J>að, að hann gjörði aldrei opinber og greinileg skil fyrir J>essari ráðsmenrisku sinni og fyrir efnahag prentsmiðjunnar. $essi áreitni lyktaði svo, að Magnús Stephensen gjörði Jiau skil fyrir efnahag prentsmiðjunnar, seni voru tekinn gild, að vist einn af mótstöðumöimum hans var sektaður með dómi, og að stiptsyfirvöld- uin landsins var falin yfirumsjón prentsmiðj- unnar, og hún seldáleigu eptir ilauða Magn- úsar Stephensens, fyrir ákveðið árlegt eptir- gjald. Vér leiðum hjá oss að dvelja viö (>enna tíma sem prentsniiðjan var lcigugripur, f>að liafa aðrir gjört. En allt J>að, sem }>ókti og mátti J>ykja tvísýnt og ískyggilegt í þeirri tiihögun, máske ineðfrain stofnun alþing- is, niun hafa komiö prentsmiðjustjórninni til að gjöra enda á fiessu, og flytja hana til Reykjavíkur í augsýn og iimsjón sjálfra {>eirra. Prentsrhiðjan var því ílutt frá Viðey, til Reykjavíkur 1844, og átti hún þá á vöxtum (>0‘Í9 rbd. I>að var líklegt, að af þessari breytingu mætti leiða ýmislegt hagræði, bæði fyrir prent- smiöjustiptunina sjálfa, og aðra út í frá, sem við hana þyrftu að skipta. I þau II—l‘i ár sem hún var á leigu, hafdi hún grædt 60i9 rbd. og sá sem haíði hana á leigu (>ó verið meir enn skaðlaus, eptir því sem ætlað er. þvi lagði sú ályktan sig riokkurnvegin sjálfa, að prentsmiðjan hlyti að græða margfalt þeg- ar hún væri llutt á haganlegri stað, og væri koinin undir handarjaðarin og í augsýn sjálfra enna árvökru stiptsyfirvalda, Jar til Jiókti víst, að nú mundi allt verða vamlaðra sem frá prentsmiðjunni kæmi, og með talsvert betra verði bækurnar, sern alþýða helzt þarfnast, og sein prentsmiðjan ein á rétt á að gefa úf. Meðfram var húizt við, að ekki yrði gefið út og prentaö jafnmikiö afþessu blessaða rímna- rugli og öðrugutli, sem þókti herast af helzt til of mikið útum landið, siðan Magnús Stephen- sen lézt, en einkum töldn menii vist, að úr því háyfirvöldiu væru búin sjálf að taka við allri ráðsmennskunni, J>á myridi J>au standa dyggilega og árlega reikníngskap af henni fyrir alþýðu, sem á prentsmiðjuna. Með öllum þessur ^yonum var prentsmiðj- an flutt til Reykjavíkur; en þær hrugðust. Sálmabókin og lærdóinsbókin hefir hahlizt til Jiessa nærfelt með sama verði. Pappír og letur er að vísu bet.ra erm í Viðey var, eri vöndun útgáfanna að ööru leyti, mun taka lít- ið fram Jieirn sem prentaðar voru í Viöey eptir 1833*. Flest hefir fengizt prent- ‘) Að minsta kosli or líordómskvcrs lílgafan 1816 fnll með villnr, og þó þior iná skc scii færri í lilgáf- unni 1850, vantar þó t. d. fyrirsögnina fyri fyrri katl- anuin i 2 ka|>. og slcngt cr þar saman lærdms- eða skýríngargreimnn við riiningargreinir o. s. frv., og er mcrkilegt að að forgaungiiinönniinnin skyldi ekki Imgs- ast, að taka einhverja útgáliina cptir Magnús Stephen- sen, cinkuni þá frá Leirárgörðmn, lil að prcnta eplir, sem yfir liöfnð að tala eru vandaðar, eins og allt st-m liann gaf út, fyrst ekki iná segjast að fá af harua- lærdóinsbókinni nýja þýðíngu, og, — að ritníngargreinun- uin til — sainkvæma liinni siðustu útgáfu liihlíunnar, gein víst cr inesta þörf á. — jjað cr saiua að scgja nin prestahandliókina. ilún er nú fyrir skcnistu lögð upp að nýjti, með orðréttuni guðspjöllunuin og pistl- tinnni, eins og er í elítu útgáfmn hililiunnar hjá oss, Bihlínfclaginii og ölluin hcfur þókl hrýn nauðsyn, að lagfæra og hrcyta úlleggingnnni á a 11 ri bi h Ii uni, og láta gánga út nýja, og lielir félagið kostaö til þcss

x

Þjóðólfur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.