Þjóðólfur - 18.02.1853, Page 4

40
prentsmiftja vnr sett. Iiér ;í stofn af> llóium í
Iljaltailal. Eins er })af> |)arílaust, aó rekja hér
æfisðgu jirentsmiéju vorrar frá upphafi, frainá
jiessa tíina. íeirra tveggja manna mun getift,
niehan landih er uppi og íslenzk túnga er til,
sein létu hana verfta að ineftali í sinni hendi
til f>e.ss mef) ófneytanlegri álúft, kostgæfni og
föfturlandsást aft ella og úthreiða andleg
vísindi og veraldlegan fróðleik; nöf þeirra
Guðbrandar hiskups þorlá/íssonar og Magn-
úsar Stephensms i Viðey iriunu jafnan upjii
hér á landi.
En þess hrýnni nauðsyn er aptur á Jrví,
aft skýra grandgæfilega fyrir sér stjórnun, á-
stand og efnahag prentsiniðju vorrar um hin
síftustu ár, einkum síðan hún var flutt frá
Viöey til Reykjavíkur.
5aft er helst til of kunnugt, að nokkrir hin-
ir ýngri vísindamenn vorir urðu til þess að
lialla freklega á Magnús Stephensen fyrir um-
sjón hans og ráðsmennsku yfir preiitsmiðjunni
og yfir bókum hins forna Landsuppfræðíngar-
félags, fyrir |>að hversu liann brúkaði prent-
smiðjuiia mest og bezt til að prenta þær ein-
ar bækur, sem hann einn saindi, eða Jjótki
vert að prenta; og einkum fyrir J>að, að hann
gjörði aldrei opinber og greinileg skil fyrir
J>essari ráðsmenrisku sinni og fyrir efnahag
prentsmiðjunnar. $essi áreitni lyktaði svo,
að Magnús Stephensen gjörði Jiau skil fyrir
efnahag prentsmiðjunnar, seni voru tekinn
gild, að vist einn af mótstöðumöimum hans
var sektaður með dómi, og að stiptsyfirvöld-
uin landsins var falin yfirumsjón prentsmiðj-
unnar, og hún seldáleigu eptir ilauða Magn-
úsar Stephensens, fyrir ákveðið árlegt eptir-
gjald.
Vér leiðum hjá oss að dvelja viö (>enna
tíma sem prentsniiðjan var lcigugripur, f>að
liafa aðrir gjört. En allt J>að, sem }>ókti og
mátti J>ykja tvísýnt og ískyggilegt í þeirri
tiihögun, máske ineðfrain stofnun alþing-
is, niun hafa komiö prentsmiðjustjórninni til
að gjöra enda á fiessu, og flytja hana til
Reykjavíkur í augsýn og iimsjón sjálfra {>eirra.
Prentsrhiðjan var því ílutt frá Viðey, til
Reykjavíkur 1844, og átti hún þá á vöxtum
(>0‘Í9 rbd.
I>að var líklegt, að af þessari breytingu
mætti leiða ýmislegt hagræði, bæði fyrir prent-
smiöjustiptunina sjálfa, og aðra út í frá, sem
við hana þyrftu að skipta. I þau II—l‘i ár
sem hún var á leigu, hafdi hún grædt 60i9
rbd. og sá sem haíði hana á leigu (>ó verið
meir enn skaðlaus, eptir því sem ætlað er.
þvi lagði sú ályktan sig riokkurnvegin sjálfa,
að prentsmiðjan hlyti að græða margfalt þeg-
ar hún væri llutt á haganlegri stað, og væri
koinin undir handarjaðarin og í augsýn sjálfra
enna árvökru stiptsyfirvalda, Jar til Jiókti
víst, að nú mundi allt verða vamlaðra sem
frá prentsmiðjunni kæmi, og með talsvert betra
verði bækurnar, sern alþýða helzt þarfnast,
og sein prentsmiðjan ein á rétt á að gefa úf.
Meðfram var húizt við, að ekki yrði gefið út
og prentaö jafnmikiö afþessu blessaða rímna-
rugli og öðrugutli, sem þókti herast af helzt til
of mikið útum landið, siðan Magnús Stephen-
sen lézt, en einkum töldn menii vist, að úr
því háyfirvöldiu væru búin sjálf að taka við
allri ráðsmennskunni, J>á myridi J>au standa
dyggilega og árlega reikníngskap af henni
fyrir alþýðu, sem á prentsmiðjuna.
Með öllum þessur ^yonum var prentsmiðj-
an flutt til Reykjavíkur; en þær hrugðust.
Sálmabókin og lærdóinsbókin hefir hahlizt til
Jiessa nærfelt með sama verði. Pappír og
letur er að vísu bet.ra erm í Viðey var, eri
vöndun útgáfanna að ööru leyti, mun taka lít-
ið fram Jieirn sem prentaðar voru í Viöey
eptir 1833*. Flest hefir fengizt prent-
‘) Að minsta kosli or líordómskvcrs lílgafan 1816
fnll með villnr, og þó þior iná skc scii færri í lilgáf-
unni 1850, vantar þó t. d. fyrirsögnina fyri fyrri katl-
anuin i 2 ka|>. og slcngt cr þar saman lærdms- eða
skýríngargreimnn við riiningargreinir o. s. frv., og er
mcrkilegt að að forgaungiiinönniinnin skyldi ekki Imgs-
ast, að taka einhverja útgáliina cptir Magnús Stephen-
sen, cinkuni þá frá Leirárgörðmn, lil að prcnta eplir,
sem yfir liöfnð að tala eru vandaðar, eins og allt
st-m liann gaf út, fyrst ekki iná segjast að fá af harua-
lærdóinsbókinni nýja þýðíngu, og, — að ritníngargreinun-
uin til — sainkvæma liinni siðustu útgáfu liihlíunnar,
gein víst cr inesta þörf á. — jjað cr saiua að scgja nin
prestahandliókina. ilún er nú fyrir skcnistu lögð
upp að nýjti, með orðréttuni guðspjöllunuin og pistl-
tinnni, eins og er í elítu útgáfmn hililiunnar hjá oss,
Bihlínfclaginii og ölluin hcfur þókl hrýn nauðsyn, að
lagfæra og hrcyta úlleggingnnni á a 11 ri bi h Ii uni,
og láta gánga út nýja, og lielir félagið kostaö til þcss