Þjóðólfur - 24.09.1853, Blaðsíða 2

134
amta, aft |>aft va r! óhafandi, að minasta kosti
nema meft miklum brgfærírtgtfrri.
Að jiessari iiifturstöóii komst líka ráð-
lierra iimaiiríkismálannn, Örsteð, |>ef;ar hánn
rrtaöi í vor, í maí, álitsskjal tif konúngs um
þetta rnáj, og íagfti því til, að jraö yröi gjört,
aft álitsmáli fyrir alfiíngi í sumar, éins og
kortúngur líka gjöröi.
Vér Iíöftim áftur gétiíí jiess lier að framan
(hls. 113.), hverja alfnng kaús í nefnd til aft
kveöa upp álit og tillögur um jietta vandá-
rhikla ttiál. Henni dvaldist vih þaö, sem vOtt
var, nær fiví allan jiíiigtímann; f>ví rttálift var
i sjálftt sér haéði yOrgriþsiftikiö ög Vandasámt,
og mörgutn af nefitdafriíönnttm niutí fíar til
lengi vel hafa fundJzt næsta tvísýnt, hvort
jarðamatið væri svo að undirstöðu og frágángg
áð vinnast mætti að lagfæfa fiaft. Alít um
fiaft korrist neftldiri éínhuga aft þeirri niftur-
stöftu, að álíta niætti, að lagfæríng þessi væri
möguleg, og byggði hún þetta einkum á því*
áft þó jarðantatift væri nú misjafnt og sund-
urleitt sýslna í inilli og atnta, þá mundi þaft
þó víðast hvar i hinuiti einstöku hrepptirn
hverjunt út af fyrir sig, og í flestum sýslun-
um, hverri sér í lagij vefa byggt á einum
og sama skilníngi á jarftarnatsreglunum, ogá
einu og sama sjónarmifti, Og þess vegna verá trieð
svo miklnm innbyrftis jöfmiði i hverjum hreppi
og hverri sýslu sér I lagi, eptir hinuni sanna
eg verulega mismun jarðarnia, gæðum þeirra
og göllum, að á þebsu niati mUndi megá
byggja þá Ingfæringu alls jarðartiátsinS, til að
koma á það innbýrftis jöfriuði og samhljóðári
yfir allt land, sem mætti verða viðunanleg
og gjöra jarftamat þetta bæði hæfilegt i sjálfu
sér til bráftabyrgfta, og til eiiidregnari Ingfær-
íngar og leiðréttíngar síftar meir.
Nefndin lagfti því til, að 3 tnanna tiefn'd
yrði sett i Reykjavík, til pess að endurskoba
oy layfœra, jarðumat. petta; og skyltli þessi
3 manna nefnd leita sér allrn nauftsynlegra upp-
lýsínga þar aft lútandi, bæftt hjá ándlegrarög
veraldlegrar stéttar yfirniörinuni, ogaðaukihjá
3 möiinum í hverju amti, er 3 marina nefndin
kysi sér> til þess að skrif'ast á við ög Iteítá
hjá skýrslna og nppfýsínga tim málift. Skyldi
allar leiftréttíngar jarðamatsiris tetnkttrli hýggja
á yhtr.fileyurn t'ekjum vður afyjaldijarðrvnna.
eptir pei/n vyplýsmyum; iem fenyizt grrttl*■
Ráðhérranri háfðf og éinkum tekið þenna
mælikvarða fram í álitsskjali síriu til kon-
úngsins, svo sem þann, er mundi reynast
hinn affarabeztr og áreiðanlagasti, til að inefa
eptir jarðir á íslandi.
Nefndarálrt þeffa kom fil rtndirhtiníngs-
umræðn í þínginu 5. f. m., en til ályktarriiri-
ræftu og átkvæðagreiftslu 8. s. m., og félfst
þá alþíng á aftaluppástúngur nefndariniiar,
eimiig þá, aft þíngrft skyldi itú þegár stínga
upp á þeifn 3 inönnuin, rnéft fnéií en helmíng
atkvæfta, sem þaft áliti íiæfasta til að takast
á heridur lagfæringar jarðamatsins. Atkvæða-
greiðsla um þetta fór fram á aðalfundi dag-
inn eptir, og hhitu, af 17 atkvæðuln, seiif
greidd vortf og gild, þesSir þíhgtttenn fleSt
atkvæði: Jón Gnðmnndsson 15, prófessor, dr.
Piitur Petvrsson 14^ kdnfeíenzráð og yfir-
dómari þórður iSveinbjiirnsson 13 átkvæði.
Samkvæmt. öllnni þessum málalokum var
álitsskjal samið til konúngs; var það lesið
upp og samþykkt i þinginu 10. f. m., sama
dagirm og þingiim var sagt slitið.
Án þess vér viljum leiða né getum leirlt
neinar getgátur að því, hverriig stjórnin muni
taka í þessar tillögur alþíngis, þá ruurium vér
í næsta blaði drepa á þá tvo aðra vegi, sem
þóktu liggja livað næstir fyrir í þessu niáli*
til að útkljá það, og sem að nokkru leyti var
hreift á alþingi í sumar.
En til fróðleiks lesendum voruin viljum
vér sýna hér upphæð jarðamatsins í dalatali,
m. fl., bæði í hverri sýslu og hverju amti, og
svo yfir allt landið.
1. í Suðuraintiuu.
Jarða- lliðforna Humir- Vírð- Hvort
tala. liundr- aðala us íngar hundr-
aðátal býlátala. upþ- að að
jarð. hæð f meðali.
rbd. rbd.
Báð. Skaptafells-s . . 256 2,971 81 99,840 33J
Rángárvallá-s. . . 472 5,998 80 214,983 35|
Vestmanneyja-s. . 20 300 n 17,540 V
Árnesss. . ... , . 562 8,944 197 211,330 23J
Gullbr. og Rjósar- s. 36Ö 4,642 153 138,811 29|
Reykjavík . . . . 10 103 6 8,9ÍÖ
Borgaifjárðár-s. . 244 3,963 7 102,205 26
Samtals 1,924 26,921 524 793,659