Þjóðólfur - 24.09.1853, Blaðsíða 5

137
o. grein.
Um vetrnrgeynislu fræmæfira.
Jegar búif) er að þurka rófurnar, skal
kika rakalaust ílát, sem aldrei hefir salt í
komift, og hefir mér geíizt bezt, aö geyma
þær þannin, að eg læt }>urra viðarkolaösku á
botninn, hér um bil jiriggja jiumlúnga jiykkt,
rafta síftan rófunum flötuin j)ar ofan á, þó svo,
aft engin snerti aðra, og komi livergi við í-
látið; læt eg síðan öskuna allt um kríng, og
í allar liolur, þvi á því riður, að bvergi sé
holt. Siðan læt eg eins þykkt öskulag ofan
á þær, eins og á botninn. Að þvi búnu má
nieft sama hætti leggja hvert lag ofan á ann-
að, unz ílátið er fullt orftift, og þekja síðan
vel yfir efsta lagið með öskunni, en þeir, sem
eigi hafa viftarkolaösku, verða aí> brúka vel
þurra móösku með söniu aðferð, og má vel
gefast. Siðan skal ílátið láta í þann stað,
sem hvorki er raki eður ofmikill hiti, og
ekki kemst frost að; þar skal það staiula ó-
haggað til þess í aprílmánuði öðru hvorju
megin sumarmála, eptir þvi, sem veðurátta
þá er; þá skal taka rófurnar upp úr ílátinu
ineð gætni, og leggja í þurrt trog, eður annað
j>ess háttar ílát, og setja síðari út í sólskin,
svo sem tlagsmark. Að því búnu skal taka
kassa eða þess konar ílát., sem sé töluvert
tlýpra en rófurnar á lengd, fylla það með
Rúðri mold og hrossataði, vel saman hrærðu,
og sé jafnt af hverju, þar skal setja ofan í
rófurnar, og liafa þriggja þumlúnga bil á milli
jieirra á alla vegi, og eins að börmum íláts-
ins, og má ekkert upp úr moldinni standa,
neina kálliausinn; setja skal síðau ilátið út
á hverjum degi, þegar frostiaust er, og fái
þær þá ekki lopt-dögg, þá skal vökva þær
lítillega með vatni, sem ekkierí kaldaversla.
Á þennan veg skal með höridla rófurnar, þar
til blóm þeirra hafa fengið náttúrlegan kállít.
(Niðurlug í næsta blaði).
Fáeinar jarbabœtur.
1.
$eir sem fyrir svo sem 7 áruin, og árlega
þar fyrir, áttu leið urn Hvalfjarðarströnd, fram
l'já þyrli, sáu þar sóla sig framan í Idíðinni
það, sem því miður viða má sjá, gjörtrassaða
jörð, þýfð óræktartún með móaflögum utan
með, túngarðalaus, nema livar hér og hvar
sást á gömul grjótgarðsbrot hrunin að öllu,
sokkin að mestu ofan í aurholtin; en alfara-
götutroðningar, hver utan við annan, láu yfir
þver túnin. Jörð þessa áttu til þess tiina
einhverjir hinir göfugustu höfðíngjar þessarar
og næstliðinnar aldar, hver frain af öðrum.
5eir liugsuðu samt ekki um að bæta jörð
þessa, heldur en aðrir jarðeigendur á þeim
tímum, né nú, en létu sér nægja, að halda
liinu forna gjaldi á jörðunni, og taka það;
en gjr.ldið varð leiguliðunuin því þúngbærara,
sem jörðin gekk af sér meir og rneir, af því
hún aldrei var bætt að neinti. •Nú dó sá, sem
átti, og varð ekkja hans að selja jörðina son-
um sínum til menningar og frama: en ótvg-
inn bóndamaður keypti þessa höfðíngjaeign.
Leiguliðinn bar sig upp við hauii undaii þessu
óbærilega afgjaldi, og kvaðst ekki rísa undir
þvi, svona miklu, en þar á var enga tilslök-
uri að fá né linun hjá hinum nýja eiganda;
hvert fiskvirði vildi bann fá sem ákveðið var;
þó gerði hann leiguliða kost á linuninni ineð
einu skilyrði, en það var, að hann ynni af
ser jaröaryjaldiö, svo mikiö setn Jtann yceti,
árleya, meö jarðabótnm, sem væri vandaðar
og verulegar. Leiguliða fundust þetta þúrig-
ar undirtektir með fyrsta, en fór þó til, og
hlóð upp túngarða; en eigandi linaði í afgjald-
inu fyrir verkið. I þessi 6 eða 7 ár, hefir
þessi bóiidlnn', sem eignaðist jörðina eptir
böfðíngjaættiiia inikhi, lagt i sölurnar samtals
tuttuyu vcettir á landsvísu afjarðargjald-
inu fyrir jarðabætur leiguliðans. jþessar 20
vættir eru sýnilegar hverjuni nranni, sem nú
ríður fram hjá ^yrli; þið komizt að sönnu
ekki yfir þvert. túnið, eins og áður var, og
ekki lieim að bænum nerna að austanverðu,
heim eptir breiðum og góðum tröðum, því
öflugir og vel blaðnir túngarðar eru nú komnir
umhverfis gjörvallt túnið, og það sjálft stækk-
að svo um Ieið og bætt, að nú falla árlega af því
tvö hundruð bestar í stað hundraðs sem áður
var. Jarna sjáið þið þessar 20 vættir! og þið
sjáið bráöuin fleiri vættir afgjaldsins komnar
þar í veglegar jarðabætur, því eigandinn,
ílaldór Haldórsson á Grund á Akranesi, ætlar
ótrauður að halda áfram hinum sömu uppgjöf-
um, eptir því sem jörðin er endurbætt. Og það