Þjóðólfur - 29.01.1856, Page 3

Þjóðólfur - 29.01.1856, Page 3
— 31 - Dugnaburinn bendir fram iyrir sig, til þess, sem menn geta vonazt eptir og œtlazt til af hlutabeig- anda, verbugleikinn snýr hugsuninni til hins um- liíina, til þess livab sá, sem ræbir um, hefir afrek- afe efea Iagt í sölurnar og þar mefe gjört sig betri embættiskjara maklegan. þafe liggur nú í augum uppi, afe hvorutveggi þessi hlifesjón þrávallt geti sameinazt og ráfeife og rœður optlega embættisveit- íngum yfir höfufe, en þó fylgist verfeugleiki og dugn- afeur ekki ætífe afe, og sé svo, þá getur orfeife spurs- i mál um, hvort meira eigi afe vega, verfeugleikinn efea dugnafeurinn. Eg vil nú taka til dæmis, afe þafe eigi afe veita eittlivert mikife og gott braufe, þar sem eru fólksríkar sóknir og mikife afe starfa; sé nú farife eptir persónulegum ástæfeum, ætti sá prestur sem lengi og vel er búinn afe þjóna, er orfeinn aldurhníginn og á fyrir mörgum afe sjá, afe standa næstur, og hann virfeist og afe eiga réttvísa lieimtu á því, afe miklu ýngri mafeur og þar til má ske óreyndur afe dugnafei, en hann er, sé pkki tek- inn lram yfir hann til braufesins; en sé þar í móti litife á hag og, þarfir safnafearins, virfeist hann afe sínu leyti enn sifeur eiga heimtu á því, afe þeir sem braufein veita ekki gjöri sér þafe afe reglu, afe veita braufeife þeim mönnum sem komnir eru á apturfar- aldur, eru búnir afe lifa hife fegursta og ekki eru orfenir færir um afe strífea í straungu af því þeir þegar eru búnir afe slíta sínum beztu kröptum; — hvort á nú meira afe meta? Eptir hlutarins efeli getur varla verife efi á því, afe þafe sem embættinu gegnir, ætti ávalt afe vera í fyrirrúmi, en ekki mun þafe þó vera reglan, heldur er verfeugleiki og þörf þess, sem sækir, látin ráfea mestu í veitíngunni yfir höfufe afe tala; enda mælir og mikife fram inefe þess- ari reglu, og afe minnsta kosti er þaö mikife áhorfs- mál afe breyta út af henni, fyr en búife er afe koma í veg fyrir þann ójöfnufe sem þar af hlyti afe leifea, j Sú tilhugsun, afe laung og trú þjónusta á inntekta- litlu og örfeugu braufei fái á sínum tíma trúrra þjóna umbun fyrir veitíngu á betra og hægra braufei, er hin öflugasta þvöt til þess afe standa vel í köll- un sinni, og mannlegu efeli er svo varife, afe lítife yrfei úr allri skyldurækt og kostgæfni, og menn g eta naurnast ætlazt til hvorugs — ef þessleifeis umbun ekki væri í vændum. Embættisaldurinn er því almennt og yfirhöfufe afe tala, og þafe af gildum ástæfeum, álitinn einhver iiin kröptugasta mefemælíng fyrir emhættismanninn, og þafe er líka öldúngis í efeli sínu, því þessi mefe- niælíng er byggfe á þeirrí skofeun, afe sá sem lengi er búinn afe þjóna í embætti hafi afe þvi skapi unnife afe almenníngs gagni og hagsæld, sem hann er búinn afe hafa embættife lengur efea skemur á hendi. l'afe liggur samt í augum uppi, afe embættis- aldurinn, skofeafeur út af fyrir sig, ekki má ráfea embættisveitíngum algjörlega og í hverju tilfelli sem afe ber, undantekníngarlaust, heldur verfeur líka ein- att afe hafa hæfilega hlifesjón af því, hvafe braufeife, sem veita á, útheimtir og þarfnast. þannig væri þafe ekki í efeli sínu afe veita gömlum uppgefnum sveitapresti stórt kaupstafearbraufe, t. a. m. Reykja- víkurbraufeife, efea annafe braufe þar sem stór stafeur er nifeurnýddur og kominn í hirfeuleysi efea megn óregla kominn á í söfnufeinum, og svo getur þafe verife enn þá fleira sem má koma til greina vife embættisaldurinn, — því hvafe er þafe sem getur honum þýfeíngu? þafe er einkum sú persónulega heimild sem á honum er byggd, en þessi heimild, þessi mefemælíng er allt önnur hjá þeim, sem í mörg ár er búinn afe þjóna litlu og örfeugu braufei en hjá þeim sem í mörg ár liefir setife á gófeu brauti, og enn önnur hjá þeim sem hefir þjónafe mifelúngs- braufei. I'afe liggur afe mér virfeist næst, afe tvii- falda afe minnsta kosti embættisaldurinn fyrir þann sem þjónafe hefir litlu og örfeugu braufei, í saman- burfei vife liinn sem hérumbil jafnlengi hefir búife afe gófea braufeinu, og afe hinni sömu tiltölu einnig fyrir þann sem er á mefealbraufeinu; og yfir höfuö virfeist þafe og réttvíst, afe sá sem búinn er afe fá gott braufe, ekki hafi neina mefemælíng í embættis- aldri sínum, þar sem liann er þegar búinn afe bera þafe úr býtum sem embæ'ítisaldurinn átti einkum afe mæla fram meö honum til afe hann gæti fengife; upp- frá því ætti einúngis afe fara eptir öferum verfeug* leikum hlutafeeiganda, þegar hann sækir til annars braufes. Afe öferu leyti veit eg þafe, afe þafe eru ýmsir anmarkar á þeirri reglu, afe fara eindregife og und- tekníngalaust eptir embættisaldrinum, en þafe er hægra afe sjá efea ráfea í þá annmarka heldur en afe ráöa bót á þeim; og þann mikla kostinn hefir þó þessi regla til afe bera, afe hún girfeir fyrir ein- ræfei og sjálfræfei í braufeaveitíngunni, og lætur hvorki mefehald, hlutdrægni efea aferar hvatir komast þar afe. Blátt og bert sjálfræfeife efea sjálfs-hug- þóttinn, sem engri almennri grundvallarreglu er háfe- ur, er hvervetna mesti vofeagripur, og varla er vife því afe búast, afe nokkrum takist afe bera hann þannig, afe hanu aldrei bregfei honum fyrir sig frem- ur en vera ætti. (Nifeurl. í næsta bl.).

x

Þjóðólfur

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Þjóðólfur
https://timarit.is/publication/72

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.