Þjóðólfur - 15.01.1859, Page 3

- 31 -
kenslu, og liún „róin í kaf"; meö öSrum orbum,
heiraakenslunni var þar meb alveg banafc, og hún
alveg eybilögí). Þat) er óþarfi ab spyrja afe því,
hvernig á þessu standi, þaö segir sig sjálft; hinir
eldri vísindamenn vorir er kendu mest í heima-
skólunum og höffeu kent um mörg ár, þeir höföu
tamife sér smámsaman víst kenslulag, og mefe hin-
um sömu tilteknu kenslubókum; þetta gafst vel yfir
höfufe afe tala, þegar alúfe var viö höffe bæfei af
þeim er kendi og hinum er numdi. En nú, eptir
afe banniö var útgengife, þá dugfei ekki þessi afeferö
framar; úr því varfe afe laga undirbúníngskensluna
eingaungu eptir því sem kröfur lærfeaskólans og
kenslan í honum útheimti, — og kröfurnar til þeirra
sem útskrifufeust frá Bessastöfeum breyttust einmitt
nm þetta leyti, ef oss rétt minnir. því var ekki
von, afe hinir eldri æruverfeu lærdómsmenn vorir,
höfundur og sál heimaskólanna, færi „afe gánga
sjálfir í skóla á ný“, á fullorfeins aldri sínum,
— þ. e. láta leggja sig á kné, til afe seta sig inn í
hina breyttu kenslu lærfea skólans, útvega sér nýj-
ar útgáfur af skólabókunura, hinar sömu er einar
þóktu hæfar í lærfeaskólanum, o. s. frv., — til þess
afe mega búa pilta undir „temmeligt" efea „maade-
ligt“ („sæmilega" efea „laklega") í latínskum stíl.
Ilér í má einkanlega álíta fólgin þessi hin hrapar-
legu umskipti er urfeu á heimaskóla kenslunni eptir
þafe bannife 2. okt. 1830 út gekk; þafe áttiafemýja
óreglunni og vanbrúkuninni er þókti vera farin afe
leifea af því afe einstakir menn mætti alveg undir-
Jbúa og útskrifa stúdenta til prestsskapar, en þafe
drap í raun og veru alla heimaskóla kensl-
una hjá oss. Svona fer einatt þegar á afe fara afe
þverkubba og rífa upp mefe rótum óregluna, meö
ósköpum og ofbeldi, líttforhugsafe, eins og t. d. afe
limlesta manninn þegar illa litt sár er á hendi efea
fæti, í stafe þess aö reyna afe lækna sárife sjálft
hægt og sígandi mefe gát; — já þafe sannafeist hér
éins og optar hjá oss, „afe þegar fara á betr en
vel þá fer opt verr en illaff. (Framh. í næsta bl.).
Frá Vestmanneyjum. (Niferl.).
in. Hife nýbygfea þínghús. — þafe er
20 áln. afe lengd en 10 áln. afe breidd, snýr frá
austri til vestrs, og eru grjótveggir undir, og eins
austrgaílveggrinn, en standþilgafl afe vestan mefe
vængjahurfeum, og er bogagluggi yfir dymm, og afe
auki sinn bogaglugginn hvorumegin þeirra; þak er
úr timbri. Alls eru 4 gluggar á veggjum, en einn
bogagluggi á austrgafli. A vestrgaflinum (utanverfe-
um?) er 8 daga sigrverk („uhrff); þar eru og aö
utanverfeu, slíferhanda 12byssum, og merkisstaung.
Afe innanverfeu, í vestrenda hússins, er þíngstofan
sjálf, er þar borfe, 5 stólar, 2 hvílubekkir („sovarff)
2 speglar, 2 ljósastikur, 2 hrákabollar og safn af
uppdráttum ýmsra landa. Mifehúsa er reistr stöp-
ull, en umhverfis hann er skipafe hinum 60 byss-
um varnarlifesins .o s. frv., trumbunni oghermerk-
junum, þar hángir og tafla er ritufe finnast áþíng-
sköpin og aferar reglur er gæta skal þar innanhúss.
í austanverfeu húsinu er bálkr mikill og breifer, upp
á honum eru bekkir, en undtr bálka þessum eru
3 fángahús, er innangengt í þau öll afe utanverfeu
inn úr austrgafli. — „Skúffur" eru í þíngborfeinu,
er þar safn af tilzkipunum, (sveitar?)reikníngum,
ritfaung, landafræfei á íslenzku o. fl., er allir mega
nota sem vilja. Upp úr miferi húsbu3tinni er flagg-
staung reist, er þar undife upp vitaflagg, þegar her-
mennirnir eiga afe safnast. Yfir afealdyrunum, og
eins yfir dyrum á norferveggnum er kórónumerkife,
en á vestrgaflinum eru þar afe auki mefe skírum
stöfum dregin upp þessi einkennisorfe:
ÞÍNGHÚS
VESTMANNEY JASÝSLU.
«
Vindhani er á húsinu mefe ártölunni: 1858.
— Fólkstala á íslandi um árslokin
1 8 5 7, var eptir skýrslum prófastanna til biskups-
dæmisins, þessi:
Norfermúlasýsla . . 3971
Sufermúlasýsla 3367
Austrskaptafellssýsla 1323
Vestrskaptafells — 2316
Rángárvalla — (meö Vestmanneyjum) 5497
Árnes — ....... 5451
Gullbríngu og Kjórars. (afe mefetaldri Rvík) 6262
Borgarfjarfear sýsla 2362
Mýra — 2023
Snæfellsness — 3477
Dala — 2168
Barfeastrandar — 2689
ísafjarfear — 4662
Stranda — 1709Va
Húnavatns — 4820 V3
Skagafjarfear — 4377
Eyjafjarfear — 4512
þíngeyjar — 5360
Um árslok 185T, samtals 60347
Samkvæmt skýrslunni, í 10. ári þjófeólfs
bls. 44, var fólkstalan hér á landi um
árslokin 1856 . . . 65422
Árife 1857 hafir því mannfólkinu á Is-
landi fjölgafe um 925