Þjóðólfur - 28.11.1859, Blaðsíða 2

- 14 -
niSurskurbinn á fullorímu saubfé hans, því vildi
hann þá ekki telja þá alla? þar er vissa fyrir, ab
einn gaf í þvf skyni 3 rd 82 sk., og Jdn mundi ei
treystast til aö neita því; aí> þessum manni var gleymt
mebal þeirra, sem gáfu, vekr illan grun um ab fleiri
kynni aí> hafa verib ótaldir.
Satt er þab, sem í greininni stendr, ab Jón
hafbi látib skrifa sýslumanni bónarbréf um, aí> fá
skaSabætr fyrir nibrsknrSinn á klábaveiknm kindum
hans, þó fávíslegt væri aí> hugsa, aí> sýslumabr heffci
nóg ráb og meböl til ai> veita þær, af því hann
hafbi vald tii al> láta skera nibr. J>ó tilskip. frá
12. mai 1772 skipi fyrir um nibrskuríi á kláöaveik-
um kindum, er hvergi íhenni heitiii endrgjaldi fyr-
ir þaíi, sem skoriö verbr. Allt saubfé Jóns þórii-
arsonar, fullorbib, var, eptir margendrnýjabar skob-
unargjörbir á því, álitii) meira eba minna klábaveikt
og grunsamt, meban hvergi í hans sveit Rángárvöll-
um, né neinnm hreppum sýslunnar bar á sóttnæinri
klábaveiki, nema einum tveimr bæjum í Vestrland-
eyjahrepp, þar sem klábaveikar kindr Hreins bónba
Gublaugssonar frá Sperli hiifbu komizt í kinbr ná-
granna hans. þegar nú engi lækningatilraun var höfb
vib hib klábveika fé, engi klábámeböl til, engi dýra-
læknir, og engi kunni neitt ab klábalækníngum á
saubfé, áleit sýslumabr sig ekki einúngis hafa vald
til ab láta skera nibr kindr meb sóttnæmum klába,
heldr ab þab væri fortakslaus skylda hans, sem lög-
reglustjóra í Rángárvallasýslu, samkv. tilskip. frá
12 mai 1772, sem aldrei er upphafin, og þar nú
stób eins á, og þegar tilskipanin var út gefin og engi
lækningavon var fremr nú nú enn þá, hlaut liig-
reglustjórinn ab álíta þab löggjafarans vilja, engu
sibr nú enn þá, meb nibrskurbi ab varna útbreibslu
klábadrepsóttarinnar, og undandráttarlaust hlaut
þab ab vera, þvívorib fór í hönd, og meb því sam-
gaungur á saubfé bæbi á Rángárvöllum og Landi, ab
tiltölu fjárríkustu hreppnm sýslunnar, og úr fleirum
hreppum, þar klábadrepsóttin vib þær mundi óbara
dreifast út um alla sýsluna á næsta snmri, og þab-
an austr í Skaptafellssýslu og norbr, í stab þess
ab meb nibrskurbi, þegar hann var skipabr á klába-
veikum 3 bæjum sýslunnar þann 14. marz 1857,
væri vonandi ab stemt yrbi stigu fyrir drepsóttinni.
Hvab þab snertir, ab Jón ekki hafbi fengibneitt
skriflegt svar uppá bónarbréf hans, þá er því þannig
varib. þó ab sýslumabr, ab áliti Jóns, hefbi nóg ráb og
meböl til þess, ab endrgjalda nibrskurbinn, sá hann
þó ekki önnur ráb til þess, en ab senda amtinu
bónarbréfib, enda var þab gjört; fann 12. otoberm.
1857 veitti amtib þab svar uppá bréfib, ,,ab þar
nibrskurbrinn mibabi til einúngis ab vernda Ráng-
árvallasýslu, virtist þab yfrib sanngjarnt, ab hún
endrgildi Jóni." þab þótti ísjárvert ab jafna þess-
um skababótum á Rángárvallasýslu eina, sem þeir
tveir, er líka urbu ab skera, engu minni rétt áttu
á, en Jón þórbarson, af því ab nibrskurbrinn
mibabi ekki síbr til verndar saubfénu í norbrlandi
og Skaptafellssýslum fyrir klábanum, heldren Ráng-
árvallasýslu, ^g af því ab fjáreigendr vóru ófúsir
ab endrgjalda Jóni nibrskurbinn, sem hann mátti
kenna sjálfum sér, þar hann rauk á band og keypti
hrút af Ilreini' Gublaugssyni á Sperli í Vestrland-
eýjum, sem Hreinn þvert á móti banni sýslumanna
í Arnes og Rángárvalla sýslum, hafbi rekib meb
öbrum kindum sínum geldum, um haustib 1856, ut-
anúr Arnessýslu, þaban sem klábinn þá hafbi sýnt
sig í flestum hreppum og Jóni var fullkunnugt ekki
síbr um klábaveikina í Arnessýslu, enn bannib ab
reka þaban nokkra kind austr yfir þjórsá, og líka
ab Hreini hafi skipab verib ab skera nibr þab saubfé
sem grunab um veiki, er hann kom meb úr Árnes-
sýslu. þegar nú þaráofan amtib ekki hafbi skipab,
ab jafna nibr endrgjaldinu á Rángárvallasýslu, en
bændr vóru ófúsir ab gjalda þab, hefbi greibslan
gengib erfiblega, og ab líkindum alls eigi feingizt
hjá sumnm, en ekld varb meb fjárnámi tekib hjá
þeim, sem tregbabist ab gjalba, þá virtist naubsyn-
legt ab fá frá amtinu beina skipun til þess. Sýslu-
mabr skrifabi því amtinu til ab nýju, meb beibni
um, ab endrgjaldinu jafnab yrbi nibr á fleiri sýslur
og jafnframt því spurbi um, hvort endrgjalda ætti
jafnmargt saubfé einúngis því, sem Jón þórbarson
hefbi tíundab, eba jafnmargt því sem hann sagbist
hafa skorib, í von um endrgjald, því þab vildi muna
miklu, livab þab reyndist fleira, enn þab, sem hann
talib hafbi fram til tínndar, eba landbúskapartafl-
anna. Svar frá amtinu til sýslumanns, kom ekki
fyrri enn eptir ab hann var búinn ab sleppa em-
bætti, og manntalsþingum 1858 ab mestu lokib, gat
því svarib frá amtinu, ekki af þeim, sem sleppti em-
bætti tilkynnt orbib hlutabeiganda, eba hvers hann
mætt vænta; munnleg;i var þab gjiirt af sýslu-
manni á hcimili hans, og svo á manntalsþíngi á
Reibarvatni. Af þessu er vonandi, ab Jón Þórb-
arson sannfærist um, ab sýslumabr ekk bréflega gat-
frætt hann á, hver endalok yrbi á endrgjalds bón-
inni, þar þab mál var óútkljáb, þegar hann sleppti
embætti, og enn þá mun vera þab. Hefbi hann
viljab skrifa sýslumanni, og óskab eptir ab fá ab
vita hvort endrgjalds mundi von, hefbi hann fús-
lega skýrt honum frá því, en fyrst hann vildi fara