Þjóðólfur - 15.02.1860, Blaðsíða 7

- 43 -
hann þó ekki til ab tileinka sér þab vald, af ráfe-
herrabrfinu af 30. október 1857 a?) hann þá fyrir-
skipabi nibrskurb á nokkrum klábakindum í Hvítár-
síím, móti fyilsta endrgjaldi er fundarmenn þó til-
bubu. þetta er nú eptirtektaverb varkárni, ab skerba
ekki þjóbréttindi vor, eptir ólöglegri valdsveitíngu
dansks rábkerra, þegar hún, þessi varkárni, er bor-
iu saman vib þab, sem síbar skal frá skýrt. Nú
lofabi amtmabr fundinum, ab engar lækníngar skyldi
vib hafa í sínu timdæmi; og hvab átti þá ab gjöra?
auk þessa veitti hann nokkrum fundarmönnum beztu
vonir um, ab hann ekki legbi þenna kostnab á oss
Vestfirbínga, og þab mundi dragast um sína em-
bættistíb; þab er og hægt ab sarina, ab hann hefir
opinberlega fleirum sinnum lýst því yfir, ab þab
væri órétt, ab vér bærim hann. þótt nú ab vonir
vorar tæki töluvert ab deprast um nibrskurbarfram-
kvíemdarvaldib, þegar á fandinn kom, þá jukust
hjá sumum, ab hinu leytfnu, ekki all-lítib vonirnar
á, fyrir heityrbin um lækníngabannib, og um verndan
frá hinni ólögmætú varbkostnabar álögu, er ein-
úngis verba ab vera geymdar í sannsögulum brjóst-
um fundarmanna, þar ekki var hirt um ab halda
uppi abgjörbum fundarins ; þab hafa þó nú flestir
fyrir satt, ab læknir hafi kallabr verib inn í Hvít-
ársíbu, til ab káka vib klábafé þegar ab fám dög-
um libnum frá fundinnm, og hefir þá gleymzt bæbi
varkárnin og heityrbin, því á manntalsþíngunum
um vorib, voru krafbir 10 sk. af liverju lausafjár-
hundr. og vorib eptir 1859, var sýslumönnum skip-
ab ab krefja 12 sk. af hverju lausafjárhundr., og
talib, ab þab til samans skyldi vera ab álíta sem
sakamála og Hvítárvarbarkostnab, en lækníngakostn-
abrinn er ekki nefndr á nafn, og ekki heldr í amts-
bréfi því af 21. maí, er nokkrir amtsbúar berbu út
sem laga ástæbu fyrir kröfunni, og er oss því ó-
ljóst, hvará Iækníngakostnabrinn á ab leggjast, er
má ske birtist vib uppruna tllkomudags, vestramts-
jafnabarsjóbsreiknínganna. þó vér nú ekki leggj-
um neinn dóm á óskipun þessa, þá vonum vér, ab
hver óvilhallr mabr geti séb, og megi álíta almenn-
íngi vorkun, sem hafbi beina stefnu og hreinskilinn
tilgáng, til ab frelsast frá klábanum, meb stærstu
fjárútlátum og drenglyndi, þó hann ekki gæti játab
álöguni þeint, er þeir hvergi þekti í gildandi lög-
um, og vilji hans var meb öllu virtr ab vettugi.
þó liefbi skipulag þetta verib allvel vibunandi, hefbi
amtmabr vor sjálfr leitab þessara fjárútláta, án þess
ab krefjast þeirra í nafni embættis síns, er sýndi, ab
slíkar kröfur gátu orbib takmarkalausar, og einkum
þar sem sumar ástæbur ábrgreinds amtsbréfs og skýr-
íng hans sjálfs á þínginu voru lángtnm ískyggilegri
en frá sjálfum honum væri, sem þannig komst ab orbi:
„Ab eptir fjáraukalögnm (Dana) 29. desbr. 1857
„og stjórnarinnar fyrirskipun, eigi skuld þeirri er
„hvíli til konúngs fjárhirzlu ab vera lokib meb á-
„föllnum rentum fyrir desbr. mánabarlok, af jafn-
„abarsjóbi amtsins; (enfremr) „ab þarsem klag-
„endrnir kvarti yfir því, ab þeir ekki viti hvernig
„því gjaldi sé varib, sem árlega sé krafizt til jafn-
„abarsjóbsins, þá ntegi fræba menn á því, ab amts-
„jafnabarsjóbsreikníngarnir standi undir eins skarpri
„og nákvæmri skobun stjórnarinnar sem sýslureikn-
„fngarnir frá sýslumönnunum ; mönnum stendr þar
„og einnin til boba ab yfirlara reikníngana á amts-
„contoirinu, og ab amtsbúar eptir straungum rétti eng-
„anveginn geti skotib sér undan þessari kröfu", o. s.
frv. Á Alþíngi 1859 (sjá Alþíngistíbindin, 194. bls.),
vitnar konúngsfulltrúi í þessi fjárankalög, en segir
þarhjá, ab stjórnin hafi leyft, ab takast mætti varb-
kostnabrinn úr jafnabarsjóbi Vestramtsins.
(Framh. síbar).
(Aðsent).
S. T. Herra ritstjóril
Nokkrir af þeiin knnníngjum mínum sem eg
skrifast á vib, hafa síban í haust verib ab spana
mig npp til þess ab rita ybr álit mitt um fjár-
klábamálib, einsog þab væri nú kemib, eptir
handafjall erindsrekanna, eptir áburb þeirra 30,000
rd., eptir uppgötvunina á þessum víbfræga klába-
maur ab Holti á Ásunum, eptir nibrskurbinn í Borg-
arfirbi, stofnun klábanefndarinnar sem á ab gefa
rábin gób, og eptir endrfæbfngn þess víbfræga og
ágæta blabs, sem kallar sig „HirSir“. Einn kunn-
íngi minn bætti því vib, ab eg ætti því heldr ab
gjöra þetta, sem menn hefbi fyrir satt, ab konúngs-
fulltrúinn okkar, hann Melsteb gamli, hefbi sleppt
því fram af sér, ab rita stjórninni meb haustferb-
unum eba síbasta póstskipi álit sitt um inálib eins-
og þab gekk frá þínginu; en þó nú svo væri ab
þetta væri eins satt einsog þab er ótrúlegt, þá veit eg
fyrir víst, ab álit mitt bætir lítib eba ekki úrálits-
leysi konúngsfulltrúans, eba réttara sagt drættinum
á því.
Til hvers væri nú ab fara ab taunglast á þvj
upp aptr, sem er svo margtuggib og þvætt ábr,
hvorir hafi haft réttara fyrir sér, eba hafi þab enn,
nibrskurbarmennirnir eba lækníngamennirnir? vib
skulum í þessu efni láta þab tvennt tala: reynsl-
una og orbna hluti, augljósa („facta"), en sleppa
öllum rábgátum, nóg er komib af þeim hvorteb er