Þjóðólfur - 05.11.1862, Side 5

5
!■’ 1 ugumýrar- og IIofsta%a-prostakalls millum tveggja
iirastn brauíia. Telr höfundrinn fyrst livaí) hagfeld þessi
skiptíng sé, oinkum hvafe nyríira- obr Vifevíkr- brautií)
snertir, og síSan livaí) dþörf og ójvífln aþ sh sií óánægja,
sein monn hafi látib í ljósi yflr þessari ráþstöfun. Vér ætl-
um nú ekki aþ þessu sinni aþ bera orþ höfundarins til baka
öllu lej ti, einiíngis leyfum ver oss aþ pjöra her viþ fá-
cinar athugasemdir, því tvaer eru hliþar á hverju máli, og
nirf.i báoar aþ skoþast, ef vol á a?) vera, en höfundr heflr
ekki goflþ sér tíma til aí) skoþa nema þá síþuna á þessu
máli, sem álitlepri væri frá hans sjóuarmibi.
Höfundr byrjar á því, aþ hann fái ei betr se.?>, en aþ
rne'n'1'8 Hofstaþasókiiar viþ Viþvíkr- og Hóla- prestakall, sö
alla s.aái tiltækileg. Uni hitt ætlnm vér ekki aþ þræta vii)
hofund, at) prestrinn sö haganloga settr í Vi&vík, ekki heldr
f ^ ^ =a'eno(lina ydr prestakallib, því bæi)i vantar hann og
. egamælíngu, samt mun prestakallib reynast fullt
eins langt o» . . ,
, ° rc,,gt eins og hann sogir, og vist heflr hann
latiö þess ðeeí,-?, „x . , ,
sta&asók ” ' 30 ePtlr þessum hans reikmngi eiga Hof-
prests nar menn ai tremstu bæum 2 mílnin iengra aö vitja
af i.' * ^131111 er staddr á hinum enda prestakallsins, on hinir
5 u bæum i'lupiiinyrar sóknar, 3 míluin lengra.
nauÖ ' Vlt s""dr,,n í’Ingumýrar- og Hofstaöa- prestakalls
le-»a S^n*?c í ev>a var knn réttlát'? og liefbi þa& ekki fuilkom-
flnst er* ■ ^at *""ln *' a**a sta&i heiti& tiitækileg? yflrhöfu&
oss eiga bezt vi&, a& ransaka stuttlega hvort þessara sptirs-
mala serílagi.
íngar þ'í 'f'*U ^rSta ’^jVI’kr um nau&syn þessarar samsteyp-
hva& IJó] '"“v ,ltn’ noin-nau&syn haft knúi& til þess,
teki&- b ' Vn' 8nort'r’ h°gar Ii'nsjar&ar!eysi& er undan
'ar lil t * Var ePttr seinasta mati 221 rd. fifi sk., en nú
lon» ^fi \ ,^‘e^a jet&næ&isskortinn, þar Vi&vík var ekki
siva f SyS,Uma""i tr* ^hú&ar, en þá verandi leigull&i,
e , ,, > falliti" frij Hef&i vi&komandi prestr og pró-
s uugi uppá vi& stjórnina, a& fá Vi&vík fyrir lénsjör&
handa prestmnm í Hóla. og Vi*víkr. estaka|u in þeS3 a%
'a nokkurt endrgjald í «
ha& i, e\- eta&inn þa nrll mostu likindi tii, a&
PaD hef&i veizt, of satt .
i„ er P'*c semmælter: a& hún — stjórn-
1,1 — hafl lati& borga fi’i r,i , v
h,,i,a» •,x , ' rn' PO sk. til prestakallsins úrjar&a-
ookarsjo&nmn, á seinni árum , • , , .
líka v v lm’ tlr,r 'antaridi bujor&': matti
“aa muna til hins a& b.,?, .
prest , ,|.k y’. Þ var henni sjálfri a& kenna, a&
Prestakalli& vanta&i lönsjör&ina h-„a • s, ■
J a “"Ðda prestinum: anna& eins
o meira hefir stjornin láti& a& or&„„ , , ...
a. 0 orcnm presta a undanformim
i;;am|n Hvf ^^--braubib snertir, þá er þa& eptir sí&-
'’jörp„& f l ' ^Sk'’ °g 6Í"ÍSt Þaí> Vel vi*«na,,di> e,,,'a
,,V;Wtr næSt" prestar a n"dan þessum í betra
embxttist’&' ,rt>U ^ V°rUm dr’gum’ °» vorn Þar »11» sína
W* «»> K „U.Í
mctín 'l n-:at;,: ■-["■'ií'n Ihrrrandl, ],í Jiao
Forma&r sira * ’’ Se'" !iti‘) val,tar á, a& nái me&altali.
brau&sins víst okki '' 8a&ist þar töluvert, og mun fátækt
a&rar orsakir; sira SölVT TpT ,lann helf)a"’ heldr einhverj:
ri sinni fjölskyldu
1) Vér ætlum, a& þotta 6.-. r(, Bn , . s
,ó&i ti. Ilóla- °g VJ&vikP-pre3taka,l9)
Hólamötunnar sem kollu& var, 0&a f , . b
’ Lca 1 sta& þeirra launa.
auk soknartekjanna - sem stóls-prestinum voru veitt í skil,
a&arskránni 28. Maí 1767, og tilsk. l, Ma; i789 ka ( ^
3 gr. P. ltitst. ’
vantandi búreglum, var her alla sína ombættistí&, og mun
sjaldan hafa li&i& skort til leugdar, þú snan&r væri, og svo
Vel skyldurækinn í embætti sínu sem fiestir a&rir nú á scinni
árum. Vér höfnm svo sýnt, hva& nau&synleg brau&asanisteyp-
íngiu var; nú er eptir a& sýna, hva& hún var réttlát.
fjess var á&r geti&, a& stjórnin hef&i mátt mmia til þess,
a& henni sjálfri var um þa& a& kenna, a& Hólabrau&i& var
bújar&arlaust, því á&ren einveldi& 6vipti frá Nor&riandi bisk-
upsstólnum, skólanum og prentverkinu, höl&u dómkirkjnprest-
arnir anna&hvort einhverja stólsjiir& í Hjaltadal, til ábú&ar, —
þannig bjó þorleifr prófastr Skaptason á Kálfsstö&um önd-
ver&lega á 18. öld, — e&r þeir höf&u part af sta&nnm heima
og h&ldu til í svo nefndnm prests liúsuin, þánga& ti) 1802, a&
bisknpsstóllinn ásamt öllum jör&nnuin, sem honnm til heyr&u,
var seldr vi& opinbort uppbo&. þorkell stiptpróf'astr Olafs-
son var þá dómkirkjuprestr, föiaus og kominu á grafarbann-
inn fyrir ellisakir; nefndarmonn bu&u honum þá a& kjósa
jör& í brau&inu handa prestinum, en hanu neita&i því, lík-
lega mest af gremju yflr því sem þá fór fram, og me&fram,
a& hann haf&i sjálfr me& engan búskap a& gjöra; þó máttn
nefndarmeim samt skilja einhverja jör& eptir óselda, e&r
stjórniu sjálf, þegar húu sá þetta, láta til taka einhverja jör&
lianda prestinum og samþykkja þá ekki nppbo& hennar; þossa
yflrsjón sýnist hún líka hafa vi&rkent, á sí&ari'íruin me& á&r
greindn B5 rd. 60 sk. tiliagi; en þegar stúngi& var uppá, a&
Iíjaltasta&ir tue& hjáleignnum skyldi, í sta&inn fyrir Vi&vík,
gánga til hins umbo&sioga, mttn hún (stjórnin) liafa teki& feg-
inshendi á móti því; her vi& bætist nú líka, a& engin sál í
söfnu&iuum var spni& um þetta me& einu or&i, og engi vissi
nm þetta rá&abrugg, fyr en allt var á götu gjört mo& sam-
þykki konúngs af 25. Septbr. 1851, og hver veit hvort stjórn-
in veit enn í dag anna& en þetta hall veri& gjórt optir rá&-
um sóknarmanna, a& minsta kosti eptir meiri hluta atkvæ&a,
og til þess mun hún víst hafa ætlazt.
Vít þykjumst uú hafa stuttlega sýnt, a& sundrúng brau&s-
ins og sameim'ng þess vi& ónnur prestaköll hafl hvorki veri&
nau&synleg n« réttlát, og þá er sjálfsvarab þri&ju spurníng-
unni, ab þetta getr ekki heitib í alia sta&i tiltækilegt.
Enn fremr scgir höfundr, a& pvestrinn gcti flutt tvær
rnessnr; þa& látrun vér nú vera vi& sitt vor&, hinn eigum
vér ör&ugt me& a& trúa, a& úngdómsins uppfræ&íng, sem
mest rí&r á af öllu, muni fara hér eptir fremr en híngab til
í ákjósanlegu lagi, þegar verkahríngrinn er or&inn þri&júngi
Stærri: þab er tii ab mynda eins og húsbúndi seg&i vi&
vinnumann, er bef&i a& gæta 200 sau&a, og ger&i þa& lak-
ega: eg er viss um þú gerir þa& vel, ef eg fæ þér þri&ja
hundra&ib til gæzlu, og mun eg ab því skapi bæta vib kaup
þitt; mundi ^iá sú raunin á ver&a, þótt honnm þækti gó&
launavi&bótin, a& ofætlunin þreytti liann, ef hi& fyrra hir&u-
leysi færi ekki í vöxt, sem þó væri líkara til, a& leiddi sau&-
ina til glötuuar; mætti þá húsbóndinn i&rast a&gjör&a sinna.
Hitt fylgir af sjálfu sér, ab þegar prestar í þessum stóru
vorkahríngnm taka til ab eldast og þýngjast, hljóta þeir ann-
a&hvort a& taka sér a&sto&armann — og ver&r þá lítill á-
vinni'ngrinn, — e&r eitthvab hlýtr a& fara aflaga, þó prestr-
inn hafl verib áðr skyldurækinu. þa& heflr veri& sagtafein-
hverjnm hluta&eiganda, a& máske eitt sinn á 100 árum gæti
a& borib skort á prestsþjónustn vegna stær&ar á brau&i, en
þa& var ekki li&inn eiun márm&r frá því a& nýi prostrinu
settist í Vi&víkr kallib, a& tvær e&r þrjár manneskjur dau&-