Þjóðólfur - 17.05.1865, Blaðsíða 3

— 109 —
ævarandi liilaga, yrði sett sem ríkisskuld er skuld-
heimtumaðr eigi gæli sagtiausri, og að þess vegna
J'rði gefln út óuppsegjanleg ríkisskuldabref fyrir
þeirri fjárupphæð.
Að lyktum gjörir nefndin ráð fyrir, að jafn-
snart sem ráðstafanir þær og fyrirkomulag, sem
nú hefir verið áminzt, er komið í kríng, þáhljóti
119111000110 aðskilnaðr að verða á fjárhag Danmerkr
og íslands — með þeim undantekníngum er liggi
í hlutarins eðli —, að löggjafarvaldið í Danmörku
hætti upp þaðan í frá að hafa nokkur afskipti af
fjárhagsmálum og lagasetníngu íslands, og að upp
frá því hætti öllum reikníngum og skuldakröfum, er
leiða af fyrverandi fjárhags-sambúð landa þessara.
Eptir að nefndin hafði borið upp álit sitt um
málið, hefir lögstjórnarráðið og fjárstjórnarráðið
ritazt á um þetta málefni. Bæði þessi stjórnarráð
hafa orðið samdóma nefndinni í því, að æskilegt
væri að fjárhagsaðskilnaðr yrði gjörðr milli Islands
og konúngsríkisins, eins og líka stjórnarráð þessi
eru á sama máli sem meiri hluti nefndarinnar við-
víkjandi spurníngunni í nr. 1 og nr. 2 (hér næst
að framan), um að standa skil á slyrktarsjóði ís-
lands og mjölbótafénu. En hvað aðalatriði þessa
máls snertir, nefnilega upphæðina á tillagi því, er
fjárhirzla konúngsríkisins ætti að svara til stjórn-
arkostnaðar fslands, þá áleit lögsljórnarráðið hina
áðrnefndu uppástúngu minni hlutans — eptir hverri
ríkisfjárhirzlan ætli að veita íslandi 29,500 rd.,
scm æfinlegt fast árgjald, og 12,500 rd.um tOára
bil, en draga síðan af þessu síðarnefnda 500 rd.
ári, þar til það hyrfi að öllu — bezt lagaða til
þess að byggja á henni meðferð þessa máls.
Fjárstjórnarráðið hefir að sönnu viðrkent, að
þegar fjárskilnaðrinn komist á, þá verði ísland að
fá árlegan fjárstyrk, þángað til að fjárhagr þess sé
kominn í það liorf, að það geti án verið þessa
styrks, eða jafnvel látið nokkuð af hendi rakna til
almennra ríkisþarfa, og að þessi fjárstyrkr verði
fast ákveðinn um tiltekið árabil. En eptir ætlun
fjárstjórnarráðsins er uppástúngan um fast ákveðið
árstillag eitt skipti fyrir öll, og jafnframt því annað
tillag um nokkur ár er síðan fari mínkandi, ekki
aðgengileg, heldr er það álit stjórnarráðsins, að
tillag þetta veröi ákveðið um tiltekinn tíma, er þó
eigi mætti vera lengri en í mesta lagi 12 ár, og
að upphæð þessa tillags, samkvæmt uppástúngu
fögstjórnarráðsins yrði ákveðið lil 42000 rd. um ár
hvert, en þegar þau 12 ár væri liðin, þá skyldi
með lögum ákveða hversu mikið þctta fjártillag
síðan skyldi vera.
Hvorttveggja stjórnarráðið hefir orðið nefnd-
inni samdóma um það, að allar þær tekjur, sem
híngað til hafa verið taldar og tilfærðar í fjárhags-
áætlun íslands, skuli eptirleiðis verða taldar fslandi
sem sérstaklegar tekjur þess, og sömuleiðis hafa
téð stjórnarráð fallizt á þá uppástúngu meiri hluta
nefndarinnar, að hið sama skyldi eiga sér stað um
allar þær tekjugreinir, er yrði hafðar fram á ís-
landi, þegar fram liði stundir. Hvað útgjalda-
greinir þær snertir, er ísland tekr að sér, þegar
fjárskilnaðrinn verðr, hafa bæði stjórnarráðin fall-
izt á hina framangreindu uppástúngu nefndarinnar
í 4. tölul. fyrstu málsgrein, og þar að auki hefir
fjárstjórnarráðið — með því fororði að gengið yrði
að hinni áðrgreindu uppástúngu þess um, að til-
lagið einúngis yrði ákveðið um nokkuð fá ein-
skorðuð ár — ekki fundið að því, þó að stjórn-
arkostnaðr íslands í höfuðborginni (Kaupmanna-
liöfn) yrði um hið sama árabil greiddr af fjárhirzlu
konúngsríkisins, og heldr ekki að því, að kostnaðr
sá, sem leiðir af gufuskipsferðum milli landanna
um hið sama límabil, verði eigi talinn íslandi til
útgjalda.
(Aðsent).
Frá því að Alþíngi liófst á ný, hefir sú venjavíð-
ast hvar komizt á, eptir því sem þjóðlegr andi
hefir vaknað meir og meir hjá landsmönnum, að
halda fundi í héraði hverju, áðren Alþíngismenn
hafa farið til þíngs, en sumstaðar hafa slíkir fundir
verið haldnir árlega. Á þessum fnndum liafa menn
bæði rætt ýms málefni, sem héraðið hefir varðað
sérstaklega, og líka alþjóðleg málefni, er þeirhafa
sent um bænarskrár til Alþíngis. Á funduin þess-
um liafa eins og kunnugt er, verið gjörð mörg
nytsamleg samtök til verzlunar og búbóta, og marg-
ar nytsamar bænarskrár hafa komið frá þeim til
Alþíngis. En auk þessa er ekkert betra til að
glæða og viðhalda þjóðlegum anda, og halda við
hjá Iandsmönnum vakandi áhuga á þörfum sínum
og velferðarmálefnum, en slíkir fundir, og ætti
þeir því að vera sem ílestir og tíðastir. það er
eptirtekta vert, að í þessu héraði, Iijalnesþíngi,
sem bæði er eilthvert hið þéltbygðasta og fjöl-
bygðasta á landinu, og sem höfuðborg landsins
liggr í, en sem undireins er svo auðvelt yfirferðar
til samfunda í samanburði við mörg önnur héruð,
hefir annaðhvort mjög sjaldan eða aldrei verið hald-
inn almennr héraðsfundr. það gegnir allri furðu,
að í þcssu héraði, sem flestir embættismenn og
bókmentamcnn landsins eru komnir saman í, og