Þjóðólfur - 28.02.1866, Blaðsíða 3

afe vera í landinn sjálfu, fremr en ná er, og fá svo mikiíi
vald i heudr afe hún geti komib fram meíi tilhlýbilegri á-
byrg?) og afli gagnvart Alþíngi (en nefudin er samhuga á
því aí) þíngife ætti afe ófeiast iöggjafaratkvæfei í fjár-
málum) og embættismiinnunum á Islandi".
Af því sem nú var frá skvrt um það, livernig
þessi uppástunga minnahlutans herra J. S., erlaut
að sjálfu stjórnarbótarmálinu, var orðuð og upp-
borin, og hvernig öli nefndin skildi hana alveg
eins og hún lá fyrir, og fann sér því eigi fært
né skylt að taka upp í álitsskjal sitt og koma
með hana fyrir lögstjórnina öðruvísi en eins og
(‘bendínyu» eða til þess að «leiða athygli« stjórn-
arinnar þar að, einsog uppástungumaðrinn að
eins fór fram á, þá er auðsætt, að bæði fjárhags
nefndin öll og sömuleiðis uppástúngumaðrinn hefir
verið á gagnstæðri skoðun við það sem meiri
hlutinn á síðasta Alþingi fylgdi frarn, þarsem
hann einmitt áleit ógjörníng að aðhyllast stjórnar-
frumvarpið »íþvíformi, sem það var nú lagt fyrir»,
þ. e. að fjárliagsmálið væri lagt fyrir Alþingi, svona
aðskilið eða sundrslitið frá stjórnarbótarmáiinu, í
stað þcss að bæði málin sameiginlega og í heild
sinni hefði átt að leggja fyrir þjóðfund* 1. ITefði
einstakir meðlimir fjárhagsnefndarinnar og síðan
nefndin öll verið á þessari sömu skoðun meiri
hlutans á Álþíngi, þá mundi hún hafa tekið það
fram í álitsskjali sínu; nefndin hefði ekki þarfyrir
þurft að gánga út fyrir verkahríng sinn eplir um-
boðsskránni; hún þurfti ekki þar fyrir að taka lil
meðferðar og gjörauppástúngur um fyrirkomu-
lagið á hinni nýu stjórn hér á landi, heldrliefði
það nægt af hennar hendi að færa rök fyrir því,
að fyrirkomulaginu á fjárhagssamliandinu milli ís-
lands og konúngsrikisins yrði ekki ráðið til lykta
og mætti ekki ráða til lykta »fyrir fulit og allt«
nema því að eins að stjórnarráðin fullgjörði jafn-
jafnframt stjórnarbótarfrumvarpið í heild sinni og
legði þannig bæði málin, sameinuð í einu laga-
frumvarpi, fyrir þjóðfund eðr sörslakan fulltrúa-
fund hér á landi en ekki fyrir Alþíngi.
því það var ætlunarverk fjárhagsnefndarinnar
eptir konúngsboðinu til hennar 20. Sept. 1801,
uð segja álit sitt og gjöra uppástúngur um fjár-
hagssambandið fyrir fullt og aiit; það var því
eigi síðr bein skylda hvers eins nefndarmanna út
af fyrir sig og allrar ncfndarinnar, að vekja at-
bimm og óferum 6amgauiigum hfer á landi, niuni „uin mörg
^r“ ðkomin hafa í för mefe ser 3000 rd. kostnafearauka ár-
fram yflr þafe sem nú er.
1) sbr. breytíngaratkvæfei Iiiríks Kúlds, tölul. 1. og 27. á
atkvæfeaskránni í fjárhagsmálinn, Alþt 1865 11. bls. 475 og 477.
hygii stjórnarráðsins að bverju því er auðsjáan-
lega mætti verða framgngi málsins til fyrirstöðu
og þeim úrslitum fyrir fullt og allt, sern konúngr-
inn hafði til ætlazt, og að taka fram röksamlegar
(negativ) uppástúngur tii viðvörunar um bæði þetta
og annað er gæti orðið úrslitum málsins til falls
eðr fyrirstöðu, heldren að gjöra beinar (positiv)
uppástúngr málinu lil framgángs.
En þarsem fjárliagsnefndin hreifði eingum
þess leiðis varúðar-uppástungum eða bendíngum,
er lyti að þvi að stjórnarbótar og fjárhagsmálið
hhjti að undirbúast og leggjast fyrir þing (fulltrúa-
þing á lslandi) í einulagi, en hinsvegar var liin
konúnglega umboðsskrá er einskorðaði ætlunarverk
og verkaliríng eins iögstjórnarinnar eins og nefnd-
arinnar eingaungu við fjárhags-fyrirkomulagið,
þá verðr hvorki lögstjórnarráðinu né stjórn kon-
úngsins yfirhöfuð að tala gefið það að sök, þó að
hún elcki undirbyggi jafnframt stjórnarbótarmálið
sjálft og legði svo bæði málin sameiginlega fyrir
þíng hér í landi, því umboðsskrá konúngsins gaf
eigi heldr svo mikið sem átyllu til að svo skyldi vera.
þaraðauki virðist, að stjórnin liafi fyllilega rétt-
lætt þessa aðferð sína í ástæðunum fyrir frum-
varpinu í máli þessu, einkanlega í niðrlagi inn-
gángsins (Alþ.t. 1865 1 1. 23. bls.).
Ekki verðr það heklr gefið stjórninni að sök,
þóað hún legði nú fjárhagsmálið — og var það
nú úr því það var aðskilið svona frá hinum öðr-
um greinum stjórnarbótarmálsins — fyrir Alþíngi
en ekki fyrir þjóðfund. liin eina hreifíng er séð
verðr að liafi komið fram í fjárhagsnefndinni, lút-
andi að þessu atriði, er sú er vér gátum fyrri frá
minnihlutanum herra Jóni Sigurðssyni i uppá-
stúnguskjali hans 18. Júní 1862. Síðari hluti
greinar þeirrar hvar af vér tókum fyrra hlulann
hér að framan, hljóða þannig (Alþ.t. 1865 11.
83. bls.).
---„parsern Aþíngi rerfer Iiaidife afe sumri [þ. e. 1863J,
ereinnig fært fyrir stjúrnina, ef liún vill Úýta fyrir málinu,
afe vera búin afe búa þafe svo undir, afe leggja megi fyrir-
ætlun stjúrnarinuar vifevíkjandi stjórn Islands og stjúrnar-
bútarmáliuu, annafehvort fyrir Alþíngi, efe a fyrir
þjúfefund þann sotn allramiidilegast er heitife mefe kon-
úngsbrefl 23. Sept. 1848, samkvæmt úsk Alþíngis“.
Nefndin gaf sig nú að vísu ekkert við þess-
ari bendíngu, en af hendi uppástúngumannsins er
hún síðr en ekki tvíræð, þar sem hann Iýsir hér
yfir því áliti sínu, að stjórningeti farið og megi
fara hvern veginn sem hún heldr vili, að leggja
málið fyrir Alþíngi íslendínga eða fyrir þjóðfund