Þjóðólfur - 28.02.1866, Blaðsíða 5

69 —
„Gjííld þan, er snerta stjórn Islanils í höfnSsta'&nura (ICaup-
mannahófn) — — — — skulu vera Islandi óvi’&komandi
nm þann (12 ára) tíma sem til tokinn er í 7. gr.“
fjar sem stjórninni sjálfri þókti nauþsyn á aí) aíiskilja
svona fjárhagsmáliti frá hinum OÍJrum aþalatriíium stjórnar-
bótarmálsins, eins og hón sogir sjálf í ástæímin frumvarpsins,
og vildi láta fytirkomulag fjárhagssamban dsins ná fullnaþar-
úrslitum fyrst fyrir samkomulag vib Alþíngi og síban milli
konúngs og ríkisþíngsins í Danmörku; en aþ því búnu kveíst
hún mundu leggja frmnvarp til stjóruarskipunarinnar á Islandi
fyrir fulltrúaþíng Islendínga, til þess ab sá bluti stjórnarbót-
armálsins nái úrslitum fyrir samkomulag rnilli konúngsins og
þjóþfulltrúa Íslendínga, — þá gongr stjórnin her sjálf á þessi
sín eigin giiþ og niíirbrýtr sína eigin fyrirætlan meb þessari
6. gr. frumvarpsins. J>ví stjóru Isiands í hiifuí)staí)num
(Kaupmannahöfn) og fyrirkomulag vald og verkahríngr þoirrar
stjórnar er og verbr sannarlega atribislibrinn I þeirri grein
stjórnarskipunarmálsins er yflrgrípr stöbu Islands í kon-
úngsríkinu, en allir mega þó sjá, aí> þetta er lángveruleg-
asta og lángþýbíngarmosta atribib í stjóruarskipunarmáli
voru. 6. gr. frnmvarpsins, eins og hún er þar orþub, stefndi
þannig ab því, aþ stjórnin og ríkisdagrinn skyldi einráí) um
þab hve miklu væri kostaí) til stjórnar Islands í liöfiiþstabn-
um, núua fyrst um sinn í 12 ár eptir aþ stjórnarskipunar-
lög íslands væri komin í kríng (sbr. ástæþur stjórnar. vií)
frumv. 2. gr.; Alþ.t. bls. 24); stjórn konúngsins og ríkisdeg-
inum var því meib 6. gr. frumvarpsins einnig áskilií) ab geta
ráþib öllu fyrirkomulagi þessarar stjórnar, og þá einnig stöbu
íslands í ríkinn aí) því leyti sem er lángverulegast og tnest
undir komií) nm þjóíirett og landsrétt vorn og sjálfsforræíii.
Og þara?!auki mátti sjá af óbru, ab stjórnin var tvíbent
nm a?) voita oss Islendíngnm fjárhagsráþ þau sem frumvarpii)
gjörbi þeim kost á í 2.-4. gr.; ab minnsta kosti var ekki
anna?) sýnna en aí> þab framboí) hennar skyldi okki vera alvcg
ómengaS.
Hví lagbi Njáll garali silkibrókarslæþurnar ofanyfir þau
þrenn manngjöld er höf&íngjarnir á Alþíngi skutu saman til
þess a?) bæta fyrir víg Ilöskuldar Hvítanesgoþa? úr því hefir
engi getab leyst enn í dag, og oss uggir, ab þeir verbi ekki
öllu fleiri sem geti leyst úr þeirri spurníngu: Hví lét stjórn
konúngsins verþa samfara hinu frjálslega framboþi sínu um
fullt fjárforræ&i Alþíngis í óllum fjármálum Islands, þessi 2
frumvörp til laga, er hún lagl&i jafnframt fyrir Alþíngi 1865:
nm brennivínsverzlun og brennivínsveitíngar á
Islandi, og um breytíngu (hækkun) á 1 es tagj aldi n u
cptir tilsk. 15. Apr. 1854? Ilvab gat stjóruinni gengií) til
þess aþ leggja þessi lagafrumvörp fyrir Alþíngi e&r at) biþja
um álitsatkvæþi þíugsins til þess aíi leggja þaí síþan
undir fullnabaratkvæiii ríkisdagsins í Danmörku, í þessum 2
niáluni sem hvort fyrir sig er hér alveg innlent e?)r íslenskt
ckattaálögumál, og ríkisdngrinn lieflr því ekkert um aí) segja,
°g engi nema konúngrinn sjálfr og Alþíngi? því þetta er allt
annaíi heldren aþ ríkisdagrinn hafi fjárveitíngaréttinn úr rík-
issjóíinum hvort heldr er um meira e?)r minna ab ræþa.
Jiab var hvorttveggja, ab Alþíngi 1865 felldi bæbi þessi
'agafrumvörp meb miklum atkvæ&afjölda, enda ver?)r vart boriþ
'*f stjórninni þab sem nokkrir þíngmenn sögíu, a?) me?)
t>eim væri Alþíngi misbo?)i?) og reynt aþ kalla rétti þíngsins.
'■H þar af leiddi aptr, a?) sú abfer?) stjórnarinnar e?)a tilraun
þar kom fram, var?) sí?)r en ekki til þess a?) lilynna aþ
fjárhagsfrumvarpinu hjá meirahlntannm e?ia til þess a?)
draga úr konum.
SKÝRSLA
um fjárhag bræðrasjóðs Reyhjavíkr latinuskóla
frá 5. Jan. 1865 til 5. Jan. 1866.
Eptir seinustu skýrslu (sjá f>jóð. llJr'(j^a^k' Á
17. ár nr. 16—17) átti sjóðrinn . 106 45 2898
Setlir á vöxtu frá 11. Des. 1864
á 4%..........................-f- 100 100
6 45 2998
Síðan hefir inn komið:
1. Rentur:
a) ársrenta til ll.Júní 1865 af inn-
stæðu sjóðsins (1538 rd.) í Jarða-
bókarsjóði á3y2°/o og skuldabréf-
unnm nr. 365 og og Litr. A nr.
8650 á 4%......................61 79
b) ársrenta til 11. Júní 1865 af 1060
rd., sem inni standa á leigu hjá
einstökum mönnnm á 4%) og í
móti veði..................... 42 38
c) ársrenta til 26. Sept. 1865 af gjafa-
bréfi Jóns Guðmundssonar mála-
fhitníngsm. í lteykjavík og konu
hans á 4%.......................4 »
d) hálfs árs renta til 11. Júní 1865
af þeim 100 rd., er seltir voru á
vöxtu frá 11. Des. 1864 á 4% 2 »
2. Gjafir, o. fl.
a) gjöf fráþórarni prófasti Böðvars-
syni í Vatnsfirði...............10 »
b) seldar 10 andlitsmyndir Björns
yfirkennara Gunnlaugssonar (ein
gefin í sölulaun)..................9 »
c) tillög 62. skólapilta, 3 mörk hver 31 »
tilsamans 166 66 2998
Hér frá dregst ofangreind ársrenta,
tilsamans 110 rd. 21 sk., sem úthlut-
að hefir verið þannig:
Skólap. Kristjáni Jónss. 18 rd. nsk.
----I’étri Guðmunds-
syni . . . 18— .) —
----Birni Jónssyni 14— » —
----Ólafi Briem . 14— » —
----Ólafi Björnssyni 14 — » —
----Árna Jónssyni 12 — » —
----Árna Jóhannss. 10 — 21 —
----Stephani Jónss. 5 — » —
----l’áli Einarssyni 5— »—_i_no 21
eign sjóðsins 56~ 45 2998