Þjóðólfur - 26.03.1866, Qupperneq 2

— 8G
í 2—3 lömbum hjá bóndanum á nýbýlinu Lækj-
arbotnum, efsta bænum í Seltjarnarneslireppi (frekri
bæarleiö til heiða upp fyrir ofan Hólm en nál. 2
bæarleiðum fyrir ofan Elliðavatn); en í f. mán. á-
litust þær sömu kindr al-læknaðar, eptir því sem
segir í skýrslu skoðunarmannanna.
Um þessar Febrúarskoðanir íÁlptanes- Sel-
tjarnarnesbrepp og Mosfellssveit skal þess að öðru
leyti getið, að til þeirra voru meðfram kvaddir
reyndir og valinkunnir utanhreppsmenn, eptir uppá-
stúngum nefndarinnar. Árni Björnsson á Hvamm-
koti lireppstjóri í Seltjarnarneshr. gekk að skoðnn-
inni yfir gjörvalla Mosfellssveit með þeim sem til
þess voru kvaddir þar innsveitis. Hann var og
kvaddr til meðskoðunarmanns í neðri lduta Álpta-
neshrepps; en í efri og syðri hluta þess hrepps
og söinuleiðis í efri hluta Seltjarnarneshrepps átti
Guðmnndr Einarsson í Miðdal þátt í skoðuninni
ásamt innsveitismönnum.
í Vatnsleysustrandarhreppi var kláðinn uppi
í Ytra-Njarðvíkrhverfinu í allan fyrra vetr og fram
á vor, að öðru leyti varð þar eigi neinstaðar kláða-
vart næstl. ár, og má sérstaklega geta þess, að
allr meginhluti hrepps þessa að víðáttu og bú-
andafjölda, þ. e. öll Ströndin fyrir innan Vogana,
hefir verið kláðalaus nú um 4— 5 ár undanfarin,
er búendrnir á þessu svæði uppræltu kláðasýkina
hjá sér með lækningum á þeim 4 árum frá far-
dögum 1857 —1861, og hafa síðan varizt honum
með árvekni og samtökum. Kú í haust fundust
þar í réttunum milli 10—20 óskilakindr, og voru
flestar þeirra, að sögn, úr Rosmhvalaneshreppi;
voru þær að vísu allar seldar á uppboðsþíngi til
niðrskurðar þá þegar að því er hreppstjórinn hefir
skýrt einum nefndarmanna frá, en einn kaupandi
brá út af þeim uppboðsskilmálum og setti á kind
er hann keypti. Hjá þeim hinum sama fanst og
kláðavottr við hina almennu skoðun í f. mán. og
þaraðauki hjá samtals 7 búendum yfir allan hrepp-
inn, strandlengis hér og hvar innan frá Vatnsleysu
og útað yzta bænum Vatnsnesi að þeim bæ með-
töldum, samtals í 22 kindum. 1 þessum hreppi
álítast hreppstjórar og aðrir eldri lækníngamenn
að vísu svo alúðarfullir og áreiðanlegir yfir höfuð
að tala, að eigi virtist nauðsyn að kveðja utan-
sveitarmenn til skoðunar eða læknínga-aðstoðar
þar í hreppi.
í Rosmhvalaneshreppi var kláðasýkin uppi hér
og hvar í allan fyrra vetr og fram á vor, og sum-
arið tók svo við, að fé var þar óheilt á mörgum
býlum. Eigi varð neitt úr viðtektum hreppsmanna
á Sandgerðisfundinum 12. Apríl f. á. hvorki til
þess að baða allan fénað í hreppnum, eða að
minsta kosti fénað þeirra búenda, er eigi var álit-
inn grunlaus, úr »sterkri tóbakssósu» og því siðr
varð úr hinu, að hreppsmenn setti vörð á sinn
kostnað norðan úr Njarðvíkr-Fitjum og suðrí Osa-
botna til þess að verja fé sínu að ná samgaung-
um við fé hinna næstu sveitanna1, hafði svo hið
sjúka og grunaða fé Rosmhvalnesínga tálmunar-
lausar samgaungur við fjallfénað annara sveita.
j Yfirvaldið tók þetta til greina næstl. haust, er amt-
' maðr með bréfi, sein sýslumaðr meðdeildi hrepp-
! stjóra 4. Okt. f. árs, lagði fyrir að baða skyldi allt
| fé í hreppnum, þegar í stað, og rnætli hrepp-
stjórar vitja baðmeðala híngað til Reykjavíkr, er
hinir fátækari búendr mundu fá ókeypis eptirþörf-
um. Hreppsbúar gjörðu samt sem áðr ekkert í
þá átt, er þessi yfirvaldsskipun lagði fyrir, eigi
svo mikið að þeir sækti baðiyfin og flytti suðr.
þegar svona gekk frameptir Nóvbr.mán. f. á., að
hreppsmenn voru aðgjörðalausir að öllu, gekk út
til þeirra ný skipun frá sýslumanni, að tilhlutun
amtmanns, dags. 29. Nóvbr. f. á., var hreppsbúum
þar uppálagt afnýuað sækjabaðlyfhíngað inneptir, og
að vera undirbúnirað öðru undir almenna fjárböðun
á öllu fé í hreppnum úr því kominn væri miðr
Desember, því þá mundi sýslumaðr koma þar sjálfr
ásamt með Magnúsi óðalsbónda í Bráðræði, til
þess að fylgja fram rækilegum böðunum. En með
bréfi 7. Desbr. næst á eptir rituðu 24 búendr
hreppsins sýslumanni bréf, og sendu með það til
hans, en bréfið mætti sýslumanni á þeirri suðr-
leið hans, er fyr var getið, til þess að fylgja frain
almennum fjárskoðunum og böðun þar syðra á-
samt Magnúsi í Bráðræði. í bréfi þessu telja
þeir 24 ýms vankvæði á því og margt því til fyrir-
stöðu, að þeir geti baðað eða sé fáanlegir að Ieggja
fé sitt undir bað um þann tíma árs og í þeiin ill-
viðrum er þá gengu, og skjóta því svo undir álit
sýslumanns: »bvort hann finni ástæðu til að heim-
»sækja þá« (í Rosmhvalaneshreppi), »til að frain-
»fylgja böðun þegar, á móti vilja þeirra, er þeir
»þá — því miðr — neyðist til að sýna mótþróa
»í». — þeir sýslumaðr og Magnús héldu ferð
sinni áfram eigi að síðr, átti sýslumaðr fund við
nokkra breppsbændr að Sandgerði 14. s. mán.,
en »þeir neituðu alveg að láta böðun fram fara«,
er á þá var skorað um þetta, enda var þá Magu-
ús kominn að raun um það, er hann lét sýslu-
1) öbr. Fundarskýrslu l'rá íjaudgorbi í þjóbólfl, 17. ár
106.