Þjóðólfur - 30.06.1866, Blaðsíða 3

— 131 —
hlutans, er reyndu að andæfa móti stjórnarfrum-
varpinu og nefndarálitinu í undirbúníngsumræð-
unni. Einir 6 urðu til að tala í móti, það var
allt og sumt. Og ekki leynir það sér í hinum
fyrstu ræðum þeirra, að þeir voru atveg óráðnir
með fyrsta, að þeir vantreystu sjálfum sér að mynda
flokk og halda uppi mótspyrnu gegn stjórnarfrum-
varpinu og nefndinni, þeir fóru að þreifa fyrir
sér, hvað þeim mundi fleytast með aðstoð góðra
manna ef þess yrði kostr, og því var það þegar
í upphafl umræðunnar, að þíngmaðr Vestmanneya
hét á forsetann og ákallaði til fulltíngis og for-
vígis þeim 6, og skoraði á forseta: »að hann
»n ú pegar tahi pátt í pessnm umrœðum, því
»að fáir muni kunnugri þessu máli en hann«; —
þíngmanninum hefði verið óhætt að bæta hrein-
skilnislega við þeirri játníngu: að þeir væri stað-
lausir og vanmegna tll að standa í móti nema því
að eins að fulltíngis forsetans nyti við.
Undirbúníngsumræða málsins tók yfir 4 fundi
áþeim3dögum 17.—19. Ágúst, og var ekkertann-
að þíngmál rætt á þeim fundum. Forsetinn sjálfr
hóf að vísu ekki forvígisræður sínar fyrir meira-
hlutann, sem síðar varð, fyren á 2. fundi undir-
búningsumra'ðunnar, en úr því mátti segja, að
hann hélt uppi hinni öruggustu sóknarframsögu
móti stjórnarfrumvarpinu og nefndinni og öllum
óðrum (4 utan nefndarmönnum), er hennar uppá-
stúngur studdu, og gjörði hann það með þeim ó-
trauðleik, skörúngskap og jafnaðargeðs alvöru sem
hann er orðinn svo kunnr að og frægr af frá
undanförnum þíngum.
|>að gat nú eigi hjá því farið, að þeir 6 færi
smámsaman að sækja í sig veðrið, fyrir slíkt full-
tíngi, og færl að reyna að mynda reglulegan flokk
og meirihluta ef það gæti lánast. En það er
samt víst, að aldrei komu fram nema þessir einu
og sömu 6 menn á þíngmannabekkjunum er tai-
aði á móti frumvarpinu í sinni heild eða
fjáraðskilnaðinum yfir höfuð, því þóað varaþíng-
maðrinn úr Strandasýslu greiddi að síðustu at-
kvæði með rneiriblutanum, þá ráðgjörði hann aldrei
þetta sitt atkvæði né talaði fyrir því í undirbún-
íngsumræðunni. Hinir 7 í meirihlutanum opn-
uðu aldrei sinn munn, ráðgjörðu aldrei með einu
orði að verða fremr þar á bandi heldren með
þíngnefndinni og létu svo aldrei nein rök uppská
fyrir því atkvæði sínu. Svona lýtr ailt að því sem
líka var altalað hér um þíngtímann1, að meiri-
1) Til dærnis um þat) at ukki hall allir þeir 14 í meira
hlutanum verií) stafcráþnir, hvoiu megin þeir sky'.di verþa
hlutinn hafi legið í dái og ekkert af sér vitað
sjálfum fyren eplir privat-fundinn þeirra og nokk-
urra fleiri þíngmanna um morguninn 23. Ágúst,
rétt áðren þíngfundrinn var settr urn hádegi og
ályklarumræðan hófst um málið. f>á urðu þeir fast-
ráðnir þessir 13 utannefndar þíngmenn, eins þeir
7, er aldrei höfðu upp lokið sínum munni og
gjörðu það eigi heldr í ályktarumræðunni (í þeirra
tölu var hinn 1. konúngkjörni, herra biskupinn),
eins og hinir 6, er alltaf máttu sitja einir í and-
ófinu og voru svo að lotum komnir; — þá varð
og nefndarmaðrinn úr Strandasýslu fastráðinn að
greiða atkvæði á móti nefndinni og ofaní sjálfan
sig, því nefndarálitið undirskrifaði hann þó skil-
yrðalaust með öllu eins og hver hinna.
Svona var meirihlutinn í fjárhagsaðskilnaðar-
málinu undirkominn og á sig kominn. Hefði hinn 3.
konúngkjörni þíngmaðr (Dr. Hjaltalín) eigi þurft að
gánga út úr þíngsalnum rétt í byrjun atkvæða-
greiðslunnar, hefði Ásgeir ekki gengið svo óskilj-
anlega í móti faðerni nefndarálitsins og afneitað
þeim aðalgrundvelli nefndarinnar, er hann hafði
lagt skilyrðalaust og tvímælalaust eigi síðr en hin-
ir: að aðhyllast stjórnarfrumvarpið að allri undir-
stöðu þess og aðalstefnu sem var aðsUilnaðr fjár-
hagsins, og hefði herra biskupinn eigi fundið svona
yfirgnæfandi ástæðu til að greiða atkvæði móti
stjórninni og frumvarpi hennar, að hann vildi ekki
fyrir neinn mun láta þenna þíngfund ósóktan eða
atkvæði sitt vanta, þóað hann væri auðsjáanlega
veikr þann dag sem optar um þíngið í fyrra, —
hefði ekki öll þessi ósjálfræðis atvik sameinað sig
mofc atkvæbi Bitt, fjren á téímm prívatfundi, má ráiba af
dæmissúgukorni því er hér kemr til gamans; og heflr trúver?)-
ugr Reykvíkíngr er átti sjálfr tal um þetta vifc þínginanninn,
sagt oss — 2. eíia 3. daginn sem undirbúníngsumræþa máls-
ins stúþ yflr spurþi Reykvíkíngrinn þenua þíngmann, eiun
af þeim 7 er aldrei túku til orba í málinu, hvoru megin
hann ætlaþi nú aí> verta þegar til atkvæiíanna kæmi; þíng-
maíirinn kvaþst eigi skoba huga sinn um ab verþa meb
iiefndinni og stjúrnarfrumvarpinn, því þar me?) væri hin vern-
legasta inulirstata til sjálfsforræílis fengin; en hann, sem
þekti fyllilega mismuniun á því at) vera opt leigulitli og at>
búa á sjálfseign sinui, hann kvaíist eigi geta verit) í neinum
vafa um þaí), hval) sjálfsforrætib væri þýtíngarmikit til
vitgángs og framfara fyrir hverja þjút eigi sítr eu fyrir
hvern einstakan manu. Kn þegar til kom greiddi einnig þessi,
sami þíngmatr atkvæti met meirihlutannm; eptir fundinn túk
sami Reykvíkíngrinn hanu tali af nýu, og spnrti: því haunhefti
nú greitt atkvæti ám ú ti sjálfsforrætinu? „Já“, svaratiþíngmatr-
inn",eg vildi heldr falla á Orminum láuga met Olafl Tryggva-
syni, heldren flýa met Sigvalda,— og eins vildi eg eigi skerast úr
leik met atgreita atkvæti met Júni Sigurtssyni í þessu máli,
þú at þat kunni at verta landi og lýt til skammar og skata"!