Þjóðólfur - 08.04.1868, Blaðsíða 2

— 78
og 8 einkamál eðr prívat mál1. í 5 þessara prívat
mála var gjafsókn veitt öðrumegin. Af þeim 9
sakamálum voru 6 þjófnaðarmál, eitt þeirra var
þetta 10 ára gamla mál úr ísafjarðarsýslu er getið
var í 19. ári f>jóðólfs bls. 90, og náði það nú um
síðir fuilnaðardómi; en hin 3 sakamáiin voru: eitt
útaf giptíngu er taiin var ólögleg; annað hórdóms-
mál og útaf ósæmilegri hegðan og ummælum fyrir
dómi; hið 3. útaf því, að hinn seki hafði orðið
mannsbani í áflogum. Af þeim 5 opinberu lög-
reglumálum voru 2 útaf ólöglegri lausamensku, en
2 (þau úr Biskupstúngum og Grímsnesi) útaf á-
kærðu broti gegn fjárrekstrarbanni amtmannsins í
Suðramtinu.
(Aðsentj.
Pað er, ef til vill, fáum kunnugt nema Reyk-
víkíngum, og þeim, sem í grenndinni búa, að
kaupmenn í Reykjavik og Hafnarfirði gengu í fyrra
haust ( eitthvert félag sín á milli, sjálfsagt í þeim
tilgángi, — það teljum vér víst, — að láta eitt-
hvað gott af sér leiða, eigi að eins í verzlunar-
málum vor Íslendínga, heldr og, ef til vill, í ýmsu
öðru; eigi að eins í því skyni, sð haga kaupum
sínum víð Íslendínga svo, að þeir hefði sjálfir
hagnað af í svipinn, heldr og að haga þeim sem
skynsamlegast og haganlegast bæði við Íslendínga
og erlendis, svo að bæði sjálfir þeir og landsbúar
líka, sem við þá verzlaði, gæti haft sem mestan
hagnað af verzlunarviðskiptunum, bæði í svipinn
og síðarmeir. Að þessi hafi verið tilgángrinn með
stofnun þessa kaupmannafélags, er reyndar eigi
nema tilgáta vor; en vér verðum að telja það
sjálfsagt, að þessi hafi verið tilgángrinn, og hljót-
um að ætla kaupmönnum allt hið bezta í þessu
efni, unz reynslan sannar hið gagnstæða. Vér
játum það, að vér þekkjum eigi lög þau, sem
þetta félag héfir sett sér, eða hvert mark og mið
þess eiginlega er; það hefir borið næsta lítið á
öllum aðgjörðnm þess híngað til, og f>jóðólfr hefir
svo að segja ekkert minnzt þess cða frá því skýrt,
svo að af því verðr ekkert ráðið. Vér höfum
reyndar heyrt því fleygt, að aðaltilgángrinn með
félag þetta muni vera sá, að gánga ibönd og eiða,
ef vér mættim svo að orði kveða, um það, hvað
þeir félagar skyldi mest gefa fyrir hinn íslenzka
varnínginn, og hversu dýrt þeir skyldi selja hinn
2) par rnel) er talfb niílit) milii þeirra Gnþbrandar sál. A
Hdlmiátri, og Sanra-Gísla. er heimvísaþ var frá bæstaretti
til yflrdámsins, ab hann legbi dðm í þrætuefnib sjálft, sbr.
þjóbólf XIX, 1S0.
útlenda varníng aptr á móti; en vér höfum eigi
viljað trúa þvi; það væri hið sama og að gánga í
félagskap til þess að eyða allri eðlilegri verzlun-
ar képpni milli kaupmanna, og neyða skiptavini
• sína til að sæta hverjum þeim kjörnm, sem kaup-
manna-samkundan yrði ásátt um að setja þeim,
og einhver einn kaupmanna því bvði þeim ; og
því væri árangrslaust að leita til fleiri, enginnbvði
betri kjör en þessi eini. Slíkr félagskapr væri
svo ókaupmannlegr, að hann væri einúngis, og
þó naumast, ætlandi smámöngurum, eða þeim er
Danír nefna «Smaakrcemmere«. það færi svo
fjærri að slíkr félagskapr yrði til að efla hag
kaupmanna sjálfra, að hann hlyti, þá er verzlun-
in er orðinn frjáis, að verða þeim, og það innan
skamms, til mesta tjóns og niðrdreps, og það
engu síðr en landsbúum sjálfuin, og oss mundi
furða næsta mjög á því, ef kaupmenn vorir sæi
það eigi sjálfir, og vildi allt um það teljast með
sönnum og mentuðum kaupmönnum. En hversu
ótrúlegr sem slíkr félagskapr er, þá getum vér
eigi borið á móti því, að vér höfum heyrt ýmis-
legt er bendi á, að Reykjavíkr kaupmennirnir ætli
sér með þessum félagskap að liafa það fram,
sém vér höfum talið, það, að korna sðr saman
um verð á brennivínspelum, sykrlóðum og annað
því um líkt, svo að þeir geti selt hvað eina við
sem dýrustu verði, og skamtað þannig í félagskap
og eindrægni landsbúum úr hnefa verð á öllum
vörum, bæði útlendum og innlendum; og verðlag-
ið, sem vér höfum heyrt að sé á allri vöru i
j Reykjavík í vetr, svo lítil sem hún hefir verið,
virðist oss benda á hið sama. Á hinn bóginn
höfum vér híngað til um alls engar aðgjörðir þeirra
heyrt getið, er miði að samlökum til eflíngar land-
inu, bænum, verzlunarstéttinni eða nokkrum hluta
bæjarbúa, nema ef telja skyldi þennan sjóð, sem
þeir rnunu hafa stofnað til styrktar fátækum verzl-
unarmönnum hér í Reykjavík, og þessum sjóði til
eflíngar mun hafa verið stofnaðr þessi «bazar»
eða «tombola», eða hverju nafni það á að nefn-
ast, sem þeir héldu í vetr og getr um í J>jóðólfi-
En nú birtist allt í einu grein nokkur í J>jóðólfi
29. Febrúarm. þ. á. frá »formönnum samkundu
kaupmanna í Reykjavik». |>eim kann að þykja
svo, að allir verði að vera einhuga á því, að sú
grein sé bæði liprlega samin, og sýni með ljós-
um rökum, að «kaupmmanna samkundunni*
einkar-annt um velfarnan og sóina landa sinna,
bæði með ráðstöfunum hennar lil að bæta vöru-
vöndunina og öðru, og einkum með þessari sýn-