Þjóðólfur - 04.06.1869, Blaðsíða 4

— 128 —
FÁEIN ORD
um fyrirmyndarbú eða búnaðarskóla í
HúnavStnssýslu. (Framhald).
Vér gjörum nú ráð fyrir, að ýmsir kunni þeir
að vera, er þykir þetta ærið fé, og að vel hefði
mátt byrja með minna. En vér biðjum þess sé
vel gætt, að slík stofnun er þess eðlis, að hún getr
ekki byrjað með litlu fé, til þess að geta nokkuð
svarað til síns augnamiðs. Vér sjáum fyrir aug-
um vorum, að margr maðr, sem hefir 2000 rd. bú
í lifandi peningi, á fullt í fangi að komast vel af,
að minsta kosti þykjast fáir græða, þó ekki sé
mikið lagt í kostnað; og gjörum við ráð fyrir, að
bústjóranum væri að fullu goldinn jarðabóta- og
byggingarkostnaðrinn, þá er hann þó naumast í
haldinn, þegar hann er skyldr að halda 3 kenslu-
pilta árlega og sem að líkindum koma á hverju
ári öllum störfum óvanir. Bústjórinn hlýtr líka að
gjalda vinnufólki og svara öllum opinberum gjöld-
um, sem hver annar bóndi. Sumir kunna að ætla,
að óþaffi sé að gjöra bústjóranum að skyldu að
halda pilta meðgjafarlaust, og megi því að mestu
eða öllu falla burtu hið árlega tillag, sem ætlað er
til jarðabóta og viðrhalds jarðyrkjuverkfærum. En
oss virðist þetta alt á annan veg. Vér erum als
ekki vissir um, að þeiryrði margir, er leituðu sér
kennslu upp áþann máta, að greiða með sér fulla
meðgjöf, auk þess sem það væri með öllu frágangs-
sök fyrir fátæklinga, og vita þó allir, að hæfileg-
leikar manna fara alls ekki eptir efnum. En færi
svo sem óttast má fyrir, á meðan menn hafa ekki
fengið lifandi sannfæringu fyrir nytsemi skólans,
að fáir vildu kosta miklu til námsins, þá tapaðist
að miklu leyti gagn það, er af stofnuninni mætti
liafa og væri þá illa farið. það yrðu þó ætíð fáir
af öllum landsmönnum, er gætu með eigin aug-
um séð framkvæmdirnar, og því færri, er nokkuð
gæti numið til hlítar aðferð þá, er hentust væri í
sérhverri búnaðargrein. {>að leiðir einnig af því,
ef þessi aðferð væri við höfð, að bústjóranum yrði
ekki gjört að skyldu að framkvæma nein jarða-
bótastörf, nema eptir kringumstæðum, og má þá
óttast fyrir, að þau yrði minni en óskandi væri.
þetta er líka þvert á móti því sem við gengst á
samkyns stofnunum erlendis t. a. m. í Noregi; þar
cr hverju fyrirmyndarbúi og búnaðarskóla gjört að
skyldu að halda vissa tölu af kenslupiltum án með-
gjafar, og þarf þó ekki að óttast fyrir, að ekki
vili nógir læra þar, sem sannfæring fyrir nauðsyn
og nytsemi slíks náms er orðin samgróin með-
vitund hvers manns. Vér álítum mjög áríðandi að
gjöra allt, sem framast verður, til að gjöra mönn-
um sem léttast fyrir að nema haganlegri og kostn-
aðarminni aðferð við búnaðarstörf og jarðabætur,
en menn hafa almennt við haft. |>að er hörmu-
legt, að þó menn langi til að slétta eina þúfu,
fæst varla maðr, er kunni að rista haganlega ofan
af henni, eða pæla hana, nema með pál ogskóflu;
fáir er kunna til nokkurrar hlítar maturtarækt, því
síðr menn þekki nokkra aðferð að rækta innlend-
ar tejurtir, er oss væri þó mikið hollara og hag-
anlegra að nota, en kaupa slíkt af útlendum með
ærnu verði; að vér nú ekki tölum urn annað enn
óþektara, svo sem plægingar á sléttu, til að auka
frjósemi jarðarinnar, tilbúning og aukning áburð-
ar, og alla meðhöndlun hans, er til betri nota má
verða, steinhúsabyggingar og margt fleira; og hvar
geta menn lært þetta annarstaðar en í búnaðar-
skólum, eða hjá þeim mönnum, er þar hafa lærl?
Vér viljum enn fremr taka það fram, að eins
og þetta er hin fyrsta tilraun að stofna búnaðar-
skóla á landi hér, eins áríðandi er að rasanú ekki
fyrir ráð fram, að svo miklu leyti hægt er við að
gjöra, því mistakist þessi tilraun, mun þess langt
að bíða, að slíkt verði aptr reynt. J>etta mál má
því vera öllum landsmönnum jafnt áhugamál, því
allir ættu að geta uppskorið ávöxt þess ; það hlýtr
hver maðr að sjá, að fáir geta haft gagn af stofn-
uninni, nema með því að láta unga og efnilega
menn nema þar alla þá búnaðaraðferð, er kend
yrði, og ætti að minsta kosti hver sú sýsla, er
legði fram fé til stofnunarinnar, eiga kost á, að
koma þangað ungum mönnum meðgjafarlaust, þær
fyrst, er mest styrktu til fyrirtækisins.
(Niðrlag í næsta bl.)
LANDSYFIRRÉTTARDÓMR
í málinu: kaupmaðr Svb. Jakobsen gegn eigend-
um Glasgows-verzlunarinnar í Reykjavík.
(Kveíiinn npp 15. Febr. 1869, MálaflntningsmaSr P. Mel-
steí) sótti málib fyrir hónd Jakobsens, en skólakennari H.
Kr. Friibriksson hélt fram vörninni í nmbo?)i málaflntnings-
manns Jóns Guþmundssonar).
12. dag Septembermán. 1864 keypti áfrýandinn, Svein-
björn Jakobsen, kanpmabr hér í bænnrn, af bóndanum Gní)-
mundi Jónssyni tvær jar?)ir>, og lét hann fá, út úr kanpnm
þessmn, veíisknldabréf, og hljóþaþi þa?) npp á 1275 rd., og
skyldi hann greiþa seljanda leignr af fé þessn, 4 af hverju
hondraþi; síí)an seldi hann kanpbréfl?) í hendr hinnm stefndu,
Jlenderson, Anderson & Co, er hann þá var nmljoiSsmatr
þeirra, og sem síþan hafa tekib eptirgjaldi?) eptir jarþir þess-
1) Jarbir þessar eru Hreifiarstabakot í Svarfaþardal, 10.7
hndr., og Innri- Galtarvík í Borgarfjarílarsýsla (Skilmanna-
hreppi) 9.2 hndr. Ilitst