Þjóðólfur - 10.07.1869, Blaðsíða 3

— 147
|>ær raddir hafa opt heyrzt bæði í þingsalnum
Og blöðum vorum, að það væri betra að hliðra til
við Dani að því er fjárkröfurnar snertir, og mundu
þeir þá láta oss vera óbundnari í stjórnarbótinni.
Eg. efast nú eigi um, að þeir, sem haldið hafa fram
þessari skoðun, hafl gjört svo eptir beztu sannfær-
ingu, og að þeir hafi haldið, að með því móti
mundi oss verða meira ágengt. En vér höfum nú
séð, hvaða árangr hefir orðið af þessari tilhliðr-
un; og hann hefir ekki orðið sá, að Danir sýndi
sig því veglyndari, sem vér sýndum oss tilhliðrun-
arsamari, heldr þvert á móti. Af því að vér höf-
um ekki verið harðir í fjárkröfunum, og látið til-
leiðast að kalla þær sanngirniskröfur, en eigi réttar-
kröfur, þá hefir ríkisþingið notað sér þetta svo, að
þeir segja, að vér höfum ekki rétt til neins tillags
eðr neins réttar, og þeir bæta því við, að margir
hinir hyggnari íslendingar kannist við, að vér höf-
um enga rétta heimtingu á nokkru fé eðr sjálfs-
forræði á hendr Dönum. }>að eru hyggindi, sem
ekki koma í hag í þessu máli, að ganga linlega
eptir sínu. Og það er ekki liklegt, að nokkurþing-
maðr vili fylgja fram þeirri skoðun, sem getr orðið
að hinu hættulegasta vopni móti oss, og láta vinda
út úr orðum sínum allt aðra meiningu en í þeim
lá. þingmönnum var ekki láandi 1867, þótt þeir
vildi fara eptir tillögum konungsfulllrúa sem mest
mátti verða, því að það var auðséð, að hann vildi
vel gjöra, enda flutti hann mál vort við stjórnina,
sem honum var framast unnt. En nú sjáum vér
þó, að það getr orðið ísjárvert að hliðra til fyrir
það, þótt konungsfulltrúi heiti góðu, því að því er
ekki mikill gaumr gefinn, þegar til stjórnarinnar
og ríkisþingsins kemr, nema þeir sjái, að það sé
þeim sjáifum í hag. Vér megum nú líka sanna,
»að það er ekki allt gull sem glóir••, þótt frá
stjórninni komi, og að hún hefir til boð, sem frá
voru sjónarmiði verða að álítast tylliboð; og vér
höfum nú séð, að hún hirðir eigi ætíð um að
halda fast við þau boð andspænis ríkisþinginu, sem
hún hefir boðið alþingi, en í engu máli höfum vér
séð þetta betr en í fjárhags- og stjórnarbótarmál-
>nu. því að svo lítr út sem dómsmálaráðgjafinn
hafi á endanum þótt vænt um, að tillögur ríkis-
Þingsins gáfu honum tilefni til að lækka þærkröfur,
hann hafði sjálfr gjört fyrir vora hönd. Aptr
á móti eru miklar líkur til, að þetta mál hefði farið
öðruvísi á ríkisþinginu, ef dómsmálaráðgjafinn
hefði sýnt sig einbeittan og bæði haldið fast við
fjárkröfur, er hann kom fyrst fram með af
'Vorri hendi og eigi leyft þinginu að ræða stjóm-
arbótarmálið jafnframt, sem það hafði eigi nokk-
urn rétt til. |>að er því mjög varasamt fyrirþing-
menn að álíta óbrigðult, er þeim er sagt, aðstjórn-
in muni gjöra þetta eðr hitt, ef þeir sé tilhliðrun-
arsamir.
Ilér dugir ekki í tveim höndum að hafa. Ef
vér höldum eigi sjálfir fast fram rétti vorum, þá
getum vér verið vissir um, að aðrir muni ekki
gjöra það. Og það er vonandi, að þingmenn verði
ekki þeir einfeldningar að halda, eptir það, sem
nú er komið fram, að nokkur tilhliðrun komi oss
að gagni, þótt fagrt sé ummælt.
|>að virðist því auðsætt, að alþingi á nú að
endrnýa allar þær kröfur til fjártillags og sjálfs-
forræðis, sem komið hefir verið fram með af hálfu
íslands ; og það er ekki nóg að þingið segi, að
vér þurfum þessa fjár eptir því ástandi, sem nú
er hjá oss, heldr að vér höfum fyllsta rétttilþess,
eins og þingmaðr ísfirðinga hefir svo opt og með
svo ijósum rökum sýntfram á; því að vonandi er,
að allir þingmenn sjái nú, til hvers sanngirniskröf-
urnar geta leitt. f>á er eigi síðr nauðsynlegt, að
þingið mótmæli því kröptulega, að stjórnarbótar-
mál vort sé rætt á ríkisþingi Dana, því að vér sjá-
um, að oss er betri engi stjórnarbót, en sú stjórn-
arbót, er þeir vilja skamta oss, og vér getum miklú
fremr haft von um góðar málalyktir, þótt síðar
verði, ef vér einarðlega höldnm við rétt vorn
og þau heityrði, sem oss hafa verið gefin,
heldr en ef svo virðist, sem vér séim í efa
um, hvað vér höfum rétt á. |>að er því fyllsta
ástæða til, að alþing ítrekaði nú aptr bænina um
þjóðfund til að gefa ályktaratkvæði í stjórnarbótar-
málinu.
það er því vonandi, að þingmenn á næsta
þingi skiptist eigi í flokka, heldr fylgi rétti vorum
með samheldni og einbeitni, og slaki í engu til
með skýlausan rétt vorn, ogvérgetum verið vissir
um, að vér munum ná honum að lokunum, ef oss
bilar eigi hug og dug að halda honum fram.
Hjalti Slceggjason.
* *
¥
Grein þessi erat) vísu vel skráí) meb fjörngnm yltil föstr-
jaríar vorrar, meb lifandi áhnga á þeim 2 alsherjarmálnm, er
hún gjórir aí) nmtalsefni, og meí) glilggnm skilningi og at)
vfcr ætlum alveg réttri skotmn á því, hvernig ríkisþing Daua
tók i mál þessi og hvat) þan eiginlega stefndn met) nndir-
tektum sínnm og tillögum oss íslendingnm til handa, þegar
þau komn þar nú til nmræþu á næstlilínum vetri. Allir hinir
vitrari og betri menn metlal íslendinga mnnn vert)a aí) sam-
sitiua þetta. Meþferí) fjárhagsmálsins á ríkisþinginn og und-
irtektir þingmanna er ekki nein ráþgáta; engi þarf aþ ganga
grnflandi aí) því, aþ þæt eru svo andstæíiar oss og óvinveitt-