Þjóðólfur - 09.03.1870, Blaðsíða 5

um til, — það er óskiljanlegt, segjum vér, hvernig
nokkur þingmaðr getr látið það til sín heyra og
léð undir það nafn sitt, að þau afskipti og það
fulltingi, sem fullnaðar-ályktun Alþingis (sú er þing-
maðrinn sjálfr hefir þá líka stutt og aðhylzt) leggr
honum á herðar, verði að fara eptir því og að
vera alshendis þar undir komið: «hvaða gaum
alþýða gefr málefninuoÁ þá að bera hverja
fullgjörða Alþingisályktun sem er, undir alþýðuna
og spyrja sig fyrir um það, hvort alþýðan vili hafa
hana eða gefa henni gaum, áðr en hugsanda sé
til að nokkur maðr utanþings eðr á hafi hana að
marki? eða á þá að álíta hverja þá Alþíngis-álykt-
un markleysu eina eða eintómt hjal, sem alþýðan
vill ekki gefa neinn gaum?
það er ekki vert að rekja slíkar vandræða-
fyrirbárur lengra; menn verða að álíta og hugga
sig við, að engi maðr sé sá, er láti sérverðaþað
að gripa til þessleiðis óveru-úrræða nema í bráð-
ræði og af skammsýni, sízt slíkir ágætismenn sem
hér eiga í hlut. Og því er treystanda um slíka
menn, og svo alla vora góðu alþingismenn yfirhöf-
uð að tala, að sízt vili þeir ganga á undan í því,
að vefengja og varpa rýrð á gjörðir Alþingis, að
sízt láti þeir sitt eptir liggja í því, að halda í hefð
og heiðri fullnaðar-ályktunum Alþingis vors í hverju
efni sem er, heldr leggi þeir því fremr og því
eindregnar fram fulltingi sitt til að fá slíkum þings-
ályktunum vorum fulla þýðingu og fullan framgang,
sem málefnið sjálft varðar fremur sóma þings vors
og þjóðar, eins andspænis útlendum þjóðum og hin-
um mentaða heimi, eins og í augum sjálfra vor
og niðja vorra um ókomnar aldir.
Og þetta á þó sannarlega hér heima, þar sem
ræða er um almenna þjóðhátíð og jafnframt ein-
hvern verðugan og sómasamlegan minnisvarða í
minningu þess, að guðleg forsjón hefir leitt og
blessað íslands lýð um þessa 1000 ára röð fram
á þennan dag hér á þessum afskekta og anmarka
heimskautshólma vorum, —og til vitnisburðar um
það, að nú hafi verið endrvöknuð með oss sú
þjóð-meðvitund, að vér höfum kunnað að meta
þetta og viðrkenna öðruvísi en armir skrælingjar.
Vonandi er, að allir góðir íslendingar taki
það til yfirvegunar og góðra greina, sem hér er
sagt, jafnframt því að þingmenn fá nú áskorun
þá frá nefndinni, sem hér er auglýst. Allir mega
sjá, að nefndin er hér ekki að reka sitt erindi eðr
^oittþað, er hina einstöku nefndarmenn varði sjálfa
t) Orlbriítt úr briSll 7 alþingismanna 11. Sept. 1867, til
tjáílhátíbar-nefndarinnar; sbr. pjútiúlf XIX 16ú.
að einu eða neinu, en nefndin kemr hér fram
eptirumboði Alpingis; hún kemr hér fram í þessu
máli sem alsherjarnefnd allra sannra og góðra ís-
lendinga; hún álítr eigi umboði sínu og ætlunarverki
lokið með því, þó að hver þeirra nefndarmanna
skrifaði sig þegar með fyrsta fyrir 10 rd. tillagi
árlega í 8 ár, eðr 80 rd. hver þeirra, til þjóðhá-
tíðar-ætlunarverksins, og létu þeir eigi þess bíða,
með þetta fjárframlng silt, «hvaða gaum alþýða
gæfi máliniin. En nefndin gjörir hér, með bréfi
þessu, hina ítrustu og að öllum líkindum síðustu
tilraun til þess að reka erindi Alþingis, að reka
sóma þingsins og þjóðarinnar, af því Alþingi setti
hana til þess og fól henni það á hendr. Verið
getr, að það liggi nær meinsljórri þjóðarmeðvitund
vor íslendinga og tilfinningarleysi voru fyrir öllu
því, er aðrar þjóðir liafa nú um marga manns-
aldra álitið þjóðlegt og fagrt og ómissandi, sem heyrzt
hefir af munni sumramanna: «betr hefði verið, að
aldrei hefði því verið hreift, aldrei stungið upp á að
gjöraneitt í minningu 1000 ára byggingar íslands»,
— betr, að Alþingi hefði aldrei tekið slíka uppástungu
í mál, auk beldr að samþykkjast liana í einu hljóði».
En vér verðum að segja, að vel sé heiðrsmönn-
um þeim, er fyrstir hreifðu málinu; málið var svo
vaxið, að Alþingi mátti til að sinna þvi eins og
það gjörði, að taka fullnaðarálykt um, að málið
skyldi hafa framgang á þann hátt, sem að álitum
varð, að öðrum kosti hefði verið niðr brotinn sómi
og traust þingsins. En einmitt í þessari þingsá-
lyktun felst og það siðferðislegt aðhald og skylda,
er fyrst og fremst og öllum fremr liggur öllum
alþingismönnum á herðum, að fá málefni þessu
svo góðan og öruggan framgang, sem þeim er
framast mögulegt hverjum fyrir sig og hver í sínu
kjördæmi, eigi hvað sízt með því, að ganga á
undan öðrum í því, að leggja fram eða skrifa sig
fyrir því tillagi annaðhvort árlega eðr í eitt skipti,
sem samsvarar svo stöðu hans og öðrum hag, að
almenningi geti verið til upphvatningar, en sjálfum
alþingismanninum vansalaust. í annan stað myndi
þá og alþýðan gefa gaum að málefninu, og það
góðan gaum, og hafa ályktun Alþingis vors í heiðri,
þegar undir eins og þingmennirnir sjálfir léti á-
sannast, að peir ekki fyrirliti hana, heldr vildi styðja
á allan veg.
J»ab raá telja vist, aí) skærist allir alþingismenn í niálill
á þenna veg, og ynni svo hina efnaþri og merkari heratsmenn
til fylgis súr, þá muudi og alþýþau brátt vinnast til ab láta eigi
6itt optir liggja, þútt hagr manna sú aldrei nenia úhægr; vör
hofnm þess talandi dæmi nm ýms eldri samskot, er þú horfílu
landi voru og þjúþ til lítils súœa en einkis gagus.