Þjóðólfur - 17.05.1873, Blaðsíða 3

e>gi viðrkenna konungslign hans, og gjörðu sf-
felldar uppreistir og óspektir norðan til á Spáni í
sllan vetr; á Kuba, nýlendu Spánverja f.Vestr-
i>eimi, var og uppreist; auk þess þótti honum
ffelsismenn vera of uppvöðslumiklir gagnvart aftr-
haldsmönnum, og þóttist eigi geta haldið jafnvægi
niilli flokka þessara. Hann tók því það ráð, að
segja af höndum sér konungstignina með samþykki
þingsins II. dag Febrúarmán. í vetr; var þá þjóð-
veldi sett á Spán í stað konungdómsins, og heitir
sá Figueras, er síðan hefir haft æðstu stjórn þar
á hendi; annar frægastr maðr í stjórninni er Ca-
stelar, og eru þessír menn báðir mælskumenn
miklir og vel viti bornir. Eigi hefir þeim þó tek-
izt að hafa hemil á Spánverjum; hefir þar víðast
hvar verið hin mesta óöld og ósljórn, síðan Ama-
deo fór frá. Karlungum hefir vaxið fiskr um hrygg,
og hafa þeir brugðið berlega upp herskildi móti
þjóðveldinu f norðrhluta landsins; befir Karl kon-
ungr, er svo nefnirsig, tekið við forustu yfir þeim;
fara þeir með mikilli grimd, og myrða viða hvert
mannsbarn, er þeir ná. Nýlega hafa þeir unnið
kastala þann, er Berga heitir, og talinn er lykill-
inn að Katalóníu; myrtu þeir þar nálega 70 manna
varnarlausa, cr þeir höfðu gefizt upp. Nú hefir
þó frétzt, að Karlungar hafi beðið nokkurn ósigr
við Puycerda. Sum fylkin á Spán vilja rífa sig
Undan yfirráðum stjórnarinnar f Madrid, og hefir
Barcelona tekizt það; jafnaðarmenn hafa líka látið
til sín taka og skift eignum; svífast þeir jafnvel
eigi, að rita stjórninni þetta bréflega, og frá ein-
Um stað var henni jafnvel ritað, að skiftingin hefði
farið fram með hinni mestu reglu (//); eykr þetta
eigi alllítið á vandræðin. það, sem þá ætti að
vera eina athvarf sljórnarinnar, er herinn; en
hann vantar því miðr, að sögn, allan heraga; her-
mennirnir vilja eigi hlýða foringjunum og þá fer
aHt í ólestri; það getr nú verið og er vonandi, að
meira sé gjört úr þessu, en er; enn, sem komið
eri er eigi fært að sjá, hvernig þjóðveldinu muni
reiða af; meðan svo er, viljum vér vona, að því
lakizt að vinna sigr á öllu þessu; það hefir þó
tekið af alla blámannaþrælkun á Kuba, þóað aldrei
*’§gi annað gott eftir það. þingið hefir lika gjört
stjórninni erfitt fyrir, því að allr þorri þingmanna
erú einveldis8innar; en nú eiga að fara fram nýar
*m8ningar, og er líklegt, að þjóðveldismenn sigri
þær.
____Frakkland hefir nú nóg að gjöra, að ná sér
Alfons; hlnlr þriíjn h«ld» fram konn hertogans
Montpensier, yngri ddttor Ferdinands.
aftr eftir ófriðinn; hefir það tekizt furðanlega, og
má telja sem dæmi þess, hversu greitt Frökkum
hefir gengið að standa í skilum við Prússa með
hernaðarkostnaðinn, sem áðr ersagt; má það
þakka snillingnum Thíers, forseta þjóðveldisins, að
svo vel hefir rætzt úr. Tekst honum aðdáanlega
að halda við jafnvægi milli hinna mörgu flokka í
landinu og á þinginu; það má skifta fiokkum þess-
um f 2 aðaldeildir: «vinstri handar menn», er
vilja hafa þjóðveldi að stjórnarskipun, og «hægri
handar menn», er vilja koma á einveldi; «vinstri
handar menn» greinir aftr á um, hvernig þjóð-
veldið skuli vera; vilja sumir hafa það frjálslegtút
í yztu æsar, og eru þeir «yzt vinstra megin»; for-
ingi þess flokks er Gambetta, er mestu réði í varn-
arstjórninni, meðan á ófriðnum stóð; er hann
málsnillingr hinn mesti og hinn vitrasti maðr; aftr
vilja aðrir frelsið f hófi, og eru þeir nefndir «mið-
flokkrinn vinstra megin»; einna helztr í þeim flokki
er Grévy, er áðr var forseti þingsins, en nýlega
hefir hann lagt sjálfkrafa niðr tignina vegna ofsa
«hægri handar manna»; «hægri handar menn« eru
eigi heldr ásáttir um, hvert einveldi þeir skuli
hafa; vilja sumir koma að hertoganum af Cham-
bord, sem er af Bourboninga ætt, og eru þeir
nefndir lögerfðamenn; aðrir vilja koma að ætt Na-
poleons; misti sá flokkr mikils, þegar Napoleon
III. dó í vetr (9. dag jan.), en hefir þó eigi látið
hugann falla; heldr hann nú fram syni hans Na-
polon 4.; enn eru sumir, er vilja koma að Orle-
aningum, ættmönnum Loðvíks Filipps; er sagt að
Thíers hallist sjálfr mest að þeim flokki og að «mið-
flokknum vinstra megin». J>ing það, sem nú er,
hefir setið síðan friðrinn var saminn vorið 1871,
og á að slíta þvf, þegar Frakkar eru lausir úr
hershöndunum, og Prússar hafa rýmt landið al-
veg; samt ætlar það áðr að kveða á um, hvert
stjórnarfyrirkomulag skuli vera á Frakklandi; má
þá búast við, að róstusamt verði á þinginu, þegar
það mál verðr rælt; eru Frakkar hávaðamenn miklir
á þingi, og æpa að þeim, er talar, ef þeim mis-
líkar, en þeir, sem ræðumanninum fylgja æpa á
móti, og svo eru tilheyrendr eigi betri; verðr
þannig oft, þegar hin stærri mál eru rædd, svo
mikið háreysti og óhljóð, að eigi heyrist manns-
ins mál f langan tfma, og stundum vara óhljóðin
svo lengi, að slíta verðr fundi; hefir oft orðið hið
mesta hneyksli úr þessu. Má af þessu marka,
hversu ákafir flokkarnir eru, og hversu mikla snilli
þarf til, að láta eigi raskast jafnvægið milli þeirra,
en það hefir Thíers tekiztallt til þessa. Frakkar