Þjóðólfur - 05.06.1873, Blaðsíða 5

— 125 —
Og aftr 4 næsta (87.) dálki efst:
»Nú fyrst hefl eg“ (þ. e. ritst. G.-Hr. J. Ó.) „sagt afc eú
„klögnn Hilrnars Finsens, er olli afsetning dúmara frá ern-
„bætti án dóms og laga, hafl imiihaldilb logn a sakargif t“.
Að vísu eru nú þessar og aðrar skammir G.-
Hrólfs'i og annara blaða þjóðólfi óviðkomandi og
Htstjórn hans, útaf fyrir sig. En þar sem hann,
berra ritstjóri J. Ó., — með þessusínu marg-endr-
tekna og marg-staglaða «ég" og «mér» og »mig»,
sem hann ætlar að rífa með innan eyrun á pu-
blico eða lesendum sínum, — þarna í þessari
óþokka-blaðagrein sinni, þykist «vera réttlœtinu
og sannleikanum um skildugm að koma s v o n a
fram, þykist mega til með petta og að gjöra sig
þarmeð að einskonar pislarvotti «rétlvisinnar» og
«sannleikans», — »þóað slíkt gjöri mér» (J. Ó.)
«lífið súrt;— þóað það kosti »mig» (J. Ó.) kann
«ske hatr, illmæli og ofsóknir»; — þóað þessi herra
J. Ó. úthrópi nú það fyrir publico, að hann þyk-
ist mega til að gefa sig s v o n a út fyrir almenn-
ings velferðarsakir, þá rná þjóðólfr til, af almenn-
ings eða publicums hendi, að mótmæla harðlega
og alvarlega slíku óðs-manns athæfi sem því er
hér er komið fram, og að lýsa yfir í alsherjar
nafni, að publicum marg-krossar sig og frá biðr
sér slika fantareið á «sannleikanum og réttlætinu»,
sem þá er hér er stofnað til, og fordæmir hana
beinlínis í heyranda hljóði.
— ÉTLENDAR FRÉTTIR, Kh. 15. Apr. 1873.
^Framhald frá bls. 116)
Af FrússJandi er það helzt að segja, að stjórnin
þar hefir í velr farið í talsvert frjálslegri stefnu en
áðr; lagði hún hin svonefndu «sýsluskipunarlög»
fyrir þingið í vetr; það yrði of langt að segjá frá
lögum þessum út í æsar; vér skulum að eins geta
þess, að þau fara ( þá átt, að takmarka hið mikla
vald, er aðalsmenn hafa haft á Prússlandi yfir al-
öiúganum; mætti þetta, sem við var að búast,
öiikilli mótstöðu í efri þingstofunni, þar sem að-
alsmenn sitja, og varð stjórnin að taka til þeirra
ráða, að kveðja nýa þingmenn til setu þar, til þess
að hafa málið fram. Skömmu eftir að mál þetta
var leitt til lykla á þinginu, lagði Rismark niðr for-
sætið í ráðgjafastjórninni prússnesku, er hann hafði
áðr haft á hendi* 1; kenna menn um það misklíð-
eru þar í G.-Hr. einkend meb f e I t u etóru letri.
1) Menn verba ab vara sír á, ab bianda eigi saman stjúrn
kins þjóbverska ríkis og stjúrn Prússlands; Hismark er ennþá
;»stúrkanslari“ eba æbsti rábgjafl fyrir hib þjótiverska ríki,og
utanríkisrátsgjafl Prússa; þab er rangt, sem segir í 9. blabi
um hans við aðalsmenn, og að keisarinn og hinir
ráðgjafarnir hafi eigi viljað fylgja Bismark í deil-
unum við þá eins langtog hann vildi fara. Roon,
hermálaráðgjafi, hefir tekið við forsæti ráðgjafanna
í Bismarks stað, og kveðst hann munu fylgja fram
stefnu Bismarks í stjórnarmálum. Geta má og
deilu þeirrar er risið hefir í Prússlandi út af trú-
arefnum; eru þar eigi allfáir kaþólskir menn, eink-
um í austrfylkjunum og vestr við Rín; sýna þeir
jafnan stjórninni mótþróa; lagði hún því frumvarp
fyrir þingið til að lægja ofstopa þeirra, og tak-
markar það mjög réttindi kaþólskra manna; líkar
páfanum það eigi vel, en hann má kenna sjálfum
sér um, því að varla hefði þeir félagar, Bismark
og hinir ráðgjafarnir, gripið svo fljótt til þessara
úrræða, ef páíinn hefði stilt betr orðum sínum til
Prússlands um nýárið; voru þau svo svæsin, að
ekkert þjóðverskt blað þorði að prenta þau, nema
á latínu, til þess að blaðið skyldi eigi gjört upp-
tækt; hefir stjórnin þá séð sér einn kost nauðugan,
að setja skorður við æsingum orðháksins í ltóin;
árásirpáfans á Lútherstrúarmenn hafa þannig eigi
tekizt, enda er það ofætlun fyrir hann, þó að liann
sé mikill í munninum, að binda andlegt frelsi inanna
á 19. öld. Lúthers trú hefir og átt árásum að
sæta í vetr úr gagnstæðri átt, nefnilega af þeim
mönnum, er vilja rýmka enn meira um andlegt
frelsi, en Lútherstrúamenn gjöra; kalla þeir trú
sína «hina nýju skynsemistrú» (Nyrationalisme);
neita þeir guðdómi Krists, og kemr í mörgu sam-
an við Alagnsús Eiríksson, landa vorn. Tók kyrkju-
stjórnarnefndin í l’rússlandi embætti af presti
einum, er Sydow heitir, fyrir kenningar, er fóru
í þessa átt; hafa margir prestar kvartað yfir þess-
ari aðferð nefndarinnar til yfirstjórnar kyrkjumál-
anna, og sagzt vera sömu trúar og Sydow; má
af slíku marka, að kenningar þessar sé þar mjög
útbreiddar, eins og víða, og að trú vorri sé frarnar
hætta búin úr þeirri átt, en frá kaþólskunni. Eg
hef áðr getið þess, að í austrhluta Prússland býr
margt fólk af slafnesku kyni ; er sagt að Prússar
bæii mjög niðr það þjóðerni, og vili koma þýzk-
unni að.
I Austrríki eru þó enn berari ofsóknirnar við
Slafana; hefir stjórnin þar lagt fyrir þingið kosn-
ingarlög til ríkisþings, er taka af hin gömlu lauds-
þing, þar sem Slafar gátu ráðið, en eftir þessum
nýu lögum komast þeir hvergi að; hafa þingmenn-
irnir frá Galizíu og aðrir Slafar mótmælt þessu og
Göugu-Hrúlfs, ab Bismark hafl farib frá sem ríkiskanslari, eius
og fleira í þeirri greiu.