Þjóðólfur - 22.08.1874, Blaðsíða 3

— 185 —
veikr væri þrjár ferðir upp á í'ingvöll til að vera
' ráðum með Sigfúsi; dró hann upp kort af staðn-
Um, og iagði ríkt á við verkmennina að hreifa
hvergi við steinum úr búðarrústum fornmanna;
þeir Sigfús réðu því næst tjaldastæðinu, og hvar
leggja skyldi brýnnar, svo og um flögg og vimpla,
hvar það skyldi standa, og hvaða liti skjldi velja,
o. fl. Sigurðr viidi láta gjöra fjórðungamerki, og
tnarka á landvætti forna, en nefndin hafði ekki
fé lil, og féll það niðr; þá vildi hann og að reisa
skyldi kross-fána (banner) á Gjábakka, þeim stað,
er kross Drottins var fyrst reistr á landi hér, svo
og rautt merki með krosslögðum sverðnm á hólm-
anum í Öxará, þar sem afreksmenn háðu hólm-
göngurnar í fornöld. En alt þetta fórst fyrir, er
peningunum var haldið. 5. dag ágústmánaðar
hafði Sigfús og nefndin lokið öllum fyrirbúnaðin-
um, svo að snild og prýði var yfir að líta tjöld og
velli og veizlu fyr.ir-búnað. lírj’r þær er gjörðar
voru yfir kvíslarnar, þykja að vísu lítið mannvirki
og ekki til frambúðar, en á hitt er að Ifta, hvað
fáeinir menn með lítið fé í höndum fá gjört á
ekki lengri líma. Finst oss Sverrir sleinhöggvari
og ‘aðrir sem þar unnu að, eigi líka þakkir skilið.
Ilátiðarstaðrinn var inn á völlunum, þar undir
sem áin steypist ofan úr gjánni, fyrst stóð
fundartjaldið, er tók hátt á 2. hundrað manna.
Yfir því miðju gnæfði blátt merki og á stafirnir:
þjóðhátíð Íslendinga, 1874. Miðhluti tjaldsins var
keilumyndaðr, prj'ddr blóm-sveigum og fslenzkum
skjaldarmerkjum. Sat þar konungr og hinir helztu
gestir vorir. Tjaldið með báðum síðutjöldunum
var G8 fóta langt. tar út frá í sömu röð stóðu
fjögr stórtjöld: slærst þeirra var tjald Reykvíkinga,
þá tjald stúdenta með bláu merki á stöng með
þjóðfalka vorum á, þá iðnaðarmannaljald, þá tjald
Haldórs Friðrikssonar. Öll þessi tjöld stóðu fáa
faðma upp frá kvísl þeirri er nú rennur þar þvert
fyrir frá austri til vestrs. Fyrir ofan og austan
þessi megintjöld var öllum hintim tjaldbúðunum
8kipað. Árnesingatjald tók 30 manna, Rorgfirð-
'oga (þórðar á Leirá) um 20, Ilangæinga 15, og
f’ingeyinga 10. Als töldust 60 tjöld þar á völl-
unum og heima á t’ingvöllum, en auk þess
stóðu nokkr tjöid tippi í Almannagjá, og í hraun-
In“ hinumegin. Ræðustóll úr tré var reistr upp
a hól þeim, sem er spölkorn npp frá fundartjald-
8læðinu, var hann prýddr veifum og lyngflélting-
Utn) en merki Norðrlanda og meginríkjanna gnæfðu
a háfum stðngum á tvo vegu út frá. En andspænis
Jhr á hrauninu (á »Flosa«) gnæfði danncbrogsfáninn,
og var þaðan alifagrt að sjá yfir allan fundarstað-
inn. Á brúnum mátti ganga bæði heim að Þing-
völlum, til Iðgbergs, og eins (á borðum) yfir eyr-
arnar til Almannagjár. Töln þeirra, sem hátíð þessa
sóltu, vilum vér eigi með vissu — sumir nefna
þúsund, en aðrir miklu stærri tölu. En það er
ætlan vor að ekki hafi þar fjölmennari fundr ver-
ið síðan á dögum Jóns biskups Arasonar. Hinn
5. og 6. Ágúst var veðr blítf og bjart, en hinn 7.
tók að rigna, enda reið þá allr þorri manna í burt,
en binir kjðrnu menn og nokkurir fleiri biðu til
hins 8. í*egar á allt er litið verða allir að segja,
að þjóðhátíð þessi hafi farið cins farsællega, frið-
samlega og fagrlega fram, og við varð búizt, enda
mættist hér þrennt er allir þráðu: fögr stund,
fagr staðr og fagrt veðr. Allt hið nýstárlega,
fjölmennið, ræðuhöldin og þá ekki sízt konungr-
inn — allt þelta gaf flestum nóga skemtan og
yndi, svo að flestir gleymdu þá raunum llfsins, og
margur ungr, er þar var staddr, mun þessarar
lilltt stundar lengi minnast. Ivvæði voru og sungin
þar, er geymast mtinu eins og ómr þeirra hjartna,
er bærðust þessi timamót. Ekkert Ijótt, engar
stór-deilur eða ryskingjar urðu á fundi þess-
um, og litla eða enga lögreglusljórn þurfti við að
liafa. Einn maðr hreifði því að Guðsþjónusta væri
haldin á lögbergi, — en af því varð ekki, og þótti
oss það skaði. En um leið og þessa skulum vér
hér minnast hins, að fullstofnað var og fest með
samtökum Kristniboðsfelag það, er l’ingeyingar
hafa nýmyndað eplir ráði hins nýsálaða skörungs
þeirra, Gunnars prófasts Gunnarssonar; gengu í
það fyrir áskorun Eggerts Gunnarssonar (bróður
hans) allir þeir prestar, er komnir voru saman, og
margir aðrir. t»ar um meira slðar. En nú mun-
um vér skýra stuttlega frá aðgjörðum hins lijörna
fundar, og annars er fram fór.
Haldór Friðriksson setti fundinn 5. ágúst og
lét þegar kjósa þar á staðnum menn fyrir þau héf-
uð, sem ekki höfðu sent kjörna menn til fundar-
ins. Urðu hinir kjörnæ alls 38. Síðan var Hal-
dór sjólfr kosinn fundarstjóri með 22 atkv. þá var
og þegar samþykt að fundarmenn einir skyldu hafa
atkvæðisrétt, en málfrelsi skyldi hver hafa sem
vildi, enda mælti og fylla nefndir með utanfund-
armönnum, scm viðstaddir voru. Þá var kosin 9
manna nefnd til að semja ávarp til konungs (Jón
frá Gantl., dr. Grímr, Tryggvi Gunnarsson, St.Thor-
steinson, séra St. Thorarensen, B. Sveinss., B. stúd.
Jónss., Sighvalr ogJón frá Stóradal), Næsta dag var
lengi rætt um gufuskipsfcrðamálið. Fanst það brátt á