Þjóðólfur - 22.08.1874, Blaðsíða 4

— 186 -
ræðum manna, að áskorun sú er út gekk héðan
úr Rvík í vor um almenn þjóðhátíðarsamskot í þessa
stefnu hefði ekki vakið eins greiðlegar undirtektir,
eins og við var búizt. Kváðu flestir sveitunga sína
all-fúsa að styrkja þelta fyrirtæki, en töldu van-
kvæðin tvennskonar, vanefnin að ná svo miklu
fé saman, og vantraust manna á, að það mundi
kostnaði svara. Og enn kom almenn vanþekking
um kostnaðinn og tilhögunina. Voru þær ræður
oss til lítillar upplífgunar, og ætluðumst vér til
miklu meiri áhuga en framkom. ví miðr kunn-
um vér íslendingar miklum mun betr að tala um
hugmyndir (abstrakt mál) en um framkvæmdir (prak-
tiska hluti). Að lokum var nefnd sett (Tryggvi,
dr. Grímr, Jón á Gautl., Jón Guðm., og Halldór
Friðr.) til að rita alþingi um málið, og fela því
það til meðferðar; nefnd þessi skyldi og safna og
veita viðtökur fé þvf er menn vilja frjálslega fram-
leggja, og mun það starf ærið nóg uns þing kemr
saman.
Jahob Hálfdánárson frá Grfmstöðum kom
þvf næst með þá tillögu, að menn skyldu nú stofna
allsherjar atvinnufelag til eflingar landi og lýð.
Þessi tillaga gekk ekki svo dauflegar undirtektir;
lyktaði þeim ræðum svo, að nefnd var selt, til að
semja lög handa þess konar félagi.
Þá voru 2 menn kosnir til með séra Þórarni
Böðvarssyni til að koma f framkvæmdarlegra horf
hinni alkunnu skólagjöf hans, Hvaleyri, m. fl.
Nú var lesið upp ávarp það til kgs er nefnd-
in hafði samið, þótti ávarpið mega vera, og breyt-
ingar þær er einkum Jón Guðmundsson kom upp
með voru jafnskjótt feldar og hann bar þær upp,
en leyft var honum að rita nafn sitl undir ávarp-
ið, þótt hann væri utanfundarmaðr.
Loksins var viðtekið að senda Jóni Sigurðs-
syni í Khöfn kveðju-ávarp frá fundinum í þakk-
lætis- og heiðrskyni fyrir starf hans og baráttu
fyrir þjóðmálefnum og framförum lands þessa um
liðin þrjátíu ár.
Kl. 5 var þjóðhátíðin sett. Jón frá Gautlönd.
hélt þá fyrst ræðu frá ræðustólnum. Benti hann
einkum á hversu hálíð þessi væri f þreföldu tilliti
þýðingarmikil, fyrst sakir endrminningarinnar um
hin 1000 ár, sem þjóð vor hefði afstaðið, og það
svo, að hún lifði nú við þolanlcg kjör og allr
hennar hagr fyrir Guðs náð kominn á vonarinnar
veg; þar næst sakir þess að konungr væri hér í
fyrsta skifti kominn alla leið hingað og það til
þessa staðar á slíkri stund. Væri það og mikið
vonar-efni. Hið þriðja gleði-efni væri hin nýja
stjórnarskrá, sem hann hvað, þrátt fyrir galla
hennar, ágætan vísi til þess að vér mundum smá-
saman aptr öðlast fullkomið þjóðfrelsi, hið sama
þjóðfrelsið, er gjörði forfeðr vora fræga um allan
heim, en sem vér síðan hefðum svo hraparlega úr
höndum mist. Annmarka hinnar nýju skrár,
mnndum vér eiga kost á að laga sjálíir, úr því
löggjafarvaldið væri fengið ; gætum vér því haldið
þessa hátíð í öruggri von þess að þjóð vor mundi
halda áfram að rétta við úr dróma liðinpa neyð-
arlíma.
Kand.juris Kildal frá Noregi frambar kveðju-
skjal frá norskum námsmönnum til íslendinga, og
skáldið Kr. Janson, ávarp frá »Vestmannalaginu«
(félagi) í Noregi, og enn annað frá bændum úr
þrændalögum. Fyrir þessi ávörp þakkaði sira Þor-
valdr frá Reynivöllum. Hann minti á orðshátt
hinna fornu Norðmanna um feðr vora, »tómlátr
j var hann enn Mörlandinn«, og mættu þeir miklu
j fremr segja slíkt nú á tímum. í hin 60 ár, sem
j þeir hafa nolið sjálfsforræðis, hefði hin norska
þjóð geysað áfram með risafetum. Ilefðum vér
j þar dæmið fyrir oss, hin næstu 60 ár vor, og
allt svo lengi vér megum heita eptirbátar allra
i frænda vorra. Eins og Norðmenn hefðu borið
gæfu til að nota sína stjórnarskrá og frelsi sér
til gagns og sóma, eins væri vor fremsta ósk að
geta hagnýtt oss vora framlíð.
Þar næst flutti stúdent Arpi frá Uppsölum
ávarp til vor frá Uppsala-stúdentum. Nordal
■Kolfsen hélt þar næst snjalla ræðu um bókmentir
vorar og þeirra ágæti fyrir Norðrlönd. Eiríkr
Magnússon hélt þá nýja ræðu til Noregs, og var
þar við hætt að sinni við komu konungs.
Næsta dag, 7. Ág., voru þessi ávörp flutt
fyrir ræðustólnum: 1. frá hinum dönsku stúdent-
um; 2. frá fornfræðafélaginu í Khöfn, og 3. frá
háskólanum þar. Skáldið Karl Andersen las það
upp. Kapt. Bœrentsen las upp ávarp frá Færey-
ingum, og admíráll Lagerkrantz ávarp frá slú-
dentum I Lundi í Svíaríki. Haldór Friðriksson
þakkaði með nokkrum orðum fyrir ávörp þessi í
einu lagi. Var þá gengið til borðs. (Öll áminst
ávörp skulu smásaman prentuð ( blaði þessu, nema
þau innan skams verði prentuð öll sér í einu lagií
sum'eru þegar prentuð í Víkverja).
Eptir burtför konungs, hinn 7. Ág., var rigú'
ing nokkur, og skemtu menn sér með samræðuoi
eða samdrykkju, og drukku hverir annara skáliri
gleymdu mennn þá hvorki kvennfólkinu, skáldun*
um né gestunum, t. d. vorum kæru norsku stú'