Þjóðólfur - 05.09.1885, Blaðsíða 1

Kemr út á laugardagsmorgna.
Yerö árg. 4 kr. (erlendis 5 kr.).
Borgist fyrir 15. júlí.
Uppsögn (skrifleg) bundin við
áramót, ógild nema komi til út-
gefanda fyrir 1. október.
ÞJÓÐÓLFR.
XXXVII. árg.
Rcykjiivík, laugardaginn 5. september 1885.
X:o 34.-35.
Legstu ekki á lítilmagnann.
Það var nm vorið liðugri viku eftir
ferminguna.
Faðir minn var prestr og liafði
fermt börnin um vorið, eins og lög
gjöra ráð fyrir. Einn piitrinn, sem
fermdr hafði verið það vor, var hjá
okkr á heimilinu nokkurn tíma um
þetta leyti. Annars voru ekki stálp-
aðir unglingar þar aðrir i það sinn;
af börnunum á heimilinu var ég elztr
og mun þó vart hafa verið meir en
7—8 ára.
A heimilinu var líka gamall fjósa-
karl, sem Þórðr hét og var kallaðr
Þórðr Skellir; hvort hann var niðr-
setningr eða ekki, veit ég eltki með
vissu; þó er mér nær að ætla að hann
hafi ekki verið haldinn fyrir meðlag.
Karl þessi var aumingi að sálargáf-
unum til; ég má segja hann hafði
aldrei orðið kristnaðr. Hann var skap-
styggr mjög og fól mikið, og þótti
því sumum gaman að erta karlinn
og stríða honum. Piltrinn, sem ég
gat um áðan, hafði meðal annara horn
í síðu karls og sýndi hann okkr yngri
börnunum mikilmensku sína í því, að
storka karlinum; hann fór upp á fjós-
þakið, þegar karlinn var inni, og byrgði
gluggana með torfi, og þegar karlinn
kom út reiðr, þá stóð liann á fjós-
veggnum og sendi blautu torfi og öðr-
um óþverra framan í karlinn. Eg
man eftir, að ég þóttist maðr að geta
dregið að piltinum torfu-pjötlur og
jafnvel reynt, svo lítill sem ég var,
að kasta með honum í garnla Þórð. —
Karlinn elti okkr þá með flórrekuna
reidda, eða henti grjóti á eftir okkr,
en við hlupum þá undan, og björg-
uðum okkr jafnan óskemdir, enda var
karlinn gamall og seinfær.
Einu sinni sem oftar vorum við
að æfa strákskap okkar á karlinum,
höfðum við, eða piltrinn þó helzt, orðið
svo harðleiknir eða öllu fremr skeyt-
ingarlausir, að við höfðum meitt karl-
inn, höfðum við hæft svo í augun á
honum, að honum varð seint fyrir að
elta okkr til hefnda; hallaðist hann
þá á fram með handleggina fyrir and-
litinu upp að ijósveggnum og fór að
gráta. Hvort það hefir nú verið af
sársauka eða reiði, læt ég ósagt; má
vera af hvoru tveggja. Piltrinn, sem
með mér var, hljóp í þessum svifum
skyndilega burt; ég sá, að ekki var
að óttast karlinn, en hins vegar rann
mér til rifja að'sjá Þórð gamlagráta.
Mér hefir alt af, frá því ég fyrst man
eftir mér, fallið þungt að sjá fullorðið
fólk gráta. Eg var sjálfr ekki langt
frá að fara að skæla líka.
Kc’tt, í þessu varð mér litið um öxl,
því að ég heyrði eitthvað fyrir aftan
mig. Mér hnykti heldr við, er ég sá
föðr minn, sem hélt í öxlina á pilt-
inum. Faðir minn, sem við hugðum
vera inni að vanda yfir bókum sinum,
hafði, án þess við vissum af, gengið
upp í hlöðu, til að líta þar eftir, og
hafði verið nýkominn út úr hlöðunni
fyrir aftan okkr og séð til okkar.
Það má nærri geta að ég var hræddr,
þvi að faðir minn var strangr maðr,
þótt hann væri oss börnum mjöggóðr.
Hann refsaði mér aldrei án ástæðu,
refsaði aldrei smábrestum né barna-
skap nema með orðum; en hvað það,
sein kendi mannvonzku eða ills upp-
lags, átti engrar vægðar von. En því
sjaldnar sein hann refsaði mér, því
minnisstæðara var mér- það og því al-
varlegri áhrif hafði það á mig. Þá
sjaldan að ég fékk löðrung hjá hon-
um, þá var ég aumr og hryggr lengi
á eftir — ekki af sársaukanum af löðr-
ungnum; ég þoldi vel að fá „á hann“
hjá öðrum; en ég sá ávalt, að faðir
minn var<svo sorgbitinn erhann refs-
aði mér, og það særði mig dýpra en
ég get lýst, að liafa bakað föður mín-
nm sorg, þvi ég elskaði föðr minn
meir en lífið i brjósti mínu.
í þetta sinn fékk ég löðrung, einn,
en ósvikinn, en mér þótti hann sem
ekkert móti augnaráði föður míns,
þegar hann skipaði mér að fara inn
undir eins. Eg fór inn að vörmu
spori og fleygði mér upp í rúmið mitt
og bældi mig ofan i koddann grátandi.
Síðan heyrði ég að faðir minn hefði
kallað á piltinn inn í stofu og talað
þar við hann alvarlega. — Skömmu
siðar kom hann inn, gekk að rúminu,
þar sem ég lá, klappaði á hnakkann
á mér og sagði:
„Eg get sjaldnastséð til þín, Nonni
minn! en guð er faðir gamla Þórðar
eins og hann er faðir þinn og minn
og allra manna; gleymdu því aldrei!
Hann sér ævinnlega til þin, og honmn
er ekki minni sorg að því en mér
þegar börnin hans eru vond“. — Svo
gekk hann frá mér.
Þetta var um kvöldtíma. Ég sofn-
aði grátandi í öllum fötunum. Ég
var vakinn til að hátta um kvöldið,
en sá þá ekki föðr minn.
Morgunin eftir kom ég að borðinu,
þar sem faðir minn sat og var að
skrifa eitthvað í syrpu sína, sem hann
skrifaði kveðlinga sína í. Ég gægðist
á bókina, og sá að þar stóð:
„Þörður vesall grét í gær...“
Meira sá ég ekki, því að faðir minn
leit þá upp og fór að spyrja mig,
hvort ég væri búinn að læra það, sem
mér hafði verið sett fyrir.
Mörgum árum siðar, þegar bæði
gamli Þórðr, piltrinn og faðir minn
voru allir dauðir, fékk ég í hendr
syrpu föður míns. Þar fann ég i
meðal annars þetta kvæði, sem ég
þekti undir eins, hvernig á stóð:
Þórður vesall grét í gœr,
gáleysið og vonzkan lilær
og með djöfla unun rær
að hans liarmi sárum.
Þetta gjörir sá, er sór
syni guðs í helgum kór
feril hans að feta rór
og fals-eið hatt með tárum.
Hvenær nokkur heyrði hann
hæða’ og særa aumingjann
eða hrekja hrasaðan
í hörmung dýpra niður?