Ný tíðindi - 24.12.1851, Blaðsíða 1

1.—2. bl.
1851
IS Ý TÍÐINDI.
24, d. desembermniiaðar
Til lesendanna.
IJm Ieift og jeg lieilsa ölium löndum mínum,
jieim sem virfta blað jietta lesturs, jtykir j>að
hæfilegt, að skýra jieini frá aðaltilgangi
fiess. En hann er í fám orðum sá, að fræða
menn bæði um ýmsar skoðanir manna á al-
jijóðlegum málefnum, og um ýmsa j>á við-
burði, sem mjer herast til eyrna, og nokkurs
jiykja varðandi. Jiessi er nú aðaltilgangur
blaðsins, en j)ó getur [)að verið, að ýmislegt
komi fleira í jiað, sem annaðhvort miðar til
fróðleiks eða skemmtunar. Vegna þessa bið
jeg alla [>á, sem annaðhvort hafatil, eðavilja
rita einhverjar þær ritgjörðir, sem átt geta
við tilgang blaðs fiessa, og sem ekki eru of
langar í [>að, að gefa mjer þann kost á að
fá [iær, sem þeim þykir liæfilegur. En sjer í
lagi bið jeg þá landa mína, sem búa upp til
sveita, og í fjarlægum Jijeruðum, að skýra
mjer stuttlega frá tiðarfari, lielztu manna-
látum, /töppum, slisförum, sjúkdúmvm og
ýmsufleiru, sem við kann að bera, ogfróðlegt
er að lialdajálopt og vita. 3>á eru það ogenn
tilmæli mín, að læknar gefi mjer vitneskju
um ráð þau, sem þeim hafa reynzt bezt við
ýmsum kvillum í' sínum hjeruðum; t. a. m.
við hinum ógurlega barnadauða, ginklofanum,
o. s. frv. Að lyktum vænti jeg svo góðs til
stjórnar vorrar, að hún gefi mjer færi á, að
birta níönnum hinar og aðrar auglýsingar og
ráðstafanir, sem hún gjörir, til þess að lands-
mönnum gefist kostur á, að sjá þær óafbak-
aðar; því það hefur opt. og einatt ollað mik-
illar jíánægju og tortryggni á milli yfirboðara
og undirgefinna, að hinir síðarnefndu hafa
ekki fengið að sjá nje heyra aðgjörðir hinna,
eins og þær eru í raun og veru.
Um nafnið á blaði þessu þarf jeg ekki
að fara mörgum orðum; því verði tilgangi
þess frarn gengt, þá ræð>t það af sjálfu sjer.
Og með því að mjer virðist þessi tilgangur
góður, þá óska jeg einkis framar, en þess,
að liann náist, og bið því landa mína að styðja
viðleitni rnina, og að vera mjer svo vorkun-
látir, sem bezt má verða.
31. Grímsson.
llndirstaða livers lunds vel-
megnnar.
Af því það er hverjum manni meðsköpuð
löngun til þess, að vera sem minnst upp á
aðra kominn, og þessi atriðisgrein, að see/la
er að yefa en pHW/ja, er hverjum manni inn-
rætt af náttúrunni, þá leiöir þar af löngun til
þess að eitja nokkuð. En það er samt harla
misjafnt, að livað miklu leyti þessi löngun til
þess að eiga uppfyllist; sumir verða sjálf-
um sjer bjargandi; sumir ekki einu sinni það;
sumirverða og ríkir, en ríkidæmið hefureinn-
ig sín stig. Óll þessi velmegun, er menn
kalla svo, er mörgum skilyrðum bundin: starf-
semi, hagsýni, sparsemi, nýtni, o. s. frv. En
eins og henni er þannig varið hjá hverjum
einstökum manni, eða hverjum sjerstökum
lim þjóðíjelagsins, eins er henni og varið hjá
heilum þjóðflokkum, þjóðum og ríkjum, og
þar er hún einnig sömu skilyrðum hundin.
3>etta sjest bezt af því, er menn gæta þess,
að menn meta jafnan velmegun hverrar sveit-
ar, hjeraðs, sýslu eða lands eptir velmegun
hinna einstöku manna, eða inribúa þess, og
kalla það eptir því ríkt eða fátækt. íegar
vjer heimfærum þetta til Islands, þá firinum
vjer þegar, að það er í flokki hinna fátæku
landa. Eða hvernig ætti það að vera öðru-
vísi, þar sem allur fjöldi landsmanna er tæp-
lega eða varla rneira en sjálfunt sjer bjarg-
andi, og — oss liggur við að segja — eng-
inn ríkur. En hvað mundi nú valda slíkurn