Ný tíðindi - 28.06.1852, Blaðsíða 1
rVÝ TÍÐINDI.
14. og 15. bl.
III.
Landsyfirrjettardómur
i söliinni1 Nr. ii, 1852: Organisti P. Gud-
johnsen skipaður sóknari g e g n Gisla Jóns-
syni úr Arnessýslu.
Unglingsmaöur Gísli Jónsson, vinnumaöur
í Skátmholtshrauni varö uppvís að því að hafa
nóttina mitli 15. og 16. Októbr. stolið tvenn-
um hárreipum frá prestinum á Ólafsvöllum á
Skeiðum. Hafði Gísli {iá farið þar um bæinn
á ferð frá Utverkum, en reipin hjengu úti í
bæjarsundi til viðrunar. Gísli flutti fyrst reipin
heim til sín, en kom þeim nokkrum dögum
síðar í geymslu á öðrum bæ. Jegar það fór
að kvisast, að presti væri reipin horhn, þótti
þeiin, er f>au geymdi, tortryggilegt um jiau,
og afhenti þau öðrum bónda í sveifinni, sem
eign Gisla. En prestur hafði einmitt beðið
jienna mann fyrir, að grennslasteptir livar reipin
mundu vera niður komin. Prestur varð jiessa
nú vísari, kannaðist strax við eign sína og
bar Gísla reipatökunni, en hann þverneitaði,
og kvaðst hafa fengið þau hjá vinnumanni
prests, en bauð þó presti einslega allt að 10
rbdd. i peningum, ef hann hætti að misgruna
sig. Svo komst allt fyrir svslumami. Við
rannsókn sakariunar játaði Gísli misverknað
sinn, en fleiri vitnisburðir litu þó að því, að
Gísli mundi ei vera með öllum mjalla. Að-
ferð Gísla fyrir rjettinum þótti undirdómar-
anum einnig kynleg, og var Gísli því skoð-
aður af lækni, dr. Hjaltalin, sem gaf það á-
1852.
lit að Gísli hefði í tvö undanfarin ár dregist
með megna sinnisveiki, sem mætti gjöra það
að verkum, að aðtektir hans væru ei straffað-
ar. 3>ann 24. Desembr. árið sem leið lagði
þvi undirdómarinn, kammerráð Gudmundseh,
þann dóm á sökina :
„Hinn ákærði Gísli Jónsson á Skálmliolts-
„lirauni á sýkn að vera af rjettvísinnar frek-
„ari ákærum í sök þessari, en hann borgi
„allan af henni löglega leiðandi kostnað,
„þar á meðal laun til hans svaramanns silf-
„ursmiðs Jóns Jónssonar á Kílhrauni með
„2 rbdd. r. s“.
Amtmaðurinn yfir suðuramtinu skaut dómi
þessurn til landsyfirrjettarins, sem þann 24.
maji þ. á. lagði þann dóm á:
Hinn ákærði á að vera sýkn frá ákærum
sóknarans a í sök þessari. I sakarkostnað-
arins tilliti á undirrjettarins dórnur órask-
aður að standa, þó svo að þau svaramanni
í bjeraði tildæmdu sakarfærslulaun burt falli.
Sóknara við landsyfirirrjettinn: Organista
P. Gudjolinsen, bera 4rbdd., er lúkist sem
annar sakarinnar kostnaður. Dóminum að
fullnægja undir aðför að lögum.
Landsyfirrjettinum virtist að ekki gæti
skipt nema í tvöhorn; annaðhvort yrði ákærði
að vera straffbær fyrir illverknað, eða yrði að
dæmast alsýkn, sem ekki sjálfráður verka sinna
vegna rænuskorts. Að svaranrönnum hins á-
kærða engin laun dænrdust kom af því, að
hvorugur þeirra hafði beðist launa.
28, d. júnímánaðar
*) Greinarmunur má gjörast á s ö k og m á 1 i. „Sök“ má það heita þegar einn ákæristí nafni rjettvísinnar fyrir
misbrot gegn hegningar eða sakalögunuui, eða í nafni hins opinbera fyrir brot gegn gððri lögreglu. „Mál“ er
það þegar tveir eða fleiri eigast við um eignir eða rjettindi, og skiptir þá ci máli þó hið opinbera sje annarsveg-
ar; t. a. m. í málinu sem getið er t 10. og lJ.hl. þessara tíðinila. í fyrra tilfellinu heitir sá s ó k n a r i, er sæk-
ir, en sá s v a r a m a ð u r er ver hinn ákærða; en sje það „mál“, sein um er að gjöra, heitir sá stefnandi
eða sækjandi er sækir málið, en sá s t e f n d i eða v e rj a n d i, er ver það.
5) Jiess skal hjer getið fyrir þá, sem ekki eru lagamenn, að eptir því sem dómamálinu nn er farið, er stór
munur á að dæmast sýkn frá r j e 11 v í s i n n a r og frá s ó k n a r a n s ákærum. Hið fyrra orðatiltæki er viðhaft,
þegar yfirdómarinn finnur að ákæruefnið ekki rjettilega beri undír sakalögin, en hið síðara þegar verknað hins á-
kærða að vísu ber undir þau, en bann annaðbvort ekki saunast á hann, eða ekki játast af bonum.