Ný tíðindi - 23.09.1852, Blaðsíða 6

82
arskostav ekkert, sem reisir lancl vort á fætur.
llaunar er hún kostnaðarsöm, en mikið skal
til mikils vinna. En hvernig getum vjer kom-
ið þvi við, að ná jiessari þekkingu? Fyrst
getur orðið mikið lið að jarðabótum og rækt
hjá mönnum, fm þeir hafi ekki svóna itarlega
{cekkingu; ef jieir eiga kost á að leita ráða
og leiðbeiningar hjá einhverjum í sveit sinni,
sem er fullnuma í jarðyrkju. Vjer álitum jiví
komið i æskilega gott horf, ef í hverju hjer-
aði væri lærður jarðyrkjumaður. En til fiess
að það geti orðið, liljóta nokkrir að gefa sig
fram til að læra búnaðarfræði. Ekkert gæti
verið fegurra fyrirunga menn, sem hafa nokk-
urt bein í hemli, en að ráðast í slik fyrirtæki.
Austur yfir hafið láu frægðarspor feðra vorra;
en fiau eru afmáð og enginn vill kannast við
fiau, affiví niðjarnir hafa ekki viljað feta fiau.
Sá fiótti enginn maður, sem ekki hafði kynnst
fremdarháttum útlendra manna. BJeg uni fiví
lítt, að sitja lieima eins og kona“ var viðkvæði
fornmanns; „vil jeg fara úr landi og leita
tnjer fjár og frægðar". Nú er sá frami vor
mestur að komast nokkrar vertíðir í fiskiver;
og heitir sá góður drengur, sem hefur fengið
nokkur hundruð af jiorski áður en hann verð-
ur húsbóndi. Feður vorir leituðu sjer fjárog
frama, af f>ví þeir voru ríkir, segja menn.
En það er ekki svo; þeir voru rikir af því
þeir gjörðu það. fjeir höfðu nógan metnað
sómatilfinning til að halda í við aðrar þjóðir;
og stóðu því ekki á baki annara þjóða i mennt-
un og díígnaði. En vjer niðjar þeirra erum
eins og örverpi, og höfum ekki mannrænu
heldur en skrælingjar. Enginn kánn að liag-
nýta sjer gæði náttúrunnar. Er þá ekki sæmra
fyrir oss að taka upp frægðar og blessunarsið
feðra vorra? Að sönnu fáum vjer ekki giill
og gersepar höfðingjanna. En vjer fáum
þekkinguna, sem getur aílað oss allsnægta úr
skauti jarðarinnar; og hún getur hvorki eyðst
nje glatast. Vjer íáum ekki frægð fyrir hreysti
og framgöngu. En.vjer fáum frægð, sem er
miklu dýrmætari, frægð af þeirri kunnáttu,
sem skynsömum verum sæmir. Vjer fáum
ekki herfang; en.vjer getum aílað oss kunn-
á'ttu til að eignast auð íjár, án þess að fje-
fletta nokkurn, án þess að granda lífi eða
gæfu annara manna. Vjer biðjum því alla,
sem í einhverju vilja reynast fósturjörð sinni
góðir drengir að efla þetta málefni; því vjer
vonum að þeim muni flestum sýnast á einn
veg, að það sje helzti sómavegur fyrir ætt-
jörðu vora að koma jarðyrkjunni á fót.
En af þvi auðnum eru ekki ætíð samfara
gáfur og náttúrufar sem útheimtist til þessar-
ar þekltingar; af því líka þetta er ekki meira
til hagnaðar þeim, sem lærir heldur en þeim,
sem njóta tifsagnar hans og leiðbeiningar,
er þess brýn nauðsyn að efnahændur í sveit
skjóti saman til að koma efnilegum mönnum
á framfæri til að læra jarðyrkju. Ef að þeir
skuldhinda þá til að setjast að hjá sjer, þeg-
ar þeir koma aptur, skera bændur sjálfir upp
arð af tillögum sínum, þessi maður sem þeir
lxafa styrkt tii að nema jarðyrkjuna, getur þá
sagt þeim hvers jarðir þeirra jiurfameð; liann
getur kennt þeirn allt- verklag, sem þarf til að
nota ný verkfæri og nýja aöferð. Og hvað
getur verið því til hindrunar að menn leggi
nokkuð í sölurnar, þar sem ágóðinn er viss,
þó kostnaðurinn sje töluverður? Jað er lík-
legast að 3 ár þurfi til lærdóms; og er tilætl-
andi að á vetrum sje numið bóknám, en á
sumrum sje gengið að landvinnu, og ferðast
um Noreg, Sviþjóð og England. Ef að mað-
urinn er í Danmörk, veitir honum valla af
200 ríkisdölum árlega, þó að stjórnin kynni
nokkuð að styrkja hann. Lærði maöurinn hjer
og vildi ferðast, veitti honum ekki af 400
dölum í ferðakostnað. Væri nú 12 menn, sem
vildu fá efnilegan inann, sem væri fjelaus,
og styrkja hann til að nema jarðyrkju., þá
kæmu 50 dalir á livern, það er mikið aö sönnu;
en ef þeir gætu fyir hans tilstuðlun bætt tún
sitt unt eitt kýrfóður þá hafa þeir kostnaðinn
upp borinn á fyrsta ári, og ágóðann hinna
áranna hafa þeir eins og verðlaun fyrir at-
orku sina og þekkingu.
Frjettir höfum vjer ekki miklar að segja,
nema árgæzku lijer á landi svo mikla, að
menn þykjast varla niuna betri. Veðurátta
og grasvöxtur hefur í sumar fylgst að hver-
vetna sem til hefur spurst, nema í Skapta-
fellssýslu er mælt að miklir óþerrar hafi verið
síðast um túnaslntt, og þar á eptir framan af
engjaslætti. — Til þess er tekið livað mjög
jökullinn á Skjaldbreið hefur þiðnað í sumar, og