Norðri - 01.02.1854, Blaðsíða 4

12
þess vel fallin, get jeg ekki sagt vegna ókunn-
ugleika, en víst hafa þar veriö haldin þíng í fornöld.
Um skipun hjerabsþínganna og bubagjörfeir
á þíngstöbunum þarf jeg ekki aS vera fjölorbur,
því mjer sýnist aí> hvorttveggja setti aÖ vera sem
allra líkast því, gem þab væri á allsherjarþíng-
inu; í hverri sveit ætti ab halda fund snemma á
vorin til undirbúníngs undir vorþíngin, sem*jeg
ímynda mjer a& haldin yrbu á sama tírna og fyrr-
nm; á sveitafundum þessum ætti aþ fá sem flesta
til aft sækja hjeraí)sþíngi&, en kjósa þ<5 einn fyr-
irliba, er kæmi fram á þínginu, sem oddviti allra,
er þángafe kæmu úr hans sveit, á líkan hátt og
jeg gjör&i ráb fyrir afe hjerabsþínga fulltrúamir
yrbu fyrirlibar annara hjerabsmanna* á Oxarár-
þíngi. Ef vel væri, ætti hver sveit ab eiga sjer
búb á hjerabsþíngstabnum, auk einnar, er þær ættu
allar í sameiníngu til ab halda þíngib í.
(Framhaldib stbar).
Um jarbabætur.
Menn eru nú, sem von er til, farnir aí> íinna
til þess, hversu mjög oss Islendíngum er ábúta-
vant í nærfelt öllu þvf, er efla má og grund-
valla sanna velmegan þjúbarinnar, og margir hafa
jafnframt orbib til ab segja álit sitt um, ogleggja
ráb á, hvernig bæta mætti þenna eba hinn at-
vinnuveg landsins; nokkrir hafa einnig í verkinu
komizt svo lángt, af> þeir meb reynslunni hafa
sannab þab, aí> margir atvinnuvegir vorir geti
tekib miklum og úmetanlegum framförum, efoss
ekki skorti þekkíngu, dugnab og ástundun til aÖ
bæta þá eins og mætti; allt þetta er ágætt, og
vonandi og úskandi, aÖ þab beri bráfum heilla-
ríka ávexti.Jeg er þess nú ekki umkominn, aö
rita um þetta efni þaÖ, er öÖrum gæti orÖib til,,
leibbeiníngar, en ætla mjer einúngis aÖ taka fram
eitt atribi, er mjer virÖist ekki muni eiga svo
lítin þátt í því, ab jarÖarrækt og jarbabútum þok-
ar svo seint áleifeis hjá oss. Jeg þarf ekki ab
lei&a rök ab því, hversu af) jaröarræktin sje hjer
mikilvægur og almennur atvinnuvegur, og hversu
aÖ allskonar jarÖabætur, sem beinlínis miba til aö
auka og efla þenna atvinnuveg, sjeu dýrmætar og
naufsynlegar (þvf hvorttveggja er þetta almennt
viburkennt af þeim, semþekkja ásigkomulag lands-
ins) ekki heldur af> hinu, sem þar af flýtur líka
sjálfsagt, ab allar hindranir, sem standa atvinnu-
vegi þessum fyrir framförum', erú næsta skab-
legar, og sný mjer þyí af> málefninu sjálfu, sem
er þaf), af> fjöldinn af bændum hjér á landi eru
leiguliöar, sem, af> undan teknum einstöku mönn-
um, áræfa ekki af) leggja útí þær jarbabætur, sem
hafa nokkurn talsverfan kostnaf í för mef> sjer,
af því þeir á annan búginn hafa af eins litla
von um, af> geta unnif upp nokkuf) af kostnab-
inum, en á hinn búginn eru færstir svo efna-
sterkir, af) þeir geti látif sjer liggja í ljettu rúmi,
þú þeir efa erfíngjar þeirra eyfi til únýtis, ef
til vill, nokkrum hundrufum dala. þaf er af) vísu
satt, ab leigulifinn, ef hann getur búifi á sömu
jörf í mörg ár, eptir aö hann hefur unnifi bot
á henni, getur, eptir kríngumstæbunum, unniö
*upp meira efa minna af kostnafinum, sem til þes»
hefur gengib, af því gjöra má ráö fyrir, afi hann
optast sitji vib sömu landskuld, þú jörbin fyrir
eigin framkvæmd hans hafi batnaö töluvert; en
einmitt fyrir þab, af) vissan fyrir þessu er eng-
in, og hitt getur eins auÖveldlega abborif), ab hann
uppskeri engin notin, kýs hann heldur áíi nota
jörbina eins og hún er á meöan hann þarf á aö
halda; þaÖ er til af> mynda flestum kunnugt,
hversu naubsynlegt þaS er víöa hvar, til af) geta
ræktafi vel og variö tún, og líka til aö geta stækk-
aö þau,, þar sem þau eru of lítil, aÖ giröa í kríng-
um þau. GarÖurinn er valla svo lítill eÖa auö-
gjör, ef hann á aö vera vel byggÖur, aö'þaö ekki
kosti búndann 2—4 hundruÖ dali aö koma hon-
um upp. þegar nú búndinn er nýbúinn aÖ kosta
til aö byggja hann, getur margt aÖ boriö til þess
aö hann hafi þess framar engin not; þessar kríng-
umstæÖur geta neytt hann til. aö bregöa búi;
honjim kann aÖ bjúöast betri jörÖ, eöa einhver
annar atvinnuvegur, sem hann ekki vill vinna
til aÖ hafna, þú hann hins vegar verÖi aö missa
fyrir ekkert garölagskostnaöinn; ef hann deyr get-
ur ekkja hans — ef nokkur er — sjaldan haldiö
viö bú, nema hún giptist aptur, en þá missir
hún ábúÖarrjettinn, eÖa, ef hann býr á kirkju-
jörö, verÖur liann máske aö rýma fyrir prests-
ekkju, og, þegar svo fer, hefur hann meÖ jaröa-
bút sinni, ef til vill, bakaö sjer þaÖ, aö þurfa
aö víkja burtu, því prestsekkjan kýs einmitt þá
jöröina, vegna þess hún hefur veriÖ endurbætt;
og jafnvel þú ekkert af þessu beri svo bráÖan
aÖ, þá er aröurinn af garölaginu ekki svo fljút-
fenginn fyrstu árin, á meÖan búndinn þarf ár-
lega aö leggja fram nýjan kostnaö til aÖ koma
gúöri rækt í hiÖ umgirta tún. Líku máli er aö
gegna um flestar aörar jarÖabætur, svo sem vatns-