Norðri - 01.02.1854, Blaðsíða 5
13
veitíngav á tún og engi, framskurb mýra til afe
þurka þær og þúfnasljettun og fleira. þetta er
nú ekki svo aí> skilja, aí> jeg haldi þab sje í
raun og veru ekki tilvinnandi aí> starfa ab þess-
um'jarbabútum; jeg held miklu fremur, sjeu þær
annars vel og forsjállega unnar, af> þær geti ver-
i& hin ajSsömustu fyrirtæki, ef kostnaiburinn, sem
til þeirra gengur, kæmi nifeur á eiganda hverr-
ar jarfear. þ>af> liggur í augum uppi, af> eigand-
inn getur ætíb unnib upp þenna kostnab; ef hann
til dæmis selur jörb sína, eptir ab bút hefur verib
unnin á henni, vevbur honum aubvelt ab fá fyrir
hana þeim mun meira verb enn ella, sem slík bút
á jörbunni hefur lcostab, og ef hann leigir hana
nýjum ábúanda, býbst honum úbara meiri land-
skuld enn ábur, eins og von er til; því hver
einn getur fundib ab þetta verbur öldúngis sann-
gjarnt, sje þab annars veruleg být, sem unnin er
á jörbunni, og gæbi hennar þar meb aukin, ab
hún þá bæbi seljist og leigist dýrara fyrir þab;
þess vegna mætti meb sanngirni vænta þess af
mörgum jarbeiganda, ab hann ljeti vinna ein-
hverja þvílíka bút á þeirri jörb, sem hann þú
einmitt ætlabi sjer ab leigja öbrum ab því búnu.
(Framhaldib síbar).
Fleira veit sá fleira reynir.
pab hefur verib, og er enn álit sumra manna hjer í
fjörbunum, og þab þeirra, sem annars eru greindir, ab hjer
vib sjávarsíbuna muni ekki jarbepli geta þrifizt vegna sudda
og votvibra.
En fvrir fjórum árum reyudi jeg fyrst ab setja hjer
nibur fáeiu jarbepli, og hef síban haldib því áframtíl þessa,
og jafnan fengib svo mikla uppskeru, ab jeg álít tilvinn-
andi ab leggja alúb vib jarbeplarækt hjer, og þab fremur,
ef til vill, enn abrar sábtegundir. Næstl. vor setti jeg nib-
ur hálft annab kvartil, og fjekk flmm tunna uppskeru í haust.
Af þessari litlu reynslu miuui ætla jeg óhætt ab full-
yrbá, ab jarbepli geti sem optast þriflzt hjer í fjörbum, svo
búbót geti ab orbib, ef garbstæbi og jarbvegur er skyn-
samlega valinn, hreinsabur nákvæmléga burt allur arfl, hreykt
vandlega, og jafnvel eptir hverja stórrigníng stúngib djúpt
meb jarbreku kríngnm hvert kerfi, og losab um þab; en
vib þab þarf ab hafa hina mestu varkárni, svo taugarnar
frá kerflnu ekki slitni.
þá er þab annab, sem jeg dr kominn ab raun um af
reyuslunui, ab oss er, landar góbir! nytsamlegt, en sem ab
fáir munu enu vera farnir ab gefa. gaum ab; jeg vil því
einnig láta þab hjer í ljósi: 9
Margir landar vorir hafa meb ritum sínum og dæmum
sýnt og sannab, hvab mikil búlíeill sje ab því, ab auka sem
inegt áburbinn; enda eru og margir farnir ab veita því
meira athygli enn ábur hefur verib, en þó mun mega full-
yrba, ab skortur á góbum áburbi muni enu tálma mjðg
túna - og engja rækt vorri.
Sú áburbartegund er til hjá oss, auk annara íieiri, sem
fáir munu enn vera farnir ab gefa gaum ab, eba nota til hlýt-
ar, þab er: sumartab hrossa. Utlendar þjóbir, er leggja
Stund á jarbarrækt, gjöra út stórskip til ab sækja áburb mörg
hundrub mílur sjávar, en vjer látum hross vor gáuga allt
sumarib, nætur og daga, brúkunarlítil, víba hvar um beztu
haga, og spilla jafnvel túnum og engjum fyrir sjálfum oss
og öbrum,-þú öllum megi vera ljóst, ab tab þeirra um þann
tíma hljóti ab vera einhver mebal kjarnbeztu áburbarteg-
uuda, er fást hjer á landi.
Jeg hef nú stöbugt hýst hesta mína, 2 næstlibin
sumur, þángab til f öndverbum septembermánubi; ab eins
stöku sinnum, þegar jeg hef orbib ab brúka þá allan dag-
inn, hef jeg látib þá óhýsta næstu nótt .á eptir, og ab
haustuóttum hef jeg sýnt þá greindum mönnam, er hafa
játab þab meb mjer, ab þeir haft engu magrari verib, ef
ekki feitari, enn ábur, þá þeir iáu úti allt sumarib.
Jeg óska ab þessi mín eigin reynsla, sem jeg gjöri
ybur, landar mínir! kunnuga meb þessum fáu línum, geti haft
þann ávöxt, ab þjer tækjub upp svipaba háttsemi semjeg,
bæbi meb jarbeplaræktina í fjörbum'og hýsíug hestanna ab
sumariagi; þá munub þjer sjálflr sauna, ab hún getur orbib
ybur, som mjer, gott og notasælt mebal til ab'efla húheill ybar.
Skrifab í desemberip. 1853.
Lobmundarfirbíngur.
U m S á 1 m a b ú k i n a.
þab hefur verib skorab á oss af ýmsum, ab vekja máls
á því í blabi þessu, hversu brýn naubsyn sje orbin á þvf,
ab hin evangeliska kristilega messusauugs - og sálma-bók,
sem lögbobin er hjá oss, og hrúkub í kirkjum og heima-
húsum síban 1801 og vibbætir hennar síban 1819, sje end-
urbætt og aukin. Vjer þurfum ektci ab taká þab fram,
hvab bókinni hefur þótt (jg þykir enn ábótavant, því fyrir
þab fyrsta er þab í flestra þeirra augum uppi, er þekkja
hana, augnamib hennar og ætlunarverk, auk þess sem skob-
unar- og dæmíngarrit þeirra 'merku manna, sjera Jóns sál.
lærba á Möbrufelli og iæknis Sveins sál. Pálssonar, leiba
þab herlega í ljós. Lfka er þab aubsært af bæninui til
biskupsins, um nýja messusaungsbók, í árriti presta í þór-
nessþíngi frá 1847, bls. 49, ab þab er ekki ófyrirsynju
þó menn enn beri sig upp um vankvæbi þessi, sem því frem-
ur eru tilfinnanleg, sem land vort ár frá ári aubgast af
nýjnm og góbum gubsorb&hókum til húslestra og annara
andagtar æfínga, en sálmabók vor stendur enn sem óum-
breitanleg, eptir heil 53 ár, og ekkert aukin nú í 34 ár.
Vjer skornm því á sfiptsyfirvöidin og alla hina geist-
legu stjett í. iandinu. ab hún og þau gángist nú fyrir og
taki sig saman um, ab beztu skáld iandsins, svo vel ieikir
sem lærbir, kosti kapps um, ab endurbæta og auka messu-
saungs-og sálma- bók vora, svo ab hún hvorki standi á bak.i
lestrarbókum þeim, sem brúkabar ern vor á mebal til gubr
ræknis ybkana og sibferbisbóta, nje heldur audlegri mennt-
un margra gubfræbínga vorra, og heldur ekki sálmabókum
þeim, sem erlendis eru lögbobnar og brúkabar í hinni lút-
ersku kirkju, t. a. m. í Danmörku og Svíþjúb. J>ab virbist