Norðri - 01.01.1855, Blaðsíða 4

4
a*t híns fornbveína, at opt er ekki minua vert
ab gœta fcngins l'jár enn afia þess. Vaeri þab
nd ekki því þess vert, ab þeim, sem auímast
hjer eptir ab lifa 15. apríl hvers árs, minnt-
ust hans um land allt í þessu tilliti, og jafnframt
konúngs vors Fribriks hins VII., er veitti oss þessa
hina konúígiegu- og landsföburlegu-gjöf, meb ein-
hverju merkilegu múti sem hinna helztu merkis-
daga vorra. Eba hvab kemur til þess, ab vjer
Íslendíngar skulum ekki sameiginlega og hátíb—
lega hafa minnst og minnast hins merkilega
dags 8. marz 1845, þá er hinn hásœii konúngur
Kristján VIII. af' vísdúmi sínum og landsföbur-
legri miidi sinni meb alþíngistilskipuuinni vakti
tíi lífs aptur þjúbstiptun vora alþíng, og hvert
ábur stabib hafli hjer á landi nær þvf 900 vet-
ur, og síban legib hart nær hálfa öld í dvala.
}>ab gjöra þú Noregsmenn, frændur vorir, hátíb-
lega og árlega ab minnast stjúrnarbútar sinnar,
er lögtekin var á Eibsvelli 17. dag maím. 1814,
og sem þeir minnast meb hinni mestu tilfinnfngu,
lotníngu og fögnubi sem annars frelsisdags frí-
Btjúrnar sinnar, og þrátt fyrir þab, þútt töluverb-
ar mútspyrnur, fyrir eina tíb, risi gegn þessu
frá hálfu konúngs og áhángenda hans, sem meb
ýmsu múti hafa leitast vib ab t'á þær og þær á-
kvarbanir hennar, sjer í lagi hib algjöröa neyt-
unarvald stúrþíngisins — sem Múnch Ræder kallar
gimstein stjúrnarskráaHinnar— nuraib úr lögum.
}>ab gjöra margir Danir, ab halda hátíblegah
hinn 5. dag júnímánabar hvers árs, í minníngu
þess, ab stjúrnarskrá þeirra var þann dag 1849
gjörb ab lögtim fyrir alda og úborna, en Bem nú
tilskipanin frá 26. júlí 1854, virbist ab sýna í
tvo heimana. '
þab mun iíka ekki ofiiermt, ab einkum síb-
an þessi tilskipun kom út í Danmörku, sje þar
eins og hver hönd uppi í inúti annari, og hún,
tilsk., ekki síbur enn konúngsfulltrúinn mælti 1845
í ræbu sinni, þá er hann setti alþíng, ab hin forna
tilhögun þess, einkum á sekini tíb, hefbi haft í
sjálfri sjer rút sinnar eigin eybileggfngar, ab hún
tilsk., hafi og hina sömu fúlgna í sjer sjálfri, og ab
einmitt sömu orb eigi nú vel heima vib tilskipunina
og ab sumra áliti, ef tii vill, vib stjúrnarskrána sjálfa.
}>ab er heldur ekki gott ab segja til hvers stjúrnar-
ásigkomulagib, sem nú er í Danmörku leibir, og
þegar bætast vib kríngumstæburnar, sem nú, und-
ir nibri, eru bendlabar vib stríbib.
Hefbu þeir nú Ulfljútur — er nam lög af
þorleifi spaka í Noregi, og *eru frrstur nianna,
stofnabi hjer alþfng 927 (?) og jafnframt ab íslend—
fngar yrbu þjúb út affyrirsig — gobarnir f>or-
kell Máni — er á banadægri sínn fúl sig þsim,
er súlina hefbi skapab — og Askell, ?norri og
þorgeir, Hallur á Síbu og Einar þverærfngur,
Njáll, Gestur Oddleifsson og þúrhalli Ásgríms-
son og fleiri, mátt nú líta upp af gröf sinni og
safnast saman allir í eitt á þíngvelli, og líta
aurniál búba sinna, hina svipmiklu Almanuagjá,
þá fögru húlma vib öxará og hib tignar - og
alvar-lega og einstaklega sniíbi náttúrunnar Lög-
berg, veböndin þar, innan hverra þeir ásamtsvo
og svo mörgum tylftum nianna ræddu uaubsyrija-
mál og dúina og lög landsins, enn þá standa ab
miklu úhaggab og sem fribab gegn umbrotum,
er síban hafa orbib af jarbskjálftum og eldi og
annari úblíbu uáttúrunnar, og sem hjer og hvar
hefur náb til ab umhverfa ytirborbi og ásýnd ey-
lands þessa, þá mundu þeir, segjum vjer, fljútt
hafa skorab á oss, ab hafa minníngu slíkra merk-
isdaga livers árs 8. marz og 15. apríl í hátíbleg-
um hcibri og hávegHm sem abra frelsis - og
lausnar-daga, og sem hinar, ab kalla, einustu
menjar þeirra tínia, er talin göfugmenni og höfb-
íngjar voru uppi og frelsi og fræjjb Islendínga,
nienntun og velmegun stúb í mestuni blúma og
jafnfætis liverri annflri frjálsri þjúb Norburálf-
unnar, og þab þess heldur, sem þvílík endurminn-
íng er til þ.ess, ab því betar sje gætt augnamibs
hennar og bver sje hin rjetta brúkun þess. Hún
vekur og knýr og glæbir anda og fjörog áhuga
þjúbarinnar til þess, ab hugleiba sem bezt rná
verba hag sinn, og færa sjer í nyt tilgáng og ætlun-
arverk alþíngis og hinnar frjálsu verzlunar, sem
eins og haldast á í höndur meb eindrægni og
samheldni í úslítanlegum tengdum og sambandi vib
hvers eins embætti, stjett og stöbu í landinu, og
svo ab þau hin fögru orb geti rætzt, er konúngs-
fulltrúiiiH mebal annars mælti í þínglokaræbu sinni
á alþíngi 1853, ab alþíng sje sanijkallab auga lands-
ins; verzlunin er og þess Öflgasta stob og stúlpi.
Og þútt enn sje í úvissu hver stjúrnartilhögun muni
verba upp hjer á landi, og enda helzt líti út fyrir,
ab Island eigi enn ab sitja á sömu sliöriiml
hjá stjúrn Dana eins og ábur, þegar þess er ab
engu getib, heldur enn annarar nýlendu, Græn-
lands, Færeyja og Yestindíaeyja, þá hib nýja
ríkisráb var skapab og sett á stofn og ákvebib
hve margir nienn skyldu sitja í því úr öbrunj
/