Norðri - 01.08.1856, Side 5

61
100,000 dalu lífsins vatui, og hominn er nú þal&an me?) svo
mikilli vegsemd; sem enginn af oss veit, liverso víí)a biiinn
er ab fara um eins og doktor í læknis- og el)lisfræ?)inni, og
enn síbur hve margar stútfnllar flösknr nú á í vitum sín-
um af heilsusamlegasta hvera og langavatni o. s. frv., þá
hefí)i einhver hlanpfó svo hraparlega á sig aí) segja um grein-
ina í j[>jóí)ólfl um „homöopathanau: Meí)an „Ali jarl“ hefur
ekki náí) „eyrunum‘* er allt „gott og blessaí).“ —■ þegar vib
lesnm nafnií) nndir greiuinni, úgnar jafnvel oss ómenntuftu
bændunum hjerna fyrir nonban, a?) stjúrnin skyldi senda oss
Islendingum landlækuir, sem ekki væri nieiri fyrir sjer en þessi,
sem atií)sjáaiilega ber svo lítib skyn á „bomöopathíuna“ —
er hann veit þó þac) um ab eldri sje en C0 ára —, aí) hann
dæmir meí)öl hennar „kraptalaus og einskis nýt“, þar sem
bæbi sjóu og reynzla vor hjer í Eyjafjarí)ar, Jnngeyjar og
Múlasýslum, sem ekki erum svo sælir aí) njóta hinnar víí)-
frægu lækningaheppni og hjálparfýsi hans, sanuar hib gagn-
stæí)a ofan í hann, og ab haun komi til dyra í málefni þessu,
aunabhvort sem hrekkvís, eba fávís, eba hvorttveggja. Hann
veit ekki svo mikib, aí) þvf er sýnist, landlæknirinn sjálfur
og bit)ur uppfræbiugar um þab berhöfbabur —• er þaí) ekki
grátlegt? — hvort „hömóopathian“ sje kennd vib nokkra há-
skóla í Norburálfunni?* Vjer bændurnir verbum þá ab beuda
honum á háskólana í Vínarborg og Prag, og umleibáþaí),
aí) stjórnin f Austurríki hefur þannig viburkennt og ákveb-
ií) „homöopathíunni“ jöfn rjettindi á borb vib „allopathíuna“;
og er þetta því eptirtektaverbara, sem Vínarborg hefur ver-
il kölluí) eitt hib helzti heimili læknafræbinnar og enda líka
Prag. Vjer getum sagt honum meira. Vjer getum nefnt
honum á nafn marga doktora f „hopiöopathíu“ vib kouung-
legar, furstalegar og hertogalegar lækningastofnanii í ýmsum
löndum. Vjcr getum frætt hann um aí) meira en 2000 lækn-
ar, lærbir doktorar, ií)ka „homöopathíuna“ opinberlega og hafa
meztu absókn; ab rnargar stærstn borgir í Norburálfunni
eig-a sjer lækna í „homöopathíunni,, Vínarborg t. d. 40, en
Parísarborg 50, Vjer getuin sagt honum ab í þ>jóbverja-
landi koma út 6 tímarit í „homöopathíu“, 5 £ Frakklandi, 2
í Englandi, 1 í Italíu, 3 á Spáni, 2 í Norburameriku og 1 í
Brasilíu. Svona var þetta 1848, og hefur þú mjög farib
fram síban bæbi £ Englandi og Norburameriku. f>ab má
heyra ab landlæknirinn. hefur „þefab“ af níbritum „allopatha“
um homöopathi'una, og tíut úr þeim ósannan þvætting f
grein sfna, og borib þetta á borb fyrir elskulega landa sína
eius og inntökuskamt til lærdóms, huggunar og vibvörunar
(„Hjaltalín kæiir sig kollóttftn“). Hann reynir ab telja þeim
trú um þab meb þess konar sögum, hvernig „allopathar“ £
Parfs og vfbar hafl áfellt „homöopath£una“; en hanu laumar
undan hinum opinberu ummælnm hins nafnfræga dr. S t e e n»
um Andral þann, sem landlækuirinn vitnar til „ab tilraun-
ir hans meb homöopathfuna hafl verib svo aubvirbileg-
ar og marklausar, ab hvervibvaningur í „homöopath£u“
mætti skammast s£n fyrir þær.
Hann veit ekki svo mikib, ab margir frægustn læknar
hafa snúib sjer, samvizkunnar vegna, gjörsamlega frá „allo-
path£unni“ og ab „homöopath£unni“, ogekki hvab þeir vitna,
^hverju þeir koma npp um „allopath£una“. Hann veit ekki,
veslingur, ab homöopathían er allt afabbroiba út sigurveldi
sitt meir og meir hjá öllum sibubum þjóbum gegn allri
fyrirstöbu og áfellisdómi „allopathauna *, og ekkí þa.b, ab
árib 1854 bófust 3 stórfjelög lækna £ bomöopathfo, citt £
Múnchen £ Ðæaralandi, annab £ Madrid á Spáril og hib
þribja í „Philadelphfu,, f Norburamcrikn. Hann veit ekki,
ab hversu vel sem honum hefur gengib ab fá doktorsnafn-
bótina £ Kfl, er honnm alh ekki iunanhandar ab l.'era homöo-
pathfuna“ á nokkrnm mánubum, og enu veit hann ekki svo
mikib, þótt hann hafl heyrt. „ab innan um meböl hennar fynd-
ust verstu eiturtegundir“, ab þær eru svo þynntar (þab er
ab skilja: sáj þeirra leyst svo vel frá eitnrebli* þeirra) ab
homöopatharnir hafa ab minnsta kosti trillfón til decillíón
sinnum minna af einn grani þeiira £ mebölum sfnnin en
„allopatharnir*; og þó hann komi meb alla sfna efnafræbi,
sem hann kallar grundvöll allrar mebalafræbi, mun hann
trautt mabur til ab sanna, af hverju efni 2 eba 3 meböl ,homöo-
path£unnar“ sjeu til búin, auk heldur fleiri. Og enn fer
haun meb þau ósanuindi ab bomöopatharnir láti ófróba efna-
fræbinga búa mebölin upp £ hendurnar á sjer, eu væri þab
ekki saklaust, ef þau cru „kraptalaus og einskis nýt“? Samt
getum vjer sannab hitt ab þau hovmöopatha meböl, sem
hiugab koma til norburlands, eru til búin og fengin hjá þeini
doktorum £ lækuisfræbi á j>jóbverjalandi, sem dr. Hjaltalín
er — ab ætlun vorri — *ins og barn á móti bæbi £ efua-
og læknisfræbi.
|)ó kastar tólfunnm meb digurmæli herra landlæknisins,
er hann dembir fram þeirri óttalegu spnrningu: „Hvort eigi
væri bezt ab reyna, hvab fljótir okkar fslenzku „bomöopath-
ar“ yrbu ab lækua holdsveikina og lifrarbólguna4? Heyrib
þjer nú Nesjamenn og þingvallasveitarbúar! l)jer þurfib nú
ekkl annab enn fara meb þessi veikíndi ybar til landlækn-
isinsl „þetta er nu allt saman gott og fróblegt!“ Og þú
þjóbólfur sæll, gleymdu ekki ab segja frá hinmn „hreinu sem
aptur snúa!“. Ellegar ætli honum gangi ekki betnr ab lækna
lifrarbólguna sjálfum en „allopöthunum“ hans kóleru, sem
vjer höfum sjeb opiuberar skýrslur um á þá leib, ab þeg-
ar 40 til 60 hafa dáib af 100 kólerusjúklingum uudir heudi
frægnstu „alIopatha“ hafa ab eins 5 til 10 dáib af 100
kúlerusjúkum hjá „homöopöthuuum“? Alþýba, hvernig l£zt
þjer á þab? En hvab, ura þetta, erum vjer hræddir
um, ab hann og „allopatharnir standi á baki „homöopath-
anna“ í þ\£ ab lækua barnaveikina, ellegar f)jóbólfur hef-
ur farib meb ósannindi, er hann sagbi okkur £ vetur ab 3
blessub börnin hefbn dáib úr barnaveikinni þarna rjett und-
ir handarjabrinum á landlækninum. „|>etta er nú allt gott og
fróblegt'*? Ætli þab verbi ekki bezt ab sjá, hversu fljót-
ur hauu, vor fslenzki „allopath“, verbi ab lækna barnaveik-
ina, þegar hún fer ab ganga næst, sem ekki mun vera langt
eptir ab bíba. Enn er þab eitt af óaannindum hans, ab homöo-
patharnir hafl engn áorkab vib hundafárinu £ vetur, því
þeim tókst þó ab bjarga mörgnm rakka. En hvab tókst
honum ab bjarga þeim mörgum ? Og leyfllegt inun vera ab
spyrja, hvort sú saga sje sönn, ab hann hafl komib £ smibju
£ vetur til Teits dýralæknis, af þvf hann hafl ekkert ráb
vitab sjálfur vib hundafárinu og spnrt hann rába, en Teit-
nr hafl svarab, ab þab mnndi vera bezt ab gefa þeim „glau-
bersalt“ og „jod“; og hafl hinn þá sagt: Æ, vertu nú ekki
ab d . . þeim arua, elskan m£n! J>ab er ólíklegt ab sagan
sje sönn, því hann „skanzt“ þó einu siuni út úr oinhverj-’
um dýralækuingaskóla „eius og Miuerva úr höfbi Júppíter.j“
)