Norðri - 20.03.1859, Blaðsíða 4

28
ur. Allur sjóarátvegur, sem nokkuS þarf til afe
kosta, hefur verih gjörsamlega vanhirtur hjer á
landi um langa tíma, þ<5 aí) þetta sje heldur a&
færast í Iag scinustu árin meb fjölgun þiljuskipa
og af því meiru er kostaí) til og nteiti stund
Iögfe á hákarlaveibarnar en á&ttr. Engin afli hjer
vi& Islands s rendur vir'ist þó gcta gefib nieiri
arb af sjcr en sá sem alls engin stnnd er lögb
á, og þab eru hvalavei&arnar. Hjer í kringum
land eru flestir firbir fullir af hvalfiskum mikinn
hluta árs, en þó eru svo ab kalla engar tilrann-
jr gjörbar ab afla þeirra, nema ef ab forsjónin
sendir oss þá dauba upp á c'nhverja fjöruna.
f>ab eru þau ógrynni af þessutn stórfiskum hjer
vib land, ab vjer þekkjum eigi allfá dæmi, ab
menn hafa ekki þorab ab sækja sjó fyrir
hvalagöngu. Vjer vitum nú ab niargar þjóbir,
Englendingar, Frakkar, Hollendingar og Norbur-
ameríkuntenn senda árlega fjölda skipa í heim-
skautahöfin til ab veiba ltvali, og má nærri geta,
ab þeir gcta ekki notab nærri aljt af hvalíisktinum
ern ota tná; eins og líka kostuburinn ab sækja þcssa
veifi nm fjarska laneatt veg, veríur ab auka og
eykur kostnaíinn mjög mikib. {>'. í íneiri furfu
rná þab gegna, ab vjer I.-kndingar, setn svo ab
segja liöltun jiessa vei i dag hvern fyrir augum
oss, skulttm allt til þessa tíma enga stund ltafa
lagt á veibi þessa. Vjer mcgtim þó vita, ab þab
er einltver hin artsamasta veibi, sem vjer getum
dregib úr sjó, því auk þess sem hvalirnir gefa
af sjer ágæta verzlunarvöru, hvallýsib, má segja
þab óhætt, ab varla er þab neitt af hvalnum er
ekki verbttr notab, og þab jafnóbum og veibi
gefst. Hákailinum eru Isiendingar teknir ab fleygja
næstum því öllum í sjó, þegar þeir eru búnir
ab taka lifiina úr lionum , bæbi vegna þess, ab
lifiin er ábatamest, og vegna þess, ab hákarlinn
er ekki ætur fyr en eptir langan tíma. J>ó er
hákarlinn, þegar hann er góbur og vel verkabur,
ælíb mjög útgengileg vara lijer innanlands, og
ætlum vjer því, ab hákarlamenn vorir ættu ab
gjöra sjcr meira far um ab afla hans og verka
hann en þeir nú gjöra. f>eim kemur þab eflaust
vel, og þurfa ab fá margt af matartægi úr sveit-
inni tii útgjörbar sinnar, og sveitamenn hafa ætíb
betra af ab fá matvæli fyrir matmæli, svo þeir
komiot ekki í búsveltu. Vje'r vitum þab allir, ab
ekki er annab meira sem stendur framför lands
vors fyrir þ:ipum en fólksfæbin, en til þess ab
fólkib fjölgi, þurfa líka matarbyrgbirnar ab vaxa
en engin veibi gefur oss jafnmikinn Jímat í hönd
eins og hvaiaveibin; og þegar svo er, ætti oss
ekki ab vanta hendur til ab afla oss hennar.
{>ab ntá nó ekki ætla, þó ab vjer sofum Is-
lendingar svo vært ab þab er orbib ab máltæki,
ab engir jvibburbir hafi verib haf'ir til ab diepa
hvalfiskana. Á Vestfjörbum hafa þeir drepib
hvali meb því ab skutla þá og setja tunnur í
færisendana eba hrísvöndu — eba svo er uss
frá sagt — og sumir hugabir menn hafa jafnvel
rábist ab þessum stórdýrum f ísvökum og banab
þeim, en þetta er sjaldgæft, og venjulega notum
vjer ekki annab af þessari veibi, en þab sem
drottinn lætur á land berast; og stundiim ertim
vjer svo dábiitlir, ab þó ab daubur hvalur tljóti
fyrir iandi voru, þorum vjer ekki ab fara ab
honum og bcra í hann.
f>ab hefur því mátt þykja nýmæli, þegar
ungur mattir, vanur vib sjó og land, Gottskálk
Sigfússon úr Eyjafjarbarsýsiu, fátækur mabur og
fjelaus, rjcbist í þab 1855 meb tilstyrk kunningja
og vina sinria, ab ganga subur á land og sigla
tii Danmerkur, í þeitn tiigangi ab la ra þessi veibi-
brögb, er gælu lagt iivaiiiskana ab velli. Me&
góbri mei'mælingu amtmanns, tók stjórnin iiann
á hendur sínar, og lofabi hontim ab þola su’t og
súrt meb Grrenlendingum í þrjú ár vib hvalaveib-
ar, og numdi hann þar þab sem þeir knniia til
þessara veibihragba. f>ab má nú nærri geta ab
har.n ab öbru leyti kom eins frá sljóridnni, eins
og hann kom til hennar — nakinn fæddist jeg í
þenna heim og nakinn fer jeg úr honum — Hún
hafbi leyst hendur sínar, og þab í beíra lagi, ab
iofa honum ab vera matvinningur í Grænlandi,
og hann fór því til fósturlands síns meb
kunnáttuna og tómar hendurnar til ab taka hval-
fiskana meb upp úr sjónum.
Svo ab vjer firrum oss vítum, ab vjer sje-
um óþakklátir vib stjórn vora, verbum vjer betur
ab gjöra grcin fyrir því, hvab oss þykir stjórn
vora vanta á, ab vera þessi verndarengill vor ó-
myndugra Islendinga, sem hún ætlar a& vera.
því verbur ekki neitab, a& stjórnin ver pening-
um, Islands peningum, handa handibnamönnum
ab kaupa sjer smíba áhöld, og handa jarbyrkju-
mönnum til ab læra jar&yrkju, og handa þeim
síbarnefndu töiuverbu, þegar mi-b er talin abstob
iandbúnabarfjelagsins danska. En til alirar ó-
iukku, hennar verk eru, eins og önnur mannanna
verk, ekki nema Iiálfverk. Jarbyrkjumennirnir