Norðri - 30.11.1861, Blaðsíða 3
99
hiiimi f skrpnunn! er ætíMrnn sarr.i, iiversu kalt
eha lieiit sein loptib í kring er. f>egar nienn rann-
saka innvorlis liita f nauti meh Reaunmrs hit—
mæli kenmr [iaö því frain, ab h:.nn ætíb er hi m
sami um- liinn kaldasla vetur eius og Iieitasta
stinrar, og er hjerumbil 30 mælistig, þó siundum
sje 8—10 mælistiira frost og stundum 16—20
mælistiga hiti; þab liggur því f aiigutn uppi af
langtum meira fdbur, þurfi til ab vibhaida jöfnum
inm ortis hita þegar sterkur vetrarkuldi er en í Iiinu
blíbasta suniarve&ri, rjett eins og mcira eldsneyti
þarf (il ab halda herbergi heitu á veturna en f
jnlímánubi. Jrab verfiur því Ifka aubsatt, ab vjer
nreb ab halda pke]inununi heituni vinnum hib sama
ab nokkru ieyti og meb því ab gcfa þcim meira
fóbur.
Meb góbum og hlýjum fjósum, þar sem ekki
gufar jafnmikill iiiti út af líkamanum, er aptur
j arf ab bætast upp ab innan, sparast því nokk-
ub af því fóbri, sem annars þarf til ab vibhalda
innvortis hita inátulegum. þessum tiltrangi ná-
uin vjer og á liestimi meb því ab breiba yfirþá
itliarvobir, og ætti iub sama cinn'g ab gjöra vib
kýr cinknm á vorin þegar þær eru látnar út, en
þær þttnnhærbar og hú&in viikvam, og á iiaust-
ín, því kalsaieg vebrátta getur þá 0|it valdib sjúk-
dóuium.
j>ab eru nú ekki einungis húslilýindin, sem
spara fóbur meb ab auka innvortis liita, þab er
líka iiitinn á sjálfu fó'rinu. j>egar t. a m hest-
ar eba kýr drekka ískait vamib úr lindinni þá
hitnar þotta vatn í maganutn og eybir því inri-
vortis hitanum sem aptur vevfur ab brctast upp.
meb fóbri. fætta sjest opt og einatt, af því, ab
skept.urnar skjálfa þngar þær hafa drukkib eins
og þær væri köldusjúkar, og rífa því ákafarísig
fóbiib þegar inn kemur. En ef skepnunum er
gefib fjdsstabib eba fvoigt vatn tekur þab ekki
burtu jafnmikinn hita í skepnunni. f>ess vegna
getum vjer rneb rjettu ályktab, ab hiýtt fólur
gjöri þab ab vcrkum, ab minna þnrli af því.
Enn er annar hlutur sem gjörir, ab dýr þurfa
meira fóbur, og þab er iíkamahreifing, Ef ab vjer
höidum kyrru fyrir, eybist smárn saman nokkub
af fæbunni tii viburhalds innvortis hita; en ef vjer
hlaupnm hart eba höfum abra þreytandi hreifingu
útstreymir meiri liiti út af líkamanum gegtium munn-
inn og svitaholurnar, og þenna hitamissir ven'ur
ab bæta upp nreb faibu. Kálfar þurfa meiri ný-
mjólk til ab vcrba feitir, efþeir fá ab hiaupa laus-
ir en ef þeir eru bundnir. Hestar sem opt incga
hlaupa langan veg þurfa meira kjarngott fdbur en
þeir sem farib cr meb fót fyrir fdt. þess vegna
er hvíld og kyrrb iíka til fóburdrýginda.
Jrab er aikunnugt ab svín vilja ekki þrffast
iive gott og nærandi fóbur scrn þau iiafa, þegar
þau eru mjög ólirein; en ef þau eru þvegin svo
>ab inn- og útdömpiin sje regluleg gegninn iiúb-
iua fara þau aptur ab litna, ef þau erti heiibrigð
og önnur aíbúb eins og vera á. Eins er me&
abrar skepuur t. a. m. kýr og iiesta; þær þrílast
ekki jafnvei meb bezta fóbri, þegar ab hárib klepr-
ar saman af óhreinindum af því þær eru ekki
þiifabar. þæss vegna er kembing og burstun vig
ætlabi ab halda nema ab komast þangab sem minnst j
væri mannabyggb. Jeg átti ættingja í Lexington l
og annarstabar þar sem fjöibyggt var, fcm jeg
bjóst vib, ab fabir niinn mundi skrifa tii um mig
og forbafist ,þá stabi því eins og heitau eldinn,
svo raikill inanndómur var í mjer og svo sjálf æb-
isgjarn var jeg, a& brjótast fram í beiminum hjálp-
arlaust og minn eiginn herra.
Jeg héf nú göngu mína, og skaut fyrsta dag-
inn kalkúnskan hana, og snarabi honum um öxl
mjer í nesti, Skógurinn var greibfær og ekkert
smávibi til hindrunar. Jeg sá nóg af bjöytum,en
þeir voru æ á liarba þlaupi, svo jeg hugsabi ab
þau mundu aldrei standa kyrr. Seint um daginn
kom jeg þar ab sem fjöldi afsoltnuin úlfum voru
a& rífa sundur hjört, er þeir höfbu elt til dau&s,
þeir urru&u cins og hnndar og gleppsubu hver í
anr.an. þieir voru svo soltnir og ákafir, a& jeg
hafbi nógan tíma til a& gæta ab atferli þeirra án
þess þeir tæki eptir mjer. Einu aem vár stærri
I og griinmari en lnnir virtist fá meira en liinir og
I balda þeim iirædduni. þegsr einiivtr jieirra kom
of nærri honum greip banh f hnakkat.n í lionum og
skók bannog fórsíban í hjörttnn. *.þei!a er víst
fyrirltbinn“, iiugsati jeg, Tgeti j>g diep fciiann [>á
rek jeg altt lifcifc á flótt**. Jttí niifcai’i á liai n
og skaut, og karl'ugiinn fjeil. þafc gat nó verifc,
ab hann vseri ekki alvef da*fcur ; jvg hlófc því apt-
nr by8suna og skaut anuari k*h» gegntini hann.
Ulfurinn hreiffci sig ekki, en htnir hktpn allir sína
leifc, svo jeg liaffci *l\eg signr unnib.
þa& er varU htegt afc iýs* þtí hve gófcur jcg
þóttist eptir þetta frægfcarterk. Jeg hjelt áfram
mefc nýjum hug eg þóttist einvakior yiir öllum
skóginum. þegar tók afc dimtíia hjóstjeg til næt-
urinnar. fiifc fyrsta, er jeg tók tnjer fyrir henóuv
var afc safna þumim sprekum og kveitja rænt bál
til ab steikja vib mat pjinn, sofa vtfc og f*ia burt
úifana, birni og pantherdýrin. Sro tók jeg ab reyta
kaikúneka itanann. Jeg hafbi þegar í byrjun fer&-