Íslendingur - 19.05.1860, Qupperneq 3

27
11. apríl 1840, og virfcist hegningin af honum hœíilega
vera metin tii fangelsis í 3 X 5 daga vib vatn og brauh,
er eptir tilskipun 24. janúar 1838, 4. grein, stailib b, saiu-
anbornum vib staflib a, afplánast hjer á landi meí) 14vand-
arhagga refsingu, en ekki 20, eins og segir í undirrjettar-
dóminum.
Meb þessari breytingu ber hinn áfríafca hjerabsrjettar-
dóm, bæbi hvab hegningu, endurgjald hins stolna og máls-
kostnab snertir ab stabfesta; svo greibir hinn ákærbi einnig
til málaflutningsmannanna hjer vib rjettinn 4 rdd. til hvors
um sig.
Rekstur og vörn máisins í hjerabi hafa verib vítalaus,
og sókn og vörn hjer vib rjettinn lögmæt.
því dœmist rjett ab vera:
Undirrjettarim dómur á óraskaður að standa, þó
þannig, að hinn ákærði Friðrik Þorhelsson sœti að eins
14 vandarhagga refsingu. Málaflutningsmönnunum hjer
við rjettinn, H. E. Johnsson og Jóni Guðmundssyni, borg-
ar ákeerði 4 rdd. hvorum fyrir sig.
Hið ídœmda endurgjald ber að lúka innan 8 vikna
frá löglegri birtingu dóms þessa, og honum að öðru leyti
að fullnœgja undir aðför aö lögum.
Mánudaginn 7. dag maímánabar 1860.
Sakamál Magnúsar Magnússonar og Ingibjargar Pálsdóttur
úr Strandarsýslu.
I dómi þeim, sem kvebinn var upp í aukarjetti Stranda-
sýslu 15. dag septemberm. í fyrra, og amtmaburinn í vest-
urumdœminu hefur skotib til atkvæba landsyfirrjettarins, hafa
hin ákærbu, Magnús bóndi Magnússon og vinnukona hans
Irigibjörg Pálsdóttir á Reykjarfirbi, sem bæbi eru komin á
lögaldur í sakamálum, verib dœmd til ab sæta, hann 40, en
hún 10 vandarhagga refsingu, og til ab lúka ntálskostnab
þannig, ab hann greibi :,/4, og þau eitt fyrir bæbi og bæbi
fyrir eitt ’/4 hluta.
Hvab nú vibvíkur liinum ákærba Magnúsi Magnússyni,
og þá fyrst ab því leyti, sem hjerabsdómarinn hefur sak-
i'ellt liann fyrir óhlýbni gegn amtsúrskurbi 22. júlím. 1858,
þá er þab ab vísu svo, ab úrskurbur þessi gjiirir honum ab
skyldu, ab láta frá sjer barnsmóbur sína Ingibjörgu Páls-
dóttur. En þess ber þó jafnframt ab gæta, ab þab, ab rjett-
arins áliti, getur ab eins hafa verib meining úrskurbarins,
ab banna limum ákærba, ab hamla eba sýna tregbu á því
á nokkurn veg, ab láta barnsmóbur sína frá sjer, en eng-
anveginnab skylda hann til ab koma lienni sjálfur í burtu;
því eins og húsbónda rjettur hans og skylda ekki nábi til
þessa, þannig gat úrskurbur amtmannsins og ekki gefib
53
um aflmikla skilr.ingi, sem þó ekki var kominn af góbri
menntun, og ekki á sálarþreki því, sem Spánverjum er lag-
ib, sem er svo merkilegt af þolgœbi sínu, samrœmi í öll-
um athöfnum, og liœiilegleika, ab laga sig eptir öllum, eba
alla eptir sjer.
Gubhræddar konur nokkrar lijúkrubu honum í veik-
indum hans. Hann hafbi þegar lærisveina, sem söfnubu
himnabraubi nábarbobskaparins, og málsnilli Ynigos, sem
var sljettur og rjettur hermabur og kunni jafnvel ekki lat-
ínu, \arb fræg á Spáni.
Þetta var Ynigo ekki nóg; orbrómur sá, sem á honum
lá fyrir helgi hans, stób ekki enn á nógu föstum fœti; á-
gætisverk hans hingab til voru ab eins sjálfsafneitun og
fyrirlitning allra jarbneskra hluta, og mibubu til ab kefja
fýstir holdsins og afleibingar þeirra; hann vildi vinna þau
verk, sem aflab gæti honum meiri frægbar, og tókst því
ferb á hendur til landsins helga. þetta fyrirtœki hans var
sprottib af drambi, metorbagirnd og gubrœkni. Á 16. öld
voru ferbalög til austurállu talsvert örbugri en nú. Hib
ganda hatur Serkja til gubhræddra pílagríma brann enn í
lionum þab vald yfir henni, er slík skylda gæti verib sam-
fara, og þab getur heldur ekki komib til greina honum til
áfellis, þótt liann vissi, hvar barnsmóbir hans átti heimting
á samastab og farborba, þar hann samt sem ábur ekki var
bær til ab framfylgja þessum rjetti hennar, og því eigi
skyldur til ab gjöra slíkt.
Meb því nú er ósannab í þessu máli, ab hinn ákærbi
hafi tregbazt vib, ab láta barnsmóbur sína í burtu, og jafn-
vel ekki nœg ástœba til, ab veferigja framburb hans um
þab, ab hann hafi leitazt vib ab útvega henni samastab,
l'ær rjetturinn eigi betursjeb, en ab hann þegar af þessum
ástœbum og án tillits til, hvernig amtsúrskurbur þessi ab
öbru leyti er lagabur og birtur, beri ab dœma alveg sj'knan
um þetta sakaratribi.
þar á móti er fengin full lagasönnun fyrir þvj', ab
hinn ákærbi, sem tvisvar ábur hefur drýgt hór, og borgab
sektir fyrir þab, í fyrra skiptib 16 rd. og í seinna skiptib
8 rd. eptir úrskurbum vesturamtsins, nú í þribja sinn liafi
tekib fram hjá konu sinni meb nefndri vinnukonu, og virb-
ist hegning sú, sem hann meb því hefur bakab sjer eptir
kringumstœbunum hœfilega metin til 32 rd. sektar, er greibist
í dómsmálasjób íslands, samkvæmt tilsk. 24. jan. 1838, 11. gr.
Hvab því næst snertir hina ákærbu Ingibjörgu Páls-
dóttur, þá er henni gefib ab sök, ab hún hafi óhlýbnazt
ábur greindum aintsúrskurbi 22. júlí 1858. En þar eb
tilskip. 21. desembr. 1831, V., samanber tilsk. 24. jan. 1838,
12. gr., mælir svo fyrir, ab amtmennirnir skuli gefa úr-
skurbi um abskilnab þeirra, er lifa í hneykslanlegri sambúb,
og ab þessir úrskurbir þeirra því næst skuli birtir á sama
liátt og dómar meb stefnuvottum, þá álítur rjetturinn, ab
sá úrskurbur, er hjer rœbir um, sem ab nokkru leyti, þótt
meb heimild frá amtmanni, er gefinn af sýslumanni, og ekki
var birtur henni sjálfur, heldur ab eins úr brjefi sýslu-
manns til hreppstjóra, sem ekki samgildir lögiegri dóms-
birtingu, ekki sje svo vaxinn, ebur þessi birting hans lögum
svo samkvæm, ab hin ákærba verbi dœmd sek eptir tjebum
lagagreinum, ebur ab nœg ástœba hafi verib eptir þessum
málavöxtum til ab höfba opinbcra lögsókn gegn henni fyrir
óhlýbni gegn amtsúrskurbinum, og ber því ab dœma liana
sýkna fyrir ákærum liins opinbera í máli þessu.
Kostnabur málsins, og þar á mebal Iaun sóknara og
svarainanns hjer vib rjettinn 5 rd. til hvors um sig, ber
eptir þessum úrslitum ab greiba þannig, ab hinn ákærbi
Magnús Magnússon lúki hann ab helmingi, en ab hinn
helmingurinn greibist úr opinbörum sjóbi. Mebferb máls-
54
Ijósum loga, og þó lagbi Ynigo af stab. Hann tók land í
Gaeta (á vesturströnd Italíu skammt fyrir norban Nýjuborg,
Neapel) fjeiaus, aftstobarlaus og vinalaus, og lijelt fyrst til
Rómaborgar. Um þær mundir gekk skœb veiki á Italíu,
og af því hann var litfölur, veiklulegur og töturlega búinn,
grunubu menn hann um sýkina, og var hann þvf rekinn burt
úr þorpunum; leitabi hann sjer þá hœlis í hinum stœrri
borgum, en þar tók hann næturgisting vib dyrnar á kirkjunum.
Á þennan hátt fór hann um Italíu, föburland og abal-
ból páfatrúarinnar. Margir aumkubust yfir hann og neyddu
upp á hann fje, en hann gaf þab þegar ölmusumönnum.
Einu sinni ásetti hann sjer ab fleygja fjc því, sem honum
var gefib, í Tiberfljótib; en eptir nokkra umhugsun hafnabi
hann þó því rábi, til þess ab hjálpa meb því naubstöddum
og þóknast gubi meb volœbi sínu. Hann fór þaban glabari
en ábur yfir bágindum sínum og volœbi.
I Feneyjum kynntist Loyola aubgum Spánverja, er
leiddi hann fram fyrir „Dogginn“ (svo neíndist œbsta
yfirvald Fencyja), útvegabi honum gefins far meb skipi,
sem fara átti til Kýpureyjar, en vcitti honum allan beina