Íslendingur - 02.11.1860, Síða 7

119
um hjer í amtinu, eða einhver af þeim fáu, sem auk þeirra
hafa sjeð þetta brjef dómsmálastjórnarherrans, hefðu far-
ið að frœða hann um þetta málefni, þá mundu frjettirnar
liafa orðið öðruvísi lagaðar.
Jeg lief reyndar aldrei verið vanur að svara opinber-
lega, þótt einhver liafi gjört mjer jafn-ástœðulausar ger-
sakir, eins og útgefandi þjóðólfs hefur gjört í ofannefndri
grein, enda þótt jeg liafi haft svo góðan málstað, að mjer
hefði verið það hœgt, en þar eð jeg er hræddur um, að
þeir af lesendum þjóðólfs, sem ekki eru tii hlítar kunn-
ugir því, hvern úrskurð stjórnin hefur lagt á þetta mál,
kunni að halda, að hún haflveitt mjer »ákúrur« fyrirþað,
að jeg hafljafnað niðurhærra gjalditil jafnaðarsjóðs vest-
uramtsins árið 1859, en jeg liafi haft heimild eðaástœðu
til, og að hún hafi þannig fallizt á ástœður þær, er svo
margir af innbúum amts þessa hafa borið fyrir sig, til að
rjettlæta mótþróa þann, er þeir sýndu við greiðslu gjalds
þessa, þá get jeg ekki í þetta sinn leitt hjá mjer, að leiða
sannleikann í ljós; með því jeg líka álít, að slíkar dylgj-
ur, sem hin umgetna grein þjóðólfs liefur inni að halda,
geti rótfest hjá alþýðunni þá hættulegu skoðun, að það
sje ekkert áhorfsmál, að óhlýðnast boðum yflrvaldsins,
þegar ástœða þykir vera til þess, í stað þess — eins og
jeg í fyrra vor gaf þeim af amtsbúum í skyn, er fyrstir
urðu til að beita mótþróa í þessu máli — að hlýða í
bráð, en bera sig upp út af aðgjörðum yflrvaldanna fyrir
yfirmönnum þeirra, þegar einliverjum þykir rjetti sínum
hallað. Án þessa get jeg ekki skilið, til hvers nokkur
yfirvöld eiga að vera, eða hvernig nokkurri lagaákvörðun
á að geta orðið framgengt, einkum þegar slík fyrirlitning
á lögum og yfirvaldi er studd af þeim, sem bæði eptir
stöðu sinni og áliti hjá þjóðinni miklu fremur ættu að
leiðbeina alþýðunni til hins rjetta, en að leiða hana af-
vega, sem þó, því miður, liefur átt sjer stað í þessu
máli.
Brjef dómsmálastjórnarlierrans, er lagt hefur úrskurð
á þetta mál, er dagsett 26. maíí vor, og kom liingað 19.
júni næst á eptir. Litlu seinna, 27. s. mán., var sýslu-
mönnunum í þeim 4 sýslum amtsins, þar sem gjaldtregð-
an hafði átt sjer stað í fyrra vor, send orðrjett afskript
af brjefinu á dönsku, eins og það hingað kom, til þess
að bæði sýslumennirnir og þeir aðrir, er kynnu að girnast,
skyldu eiga kost á, að kynna sjer brjefið öldungis óbreytt.
Og til þess nú að einnig aðrir landsbúar geti fengið fœri
á, að kynna sjer innihald brjefs þessa, og sjá, á hvaða á-
237
jeg skal ábyrgjast, að þjer hefðuð ekkert illt af því að
fara. Iíom þú, BiUy“, mælti hann til piltsins, sem stóð
hjá konu Ilewsons; »hneigðu þig, og bjóddu bjónunum
góðar nætur«.
Pilturinn stóð grafkyrr í sömu sporum; kona Hew-
sons tók í hönd honuin og mælti:
»|>ú þarft eigi að fara heiin, Gahan, svo sem hálfa
stund; bíddu og hjalaðu við vinnufólkið í eldhúsinu, og
láttu Billy litla vera hjá mjer á meðan, og hjá eplunum
og hnotunum«; hún brosti við þessi orð, og fyllti báðar
lúkur piltsins með ávöxtum.
Verkstjórinn svaraði skjótt og mælti: »Jeg kann
yður þakkir fyrir boð yðar; en jeg má eigi við standa;
jeg þarf að skunda heim; jeg ætlaði að skilja drenginn
þar eptir í kveld, en hann vildi fara með mjer. Kom þú,
Billy, kom þú þegar í stað, strákurinn þinn«.
Pilturinn vildi nauðugur fara, og Ilewson skar úr og
mælti:
»Farðu eigi undir eins, Gahan; jeg þarf bráðum að
1) Billy er gœluuafn, fyrir VVillUm = Yiihjálmur.
stœðum stjórnin hafl byggt þann úrskurð sinn, að þeim
af íbúum vesturamtsins, sem hafa inni haldið gjaldinu,
beri að greiða það, þá sendi jeg nú útgefendum »íslend-
ings« staðfest eptirrit af brjefmu á dönsku, og bið þá að
taka útleggingu af því á íslenzku inn í blaðið, ásamt með
línum þessum. Skal jeg þó geta þess, að mjer virðist
ekki eiga við, að auglýsa það úr tveimur seinustu köflum
brjefsins, er sjerstaklega lýtur að einstökum mönnum,
öðrum en mjer, eins og líka þeim köílum var sleppt úr
þeim afskriptum af brjefinu, er sýslumönnunum voru send-
ar; en þar á móti voru þessir kaflar sjerstaklega auglýstir
þcim mönnum, er þeir miðuðu tii.
Jeg vona nú, að menn sjái af brjefinu, að þær »á-
kúrur«, er jeg hef fengið hjá stjórninni fyrir aðgjörðir
mínar í þessu máli, eru að eins í því fólgnar, að stjórn-
in í niðurlagi brjefsins lýsirþví, að hún lieldur hefði ósk-
að, að fá frá mjer skýrslu um málefni þetta strax í fyrra
haust; en jeg efast um, að stjórnin hefði farið um þetta
nokkrum orðum, ef að henni heföi verið það fullkomlega
Ijóst, hvers vegna jeg ekki skýrði frá sökinni fyr en með
brjefl, dags. 10. febr. þ. á., er sent var með póstskipinu
í marzmánuði næst á eptir. Jeg liafði til þess nœgar á-
stœður, að'bera ekki málþetta undir álit og úrskurð stjórn-
arinnar með seinustu skipaferðunum í fyrrahaust, ermjer
ekki þykir nein þörf á að til greina nákvæmar á þessum
stað.
þar sem útgefandi þjóðólfs telur það mein við brjefa-
safnið í stjórnartíðindunum, „að það kenni einhvers fylgis
eða hlífðar við einstöku menn, svo að sumum brjefum
almenns og áríðandi innihalds sje sleppt, ef þau þykí
nokkuð nærgöngul einslöku af hinum œðri embættismönn-
um“, þá er það satt, að það væri mikiil galli á brjefa-
safninu, ef svo væri. En hvað þetta brjef snertir, gatút-
gefandinn ekki búizt við að flnna það í stjórnartíðindun-
um í þetta sinn, þar eð þau að eins ná til 20. apríl þ.
á., en þetta stjórnarherrabrjef, eins og áður er um getið,
ekki var ritað fyr en 26. maí næst á eptir.
Stykkishólmi 5. októbor 1860.
P. Melsteð
tféjf* Utleggingin af brjefi dómsmálastjórnarherrans, sem
hjer var getið um, kemur í næsta blaði.
^ JE ins og alkunnugt er, hefur kansellíráíi Vilhjálmur Finsen
fengi'o embætti í Daumórku, og þó þat) inætti uú virbast engum vaíá
bundií), og liggi í hlutarins etíli, at) hann vií) þaí) hafl niist rjett til
238
tala við þig, og þú veizt, að konu minni þykir alla-jafna
gaman að, að gjöra gœlur við Billy litla«.
Verkstjórinn svaraði engu, en gekk á burt þegjandi,
og rjett á eptir mátti heyra fótatök hans, er hann gekk
snúðugt um hinn langa steinlagða gang, er lá til her-
bergja vinnufólksins.
„Gahan er eitthvað undarlegur, síðan konan hans dó« ,
mælti kona Ilewsons. »Jeg hygg það muni vera harmur
eptir liana, er gjörir hann svo þungan í yfirbragði, og að
hann virðist næstum öfundsjúkur, þegar einhver ávarpar
son hans. Veslings Billy litli, það var sár missir, erþú
misstir móður þína«.
Hin bláu augu piltsins fylltust tárum við orð þessi;
hann þrýsti sjer enn fastar upp að konunni og mælti:
»Gamla Peggy1 þvær mjer eigi og klæðir mig eigi
eins vandvirkilega og þokkalega, eins og móðir mín
gjörði«.
»En faðir þinn er góður við þig?« mælti hún.
»Já«, svaraði pilturinn, »en hann er útivið að starfi
1) Stytt nafn, sama sem Margrjet.