Íslendingur - 22.05.1862, Blaðsíða 3

19
sýna veglyndi liennar og skörungsskap og óþreytandi tryggð
við mann sinn og orðstýr hanns lífs og liðinn. En slík
óslítandi tryggð hefur lengi fylgt gófuglyndum konum af
Norðmannablóði, og Bergþóra sagði, þegar hún álti kost
á að ganga úr eldinum: »jeg var ung gefin Njáii, hefi jeg
því heitið honum, að eitt skyldi ganga yfir okkur bæði«.
J>annig höfum vjer í stuttu máli gefið lesendum vor-
um yfirlit yfir norðurfarir þessar. það er því miður miklu
lakar af hendi leyst, en efninu hœfir, og vjer vildum að
verið hefði, og enda getað, ef tíma og bœkur hefði eigi
brostið ; þá er og það, að það spillir allrí frásögn, að verða
svo opt, sem vjer höfum gjört, að segja frá afstöðu landa
og sunda og fjarða, en þess var þó þörf, af því vjer vit-
um að lesendur vorir hafa eigi landsuppdrætti sjer við
hönd. Yjer getum eigi skilizt svo við þetta mál, að vjer
itrekum það eigi hjer, er vjer nefnduin fyrst í þætti þess-
um, og það var, að hvetja landa vora, lærða og leika út
um landið, að útvega sjer landsuppdrætti, hina nýjustu og
ódýrustu. J>eir kosta mjög lítið; en þeir eru ómissandi,
ef menn vilja hafa gagn af útlendum frjettum í blöðum
og bókum, og af viðskiptum og ferðalögum manna víðs
vegar út um tieiminn. Vjer viljum hjer grípa tœkifœrið
og bera það undir hina ágætu og starfsömu stjórnendur
hins íslenzka bókmenntafjelags, hvort það eigi ekki vel við,
að fjelagið gæfi út litla en laglega landsuppdrætti, sem al-
þýða manna hjer á landi gætt átt kost á að eignast með
þolanlegu verði.
IJtlendar frjettir frá byrjun marzmán. til 12. apríl.
D anmö rk. það er enn sem fyrri, að hvorki rekur
eða gengur málaflœkjan milli þjóðverja og Dana, og með
því oss er kunnugt, að lesendum vorum leiðist lestur
slíkra vafninga, þá sleppmn vjer sð skýra frá þeim; en
hvenær sem eitthvað sögulegt kemur fyrir, svo mun þess
verða getið. Vjer gáturn þess siðast í útlendum frjettum
(ísl. 2. ár nr. 24) að Danir og Sljesvíkingar hefðu setið i
vetur síðan 25. jan. á alrikispingi (Híkisráði), og er þess
til getið, að því muni verða sagt slitið fyrir páska. J>að
sem þar hefur orðið einna drjúgast umtalsefni, annað en
breytingin á alríkisskránni, eru sjóvarnirnar. Frjettirnar
frá Ameríku hafa hvervetna rekið menn úr öllum efa um,
að nú verði með öllu að leggja nýja leið, er rœðir um sjó-
varnir og herskipagjörð. Herskip öll verður að reisa af
járni, eður, ef trje er til haft, þá að járnbrynja þau utan
með þykkum brynspöngum. Viðureign trjeskipa viðjárn-
21
gufubát handa honurn til þess að fara upp eptir ánni. Sá
bátur var af járni gjör, en þó Ijettur, 72 feta langur, 8
feta breiður, 3 feta djúpur, og flaut á 14 þumlunga djúpu
vatni; á bæði borð voru súlur og mátti tjalda yfir til að
verjast sólarhita. Viktoría drottning gjörði Livingstone að
rœðismanni (Konsiil) sínum í Iívilimane, Tete og nálæg-
um löndum; honum var fenginn læknir, náttúrufrœðingur
og málari, og svo fór kona hans með honum og yngsti
sonur þcirra. í marzmánuði 1858 hjelt Livingstone apt-
ur af stað suður til Afríku. Skipið lendti á leiðinni við
Capstað; dvaldist Livingstone þar nokkra daga. J>ar kom
jYIolfat 'tengdafaðir hans til móts við hann, og þarljetLi-
vingstone konu sína verða eptir, því hún þoldi sjóvolkið
illa, og skyidi hún fara norður í Kúrumansveitir og bíða
þar manns síns, þar til hann kæmi að austan. 15. dag
maímán. kom Livingtone sjálfur austur að Zambesí-ósum.
J>á var járnbáturinn lálinn fyrir borð og stýrt upp í ána,
en stórskipið hjelt á eptir.
Makolólum var það eigi lílil gleði, fyrst þegar Li-
brynjuð skip í Ameríku hefur verið því líkust, ef menn í-
mynda sjer berskjaldaðan mann með tómum höndum veg-
andi móti manni í alvæþni. Danir hafa þegar lagt drög-
ur fyrir 2 járnskip frá Englandi,., en munu þurfa meira
fram að leggja ef duga skal. Eigi er líklegt, að umrœð-
unum um toll-lagafrumvarpið verði ráðið til lykta að sinni,
enda hefur það mœtt drjúgum mótmælum í blöðunum.
Ymsir málsmetandi menn, og meðal þeirra margir af rík-
ustu kaupmönnum, hafa gengið i fjelag, er nefnist Fri-
handelsforening; en áformið er að halda uppi rœðum og
málfundum um ágætí frjálsrar verzlunar eður tollfrelsis.
Stjórnin ber enganveginn móti því, að frelsið í þessari grein
sje, eins og í hverju öðru, gott og ceskilegt, en hitt þykir
henni mesta álitsmál, að gjöra hjer á snöggar breytingar,
þar sem hún uggir, að margar iðnir og atvinnuvegir lands-
búa mundu koma of hart niður ef svo væri að farib. Stú-
dentafjelagið í Kaupmannahöfn og Lundi hafa boðið til
sín stúdentum frá Kristjaníu og Uppsölum á almennan
kynnis- og vinafund norðurlandastúdenta í sumar komandi.
Nú er komið á prent 1. hepti af íslenzkrí orðabók með
dönskum skýringum eptir norskan mann, Frizner að nafni,
er hann kallar: »Ordbog i det gamle Norske Sprog«.
Bráðum er von á annari orðabók frá »enu kon. norrœna
fornfrœðafjelagi í Kaupmannahöfn«, eptir Eyrík Jónsson og
Gunnlög heitinn J>órðarson.
Prússland. Eptir hina björtu dýrðardaga krýning-
arinnar í fyrra þótti Vilhjálmi konungi þegar draga ský á
ráð þegna sinna, er þeir kusu þá flesta til þingsetu, er
taldir eru með framfara og frelsimönnum, og suma þó á
meðal þeirra, er áður höfðu mátt sœta lagasóknum og
hegningum fyrir djarfar og óþegnlegar tiltektir á uppþots-
árunum. Lýsti hann því þá þegar yfir, að sjer segði þungt
hugur um slíkt atferli, og hefur honum nú sá uggur eigi
i tauma ekizt. Um hríð fór ekki í bága með þingmönn-
um og stjórninni, og mun það hafa valdið nokkru hjer
um, að þeir vœntu hún mundi vinna sjer eittlivað til fremd-
ar í sambandsmálinu; en er hún hafði lægt seglin fyrir
hinum mikla atsúg miðrikjanna og Austurríkis, fóru þing-
menn áð verða stirðari viðfangs. Álitagreinir nefndarinn-
ar í sambandsmálinu tóku langtum dýpra í árinni og komu
óþyrmilega við kaun sambandsins, en Bernstorff hafði gjört
í brjefi sínu til erindsrekans í Dresden og þótti stjórninni
við slíka frekju ósœmandi; mun henni hafasvoþótt, sem
hún hafi hal't sig allmjög frammi og væri nú gott heilum
vagni heima að aka. En þar dró til meira, er farið var
að ræða um útgjöld og skatta. þingmenn stungu upp á
22
vingstone kom til þeirra, að kona hans og börn voru með
honum ; þeir eru barngóðir, og gefa konum sínum opt
kenningarnafn eptir börnum þeirra. J>eir kölluðu konu
Livingstone Ma Bobert (það er: móðir Roberts eða Hró-
bjartar). Og nú gaf Livingstone gufubát sínum þetta nafn,
því hann hafði lofað kunningjum sínum í Makólólo, að
þegar hann kæmi aptur, þá skyldi haun hafa Ma-Robert
með sjer. För hans gekk allvel upp ána allt upp að Tete,
þó sumstaðar yrðu fyrir lionum nokkrar grynningar. þar
liöfðu förunautar hans orðið eptir, eins og áður er sagt,
og varð þar nú fagnafundur, er þeir sáu hann aptur.
»Mjer er ekki svo gjarnt til gráts — rilaði Livingstone
einum kunningja sínum á Englandi —, en jeg gat ekki
tára bundizt, þegar jeg fann aptur þessa kunningja mína,
þessi blökku trygðatröll, sem höfðu beðið mín þar í tvö
ár«.
Síðan hafa komið fregnir af Livingstone og segir svo
í brjefum hans, er rituð eru undir árslok 1859, að hann
liafi fundið ákaflega stórt vatn, er Shirva (Sjirúa) heitir