Norðanfari - 01.07.1862, Blaðsíða 6

54
nokkrar gullnámur. Ekki dugir a& láta þaS fæla sig þd
reynslan sýni líka stundum hjá okkkur, ab þar sent mest
berst á land e/ mestu sóab í býlýfii og svalli, Afieitingar
þeirrar blindni auti bráfcum ab'lara a& cjöra mcnn sjáandi.“
(Og úr brjefi frá sama ntanni dagsettu 6 jtiní 1862.)
„Eptir a& jeg skrilabi þjer seinast hjelt á fram iiatb-
indunum sem byrjubu á góunni, og um mánu'amótin marz
og apríl, rak nifiur svo tnikinn snjóabfurbu gengdi Itjer í
norturfjörbuin og alstabar í hjera&i kom nibnr töluvert
einkum út á sveitum og á Jökuldal. þar á dalnum var vet-
urinn mest allur cinhver liinn harfasti. Jt'jenafarhöld voru
allgób fram af) mif-junt vetri, nenta hvaf) brabafárif) varb
alatennara en ábur hafbi verib og drap Ijeísumum sveit-
uin þar sem þab hafbi varla gjört \ait vib sig ábur, t. a. m. í
Yopnafirbi. En eptir ntif jan vetur tók fjeab diagast fram af
sótt meira eba minna alstabar þar scm jeg heli frjctt, þó
ljetti þessu nokkub meban góba tíbin var seint á jjorra
og franian af Góu, en jókst aptur þegar harnaf i; tók þá
í öllum sveitum ab koma í fjeb, ýms veikindi, alls konar
yfirþirming og þab svo mjög, ab þab fór ab Inetta ab jeta,
verba afiaust og deyja, hefir þessu Italdib fram mcb inikl-
um ákafa allt til þessa í sumum sveitum, einkum Fljóts-
dal, Jökuldal, Skógum, Fellum, í efrihluta Vallnasveitar og
í Yopnafiibi. I þessum sveitum hcfir orbib tnikib fjenabar-
liiun I.já flestum búendum. Svo er og hjá einstaka mönn-
tim í öbrum sveitiim mikili fellir, og nterri og aFtafar
iiokkub. Mönnum kotn þetta tjón óvænt því flestir töld-
ust byrgir af heyjum enda hafa rnjög fair misst fyrir hey-
leysi, en ótrúlega hafa hcyin gengib upp í þetta pestarfje,
og þó ekki orbib ab gagni. Surnir halda hjer ab ólyfjan hafi
komib í grasib í fyrra sumar af jökla bruna og svo brá
vib eptir mistur viud, sem kom hjer ijinau af jöklinum á
slættinum ab kvífje geltist cinkum á uppsveitum og var
ónýtt eptir þab, enda tók miklu minni þrifum cn líkindi
sióbu til f svo góbri tíb. Fjallafje sem gt kk inn und.r
jöklum í hinum beztu afrjettum var naui'a ijelegt í iiaust
svo menn muna varla þvílíkt, en meb bezta móti út vib
sjóinn. þab er almennt álit manna ab Ije þab sem faliib
liefir hjer á austurlandi í vor hafi dáib af ýmsum pestar-
kvillum en jeg ætla sumt hafa dáib fyrir lieysvik og
beitar, því heyib var alstabar ljettara eu vant var, enda
mjög víba illa liirt eba hrakib, því jeg lief tekib eptir
því ábur, ab þegar kindur hafa orfib magrar eba merg-
sviknar hefir komib fram í þeim margs konar pest, ltingna-
bólgan, sóttin, vatnssýki, fyrir framan þynd. En hvtib
sem þessu líbur, þá er þab víst ab inenn hafa orfib hjer
fyrir margfalt meiri fjármissi á þessuin vetri og vori en
nokkru sinni fyrr á rúmum 30 árum síban jeg kom á
austurland. þó nú hati jafnan verib allgóf líf sífcan snemma
í næstlibnum mánubi, þá liefir optast verib kalt, snjóab
opt og lítib gróib.
Skip eru komin á allar hafnir austanlands *g nokkiir
lausakaupmenn, þó vita menn ekkert víst um verílag á
iieinni vöru en þá“.
(Slíkar ágætis skýrslur, sem þessar, væri æskilegt ab
geta fengib úr hverri sýslu.) Ritst.
Ve i k i n d u ii u m er nú ab mcstu ajljett. Fjöldi manna
107
Wilhelmíne og f ætt vib húsfrúna. A öbru stórbni þar
í grend var keimari þessi fenginn til af vinnufólkinu, ab
sjá um, ab seblar þeir þab átti í talnubúíinni og liver
þarf ab hafa í hönduni sem leggur fje í lukkuspilasjói'inn
til þess ab reyna þar hamingju sína, varu í því lugi, sem
vera bæri. Barnakennarinn ritabi því í minnisbók sína
númer eta tölur seblanna, fúr síban meb þá f talnabnbina,
og ab því búnu heim aptur til starfa síns. Ab mánuti
libnum bjer frá, keniur einn umbobsmanna talnabúbarinn-
ar Og skýrir kennaranum frá því ab þeini sem eigi sebil-
iim ineb númerinu — hufi hlotnast 50 000 rdl. Kennarinn
tekur þegar minnisbók sína og leitar eptir hver itiuni
eiga númer þetta og sjer fljótt ab þab er Lotta elda-
buskaii á stórbiiiuu. Ilonum verbur teyndar í fyr.-tu sem
hvertt vtb nýúngu þessa, en kemur þó jafmramt í hug,
ab gott væri nú ab geta náb í aub þenna, sem þó sje
ómögulegt meb öbru móti enn því, ab hann bibji stúlk-
uimar og giptist henni áiur etin hún fái neitt ab vita
urn þessa óvæntu iukku sína, og þó lnín væri ckki í sjón
ab sjá, 8em eigulegust, og miklu síiur ab öllu enn Wil-
lielmína kærasta hans, sem hann sjálfsagt verbi nú ab
segja upp, því naubsýn sín brjóti lög í þessu cfni; og
livab ásýnd Lottu suerti, þá venjist hann fljótt vib liana,
þótt hún ekki sje sem vibkunnanlcgint. Auburinn gjöri
liana fljótt Iríia. liann fer þegar al stab til Lottu og
hefir ub samtöldu dáib um land allt, og hjer í nær sýslun-
uin mest í Húnavatn-sýsln. Margir liafa nalnkenndir látist,
og er nokkurra þeirra getib hjer á eptir.
Veburáttan liefir nær því allan þenna mánub vcrib
norban rneb þoku og kuldum og nokkrum sinnum úrkomu-
krapa og snjókomu á fjöllum, þó ab sögn meira nyibra
og eystra en hjer, hvar vegir sumstabar í óbyggbum urbu
vegna fanndýpis nær því ókleyfir.
Grasbrestur er sagbur inikill víba hvar, einkum
á liarövelli nálega alstabar hvar til frjettist, sjerílagi tii
dala og á útkjálkum, og jörb sje varla ijáberandi og ekki
nógir hagar fyrir pening.
Málnytan kvab þó vera eptir vonum þar sem fje
liafbi gengib bærilega undan, en aiinarstabar, er fjenabar-
höldin urbu bágust í ifrasta Iagi.
Fiskial'li er nú komin mikill hjer út á iirbinum og
í allar veif istöbur noibanlands þab til helir spurzt. þá scin-
ast frjetiist ab austan þá var þar komin líka nokkurfisk-
ur, A Suburlandi var sagt fremur fiskilítib.. Ai Vestur-
landi höfum vjer ekki nýskeb frjett.
liákarlsafli hefir hjá ílestum orbib mjög rír og
sumum engin seinasta hluta vertíbarinnar. Rúuiar S tunn-
ur lýsis er liæzti lilutur, og þeir sem minnst hafa atlab,
varla fengib 1. lýsistunnu í hlut,
En þá hclzt sú illa venja, ab mikib af hákarlinum
er látib fara aptur í sjóinn, cinkuin þá vel aflast, og er
eins og því sje fleygt í gjafarann aptur, sem annari hefnd-
argjöf; þab er því ólíklegt ab sú ablerb blessist til lengdar.
L a x a v eib i er hjer hvergi norbanlands til muna nema á
Laxamýri í þingeyjarsýslu og er sagt ab húu liafi verib
í sumar mcb minna múti. þab er nú höibab mái um hana
af eiganda Laxamýiar, sem lætur \eita laxinn í kistum
og þar fyrir utan krækja mikib, gegn prestunum á Grenjabar-
stab, Múia og Helgastöbum, ásamt ileiii Eeykdælum, er
cptir niáldögum meina sig líka ab hafa rjett til veibar-
innar,ogab ganga skuli Gubsgjöf til fjalls sem
fjöru og í trausti þessa og fleira hafa bannab veibina og
eilt sinn eta optar tekib upp kisturnar. Mál þeita er víst
sótt og varib meb miklu kappi, og líklegast ab því verbi
fylgt til hæztarjettar.
Eggverin og önnur vörp, þar þau eru, hafa ab sögn,
töluvert brugbist í ár.
Eldgosib, Af því höfum vjer enn ekki beyrt neitt
greinilegt, Nokkrir lialda ab þab liaíi upptök sín í Skaptár-
eba Síbujökli eba fyrir ofan svo nelnd Skaptárgljúfur.
Abrir halda þab haíi upptök sín norban Yatnajökul í Trölla-
dyngjum eba þar í öræfum. Svo er sandfallib sagt mikib
á Síbunni, ab hætt væri ab verja tún, og málnyta svo rír,
ab úr 70 ásaubum íengust abeins 6 merkur mjólkur í mál.
Einnig hetir oss verib skýrt frá af mönnum úr Skagafirbi,
er fóru til iiskikaupa á subuvland, ab svo hali móban og
mistriö verib þar mikib um hádag og í hei&skíru vebri, ab
ekkert sást tií bæja fjórbung mílu í burtu. Vegna norban-
átiarinnar helir lítib borib á því hjer, nema hati þab viljab
til dag og dag.
Engl endingar, þeir sem hjer voru á ferb í fyrra
til ab skoba jöklana og hin merkilegustu fjiill, hafa enn
108
stynur upp bónorbinu vib liana; hana rekur í rogastans,
ab slíkur mabur, sem kennarinn sje, skuli koma til sín
þessa erindis, og er því ekki lengi ab velkja fyrir sjer
liverju hún skuli svara, svo þau tiúlofast þarna samstundis,
og jafnframt ákvebib ab brúfkaup þeirra skuli (ara frain
átur vika sje lifin. þicssir dagar Íibu brátt eins og abrir
dagar jafnvel þótt hjónaefnunuui, þættu þeir ab sínu leyti
lengri enn hverjir abrir jafnmargir cr þau böfbu lilab.
Giptingin fór fram samkvæmt lögum og landsvana. þá
allt þab umstang var um garb gengib álítur kennarinn
nú fyrst tíma til aö segja konu sinni upp alla söguna
um þab hvernig komib sje efnahag þeirra. Hann segir
henni því nú allt þab er gjörzt hafbi í þessu tilliti, en
þá er koiian heyrbi fregn þessa líbur hún í ómegin;
hugsar þá maburinn í því hann er ab. stumra ylir lienni
ab fiignaburinn yfir hinni óvæntu hamíngju, liaii gjört
þessar ófgefcldn áhrifur á hana. Ab litilli stundu libinni
raknar hún aptur vib úr öngvitinu, en fer þá jafnframt
ab gráta og aegir iuaniii sínuin frá, ab luin eigi ekki
einn einasta skilding af tjebum 50,000 rdl. , því hún hafi
fyrir löngu síban selt húsmóbnr sinni talna sebilinn. þá
rnaburinn heyrfi þessa sögu, ætlabi hann ekki ab verba
sterkari á svellinu en kona hans, því vib sjálft lá, ab
hann mundi hníga þarna daubur nibur, saint varb þó
ekkí af því, hcldur bráabi svo af lionum, ab liann íjekk