Norðanfari - 19.03.1870, Qupperneq 1

miANFAKI.
9 AR.
AKllHEYRI 19. MARZ 1870.
M 13.—13.
„ÍMYNDANIN YEIKIR*.
Fjelagar vofir á Langanesi hafa nú ritab
herlivöt sína til fjelagsbrteítra sinna og annara
gófra fjclagsmanna lijer norSanlands, og skor-
a& kröftuglega á þá aö halda áfram, en heykj-
ast eigi. Herhvöt þessi er auÖsjáanlega sprott-
in af innvortis naiifsyn, af sterkum áhuga og
miklum velvilja til þess velfcrbarmálefnis, er
fjelag vort vill reyna til aö framkvæma, svo
sem vænta mátti af þcim niönnum er her-
hvötina hafa samib. En jafnframt því er jeg
kann ybiir, gdfcu fjelagsbræöur, þakkir fyrir
grein yfra sern og afcra velvild til fjelags
vors, vil jeg leyfa mjer í allri vináftu og
bróberni aö benda ybur á nokkra galla, er
mjer flnnast vera á ritgjörfe ylvarri. Aíal-
gallinn á ritgjörí) y&varri er sá, aí> þjer virf)—
ist ab hafa vitaí) svo lítifc sem ekkert um sann-
an hag fjelagsins, og þvf sagt mjög svo rangt
frá því er fram fór á janúarfundinum f vetur.
Ástand fjelagsins vertiur yfcur því torskilin
rátgáta, hulinn lcyndardómur,, og fari þjer'
því afc i'mynd a yfctir ýmsar vísindalegar or-
sakir; en hversu skarplegar sem ímyndanir
yfcrar eiu, þá eru þær þó ímyndanir. En „í-
myndan veikir“, segja Englendingar, og þeir
vita hvafc þeir segja. Fjclagsbræfctir gófcir,
þjer vissufc þó, hvernig hagur fjelagsins stóíi
í ágústm. árifc er leifc (Nf. f. á. 80. fals.). þjer
vissufc og afc fjelagsmenn hoffcu samþykt og
lofafc á stofnunarfundi fjelagsins í fyrra vetur
afc hafa greitt tvo tfumlu hluta sinna viku af
sumri, ,en hina átta tíundu afc
sumrikomanda, svosem nákvæmar
y r fc i s í & a r t i I t e k i fc“ (Nf. f. á. 16. bls,).
þjer vissufc og, afc stjórn fjelagsins ákvafc í
fyrrasumar, afc hlutanrcnn skyldi borga
f kauptífc til gjaldkyra fjelagsins „helzteigi
ntinna en helming af þvf sem eptir stendur
en hitt í sláturtífcí liaust, í pening-
um efcur í rcikning, eptir samkonrulagi vifc
herra sýslumanninn* sem er gjaldkyri fjelags-
ins (Nf- f. á. nr 39 — 40). þjer vissufc nú
liklega eigi, afc fjelagsnrenn heffi rofifc svo
mjög heit sín og fjelagssanrþyktir, sem nú sjest
afc orfcifc er, af skýrslu fjelagsins í vetur (Nf
þ. á. 10. bls.). En þjer vissufc þó, afc nokkufc,
jeg má segja þrír fimtungar afc minnsta kosti,
stófc eptir af yfcrum eigin tillögum, og gátufc
því álitifc sem sjálfsagt, afc afcrir fjelagsmenn
mundu eigi vera til muna betri. þjcr vissufc
gjörla, afc þjer vorufc bundnir hinum sömu fje-
lagssamþyktum og loforfcum sem afcrir fjelags-
menn, þótt yfcur líklega „gefist ekki ko9tur á
afc silja á ráfcstefnu hinna vísu þar á Akur-
eyri“, er þjer sjálfir svo kallifc. þjer vissufc
líklega eigi af samningnum vifc kaupmann S.
Jakobsen ; en svo mikifc vissufc þjer og sáufc
á skývslum fjelagsins, afc panta þurfti margt
til skipsins frá útlöndum (Nf. 18G8, nr. 35—
36), og afc því þurfti samtiing afc gjöra vifc
einhvern mann þjcr vissufc og, afc fjclags-
Stjórnivi baffci lyst yfir því afc naufcsynlegt væri
afc borgunin væri tii, ab minnsla kosti
þá er hifc pantafca kæmL (Nf. f. á. nr. 39 — 40).
þjer hljótifc og afc vita afc fjelagsstjórnin gat
eigi dregifc pöntunina lengur en iiún gjörfci, ef
hún ætlafci sjer eigi afc láta skipskrokkin sand-
X vcrjia, efcur draga hann í sundur. Má jeg nú
epyrja yfcur, gófctt fjclagsbræfcur, hverju verfc-
ur þafc nú afc kenna, cf skipifc verfcur selt, er
jeg vona eigi verfci ? Hjer þarf eigi langt afc
lcita, svarifc liggur beint vifc. þafc verfcur því
afc kenna, afc fjelagsmenn hafa eigi cfnt loforfc
sín, eigi haldifc fjelagss^mþyktir sínar. Eng-
irui skal fúsari vifcurkenna en jeg, afc fjelags-
mcnn hafa h i n a r g i I d u s t u afsakanir í
ótíö þeirri, er var hjer norfcanlands afc und-
anförnu og einkum allt hifc umlifcna ár; en
m e fc þ v í geta fjelagsmenn eigi afsakafc sig
afc þeir vissi eigi í TÍMA hvafc á 11 i afc gjöra,
því afc þafc var einmitt ekki annafc en afc efna
þafc er þeir höffcu lofafc og undirgengizt af frjáls-
uni vilja
SVona er nú nrálifc vaxifc; þó en þá fáein
orfc. Jeg vona nú, afc yfcur, gófcu fjelagsbræfc-
ur og herhvatarmenn, þyki það eigi „ v e I
vifc sæmandi", — líkt og Sigurfcur kon-
ungur Jórsalafari sagfci forfcum vifc eitt tæki-
færi — afc setja n ú fjelagsstjórninni þann
skildaga, afc vitja verfci cptirstöfcvanna af tillög-
um yínum „ti! yfcar á þórshöfn afc
s u m r i“. Jeg segi yfcur satt, slíkir skilmál-
ar af hálfu fjelagsmanna eru óyggjandi her-
hvöt til afc selja skipifc og slíta allan fjelags-
skap. Jeg treysti því, afc þetta sje afc eins
bráfcræfcis-hugsun efcur þá pennavilla. Jeg
treysti því enn fremur, afc fyrst þjer gefifc at-
kvæfci gegn sölu skipsins í o r fc i, afc þjer gefifc
þafc og á borfci. Jcg skal nú afc lyktum taka
mjer yfcar eigin orb í munn: „þ a fc má alls
ekki ganga undan í þctta sinn afc
fjeiagifc komist á*utofna! Lálum
þetta vera heróp vort allir sanran ; en um fram
allt sýnum þafc í verkinu, afc þafc sje þá eigi
orfcin tónr, heldur f u 11 alvara, afc vjer sjeum
allir fúsir til afc gjöra skyldu vora. Árifc uud-
anfarna var óærifc oss til afsökunar; en nú
sífcan á sífcasta fundi verfcur gófcærifc oss til á-
sökunar, cf vjer höldmn eigi áfram ; þ á mátt-
um vjer kvífca fjárfelii og mannfelli eptir á;
en n ú megum vjcr hugsa á endurlífgun, vifc-
reisn og franrför. þá áttum vjer kost á skipi
‘il lc'gu; nú höfum vjcr eigi þann kost Ieng-
ur, þ'í afc nágrannar vorir, er tekifc hafa hug-
myndina eptir oss, hafa og tekifc hann frá oss.
Unnum þeini allra virkta, sem verfcugt er; en
látum eigi tærisveininn sigla fram hjá læri-
meistaranum, látnm eigi Höepfner kunningja
vorn afc sunrri geta horftá hvarskip vort fún-
ar nifcur f sandinn efcur Hggur sundurdregifc
sakir dáfcleysis vors og ódrengskapar.
Arnijótur Ólafsson.
þafc er þegar orfcifc kunnugt, af blöfcunum
Raldri og þjófcólfi, og af tífcindunum frá sífc-
asta aiþingi, sem landsprentsmifcjan er afc unga
út, mefc svo undrunarveifcum sparnafci, afc amt-
mafcurinn í norfcur-og austurumdæminu herra
Havstein, gjörfci sjer allmikifc far um afc gjöra
okkur þingræka, mig og þingmann Norfcur-
þingeyinga G. Tryggva Gunnarsson. þafc
var ekki nrinna njc mjórra, en þafc, afc
hann sendi konungsfulltrúa, sína kæruna um
hvern okkar, mefc 14—15 fylgiskjölum alls.
Minna málti nú gagn gjora. Allur þessi brjefa
sægtir, hefir efalaust átt afc færa þinginu heim
sannin um þafc, afc vifc Tryggvi værum þeir
glæpamenn, sem hcffcum fyrirgjört þingsetu-
rjetti okkar, en hvert tillit þingifc tók tii þess-
ara sannana, er þegar orfcifc alkunnugt. Reynd-
ar var þafc drýgra afc töiunni til, sem Tryggva
— 23 —
var ætlafc af þessum ofsendingum; en jeg varfc
aptur fyrir því óhappi, afc einhver hnellnasta
hnútan sem mjer var send, hefir komizt í al-
þingistí?indin 1869 ; þafc cr brjef nokkurt frá
anitinu til sýslumanrisins í þingeyjarsýslu, dags.
3. júní f á., sem lesa má í fyrra parti tífc-
indanna bls, 71 — 72. Jeg veit reyndar ekki
hvafc ritnefnd alþingislífcandanna hefir gengiö
til, afc taka þetta brjef, svona eitt sjer, upp í
tífcindin, nema hafi þafc verifc þafc, afc hún hafi
viljafc gefa iesendum þeirra, svolítin snrekk af
þeira rjettum, sem bornir voru á borfc fyrir
þingifc í brjefum þessum. En hvafc sem um
þafc er afc segja, þá er þafc skefc sem skefc er;
brjefifc stendur þarna í tífcindunum öllum þeim
til eptirsjónar sern Iesa þau. En af því þaö
er stílafc í mifcur gófcgiarnlegum anda á mína
hlifc, og getur — ef til vili — kastafc þoim
skugga á mig, sem jeg vil ekkkstanda í — afc
minnsta kosti í augum þeirra, sem ekki þekkja
annafc til málavaxta, en þafc scm í brjefinu
stendur — þá finn jeg mig knúian til aö skýrá
opinberlega frá hitmm hclztu atrifcum mál8
þessa.
Eins og ráfca má af hinu umgetna brjefi
3. júní f. á lrefir amtifc þóttst finna ástæfcu
til, afc fyrirskipa rjettarrannsókn og mólshöffc-
un gegn mjer, út af ímyndufcum vanskilum á
434 rd. 48 sk , (ekki 433 rd. eins og í brjefinu
segir), sem er hálfur alþingistollur af þingeyj-
arsýslu 1861. þenna heltning alþingistollsins,
innheirnti kammerráfc og sýsluœafcur Sehule-
sen, seinasta árib sem hann var sýslumafcur í
þingeyjarsýslu, en hinn helmingin innheimti
jeg vorifc eptir (1862) í umbofci kanselliráfcs
og sýslum. þ. Jónssonar sem þá haffci fcngifc
veitingu fyrir þingeyjarsýslu. Eins og menn
mega muna, var alþingistollurinn 1861, 8 sk.
af hverju ríkisdalsvirfci jarfca afgjaldanna, en
Schulesen sál. tók ekki nema afc eins helming-
in, efcur 4 sk. afhverjum ríkisdal, og því hlaut
jeg afc innheimta sífcari helmingin, árifc eptir,
auk alþingistollsins sem þá var lagfcur á, 2} sk.
Fyrir þeim helmingi alþingistollsins sem Schule-
sen innheiinli, haffci hann engin skil gjört þá
er hann dó, vorið 1862, og engin skii hafa
verifc gjörfc fyrir honum sífcan, svo þafc er öld-
ungis vafalaust, afc hann stendurinnf dánarbúi
Sehulesens, sem afc er óskipt en þafc jeg veit.
En þá er nú eptir afc skýra frá þeim skilum
er jeg hefi gjört fyrir þeim helmingi alþingis-
tollsins sem j.eg innheimti. Um sumarifc 1862,
þá er kansellir. þ. Jónsson haffci tekifc aiveg
vifc sýslunni, samdist svo á milli okkar, afc
jeg skyldi fyrir eigin reikning, borga í jarfca-
bókarsjófcinn, þenna helming alþingistollsins
1861, sem jeg haffci innheimt; og var sú ráfca-
gjörfc komin svo langt á veg, afc búifc var afc
kasta upp brjefi því sem peningunum átti afc
fylgja sufcur. Peningana ætlafci jeg afc fá hjá
Húsavíkur verzlun, en þegar til átti afc taka
voru þeir eígi til, svo þar mefc var þessari
ráfcagjörfc lokifc afc sinni, og brjefifc og pening-
arnir fóru hvergi; en af ógætni, efca hirfculeysi
þeirra sem mefc átlu afc fara, var brjefifc ekki
strikafc út úr brjefabók sýslunnár, Iivafc þó bar
afc gjöra. Aptur seinna um sumarifc 1862,
tók jeg út ávísun hjá Húsavíkur verziun, 690
rd. 20 sk. afc upphæfc, til lúkningar bæfci hin-
uin umrædda, sífcari helmingi alþingistollsins
1861, og öllum álþingistoliinum 1862. Ávís-