Norðanfari - 09.04.1873, Qupperneq 6

52
oröinsárin á keisarastólnum og elli sína í útlegð, það
stendur víst sem einsdœmi í mannkynssögunni. Ama-
deo konungur á Spáni lagði niður konungdóm nær miðj-
um febrúar, og heíir stjórn hans fengið almennt lof í
Norðurálfu, þó hann mætti daglega vera hræddur um iíf
sitt þar, Spánverjar hafa nú lýst þvi yflr, að Spán skuii
lyðveldi vera, þar er að vísu ailt enn í óstandi, en vera
má að það komizt þó í lag aptur. Thiers er að deila
við þingm á Frakklandi, þeim getur ekki samið: Thiers
er rólegur, en hrakkar taia eldi, en ekki orðum. Bis-
marck heflr sagt af sjer , en hefir þó gefið Villijálmi
keisara kost á sjer að taka við taumunum aptur. Ný-
lega hefir viljað til mjög hryggilegur atburður á sjó.
pað var í sundinu milli Frakklands og Bretlands Skip
sem hjet Nordfleeth, hlaðið körlum, konum og börnum
nær tveim hundruðum var á ferð í sundinu, en um nótt-
ina sigldi annað gufuskip á það og braut það, svo það
sökk samstundis að kalla, fáeinir komuzt af. Hitt skip-
ið fór leiðar sinnar án þess að gjöra tilraun til að bjarga
hinu. það var höfðað mál á móti skipstjóra spönskum,
sem grunur um þetta fjell á, en hann er dæmdur sýkn
saka. Sagt er að Englendingum komi hjer makleg gjöld
því þeir sjeu sjálfir hinir ósvífnustu í að sigla á aðra. ’
9. nóvemb. f. á. brann í Boston í Ameríku, hús og
munir, er að verðhæð hafði numið 80 milliónum doll-
ara, og 11. s. m. varð önnur brenna í Lundúnaborg á
Englandi, er sá skaði metinn 100,000 pund sterling. 13.
s. m. skall á landnorðan felliveður yflr alla Danmörk og
víðai, og er áleið gekk það til landsuðurs; sjórinn flæddi
á Jan(l nPP, og á nokkrum stöðum svo mílum skipti,
skipin sleit frá akkerum og brotnuðu sum í spón eða
liðuðust sundur, farmur þeirra ónýttist meir eða minna,
sum trjen í skógunum brotnuðu eða rifnuðu upp, húsin
fuku eða fóru á flot og eyðilögðust eða urðu fyrir stór-
skemmdum. Margt manna og fjöldi af peningf drukkn-
aði; Sumstaðar umhverfðu landbrotin svo jörðunni sem
stórskriður hefðu fallið á hana. Menn segja að’ slíkt
felliveður, sjórót og sjóarógangur liafl eigi um margar
aldii’ komið í Danmörku, sem hafi ollað jafnmiklu tióni.
Að sönnu hafði ógurlegt veður og sjórót komið þar 1828
nú fyrir 44 árum síðan, en ekki nærri því ollað slíku
tjóni sem þetta. Af þessu hafa flotið hin mestu vand-
ræði og bágindi, svo að stjórnin og efnamennirnir hafa
fullt í fangi með að bæta úr bágindum þeirra sem nauð-
staddastir eru; margir þeirra, er höfðu verið velefnaðir,
urðu a fáum klukkustundum öreigar.
LR BRJEFI TIL IÍUNNINGJA SÍNS.
„þaíl má sjá af brjefi f)íim vinur I ab pú ert farinn aíi hngsa
alvarlega nm“iítfluttning, og aíi þú ert í efa um þab tvent: hvert þú
átt nú af) snúa þjer af> þvíiíkn stórræbi, og ef þú gjörir þab, alb hverj-
nm flokknum þú átt af) hallast, þeim sem vil) leita til Norfinrameríku
el&a þeim sem vill komast til Brasilíu. Um hif> fyrra atrifii vil jeg
ekki ráfleggja þjer neitt; þaf verfnr af vera alveg komíb undir þín-
um eigin hæflleg.eikum, hngsunarhætti og kringumstæfinm, sem þú
þekkir bezt sjálfur; enginn má búast vib ab geta umflúib mannanna
almenna andstreymi, nokkurstabar á þessari jörbu, en mjög eru út-
vortis kjor þeirra misjöfn, og án cfa er larid vort litlum gæbum búib
í samanburbi vib flest önnur lönd, og þab þan lönd, sem fjöldi af
fólki flytur nú úr, árlega til Vesturheims, ogþegar þarvibbætist þetta
óheillavænlega stjórnarásigkomnlag, sem vjrbist nú dag frá degi draga
þyngri og dimmri þokumökk yflr landib, þá sýnist yflr höfub meiri
orsök fyrir íslendiuga ab flytja úr landi heldur en marga afra;
haflr þú því þrek og stöbuglyndi meb Druttins abstob ab gegnnm-
ganga og yflrvinna alla þá erfiblelka, sem vib er ab búast ab fyrir
þjer verbi, ábur en þú ert kominn vel til abseturs f nýju og alveg
ólíku landi; getir þú gjört af föburlandsást þiuni þjóbar- og mann-
ást, og haft meb þjer nokkurn flokk af góbkunningjum þfnnm og vinnin
sem framvegis vilja halda fjelag vib þig, þá er valla efunarmál ab
nibjar þimr blessi þig og minningu þína, ef þú gróbursetur þá í einu
hinu bezta landi heimsins, svo mundnm vjer hafa gjört forfebrum
vorum, ef þeir hefbn flntt hingab frá Síberfu, Finnmörk eba Labra-
dor, og minni orsök finn jeg til ab göfga þá fyrir ab hafa fyrt oss
attjörb og uppeldi í Norvegi.
Hib síbara atnbib er ekki ab ætlan minni svo litib vandamál,
ems og mjer virbist ab nú sje ríkjandi meining alþýbn, þar sem
flestir, ef þeir abeins hafa efni til, rábast framar til Norburameríku,
en friflutningur til Brasilfu er sem neybarúrræbi færbur sjer í nyt
helzt af öreigum. Hin nákvæmu og gúbu brjef sem komib hafa nú
frá iondum vorum í Milwankee, sýna hvab fljótlegt er ab græba þar
fyrir einhleypa menn, og hina geysilegu framfararás, 'og þab er líka ^
aubsjeb ab gób eru kjör landbóndans þar, þegar hann er búinn ab ná
sjer vissri bólfestn; en þó munu engir, sem til þekkja, efa þab, ab
Brasilía er betra land, og því vil jeg ab þú, einkum þar þú ert efua
lítill og hefur' mikla fjölskyldu, skobir þetta atribi vei, ábur en þá
fastræbur þab; og bíbir heldurum stnndarsakir órábinn ef þjerþykja
litlar og óuógar sagnir af Brasilíu fyrir hendi; sjertu nú svo bráblát-
ur ab vilja ekki bíba eptir nýjum lýsingum af laudinn, þá skal jeg
benda þjer á eitthvab þab sem til er, og er þá fyrst þab nýasta og
næsta, brjef frá Kr. Isfeld í Eio Jaoeiro (sjá Nf. nr 33 — 34 f. á.), en
ef þú heldur þab öfgar sem bann segir þar, og hefur sagt fyrri ntn
aublegb og fegurb Brasilíu, þá skal jeg lofa þjer ab heyra grein eptir
hinn nafnfræga ferbamann Steen Bille, sem á ferb sinni kringum bnött-
inn kom til Rio Janeiro, og fer þar um svolátandi orbum:
„þegar farib er til norbvesturs frá borginni, og allt ab St. Krist-
offershöll, seni stendur á óútuiálanlega fögrum hæbnm, þá er' fram-
nndan ab sjá ströndina og innri hluta fjaibarins, þakinu ótölulegum
fjolda af smærri og stærri eyjum, sem myuda eins og skýanet af
yndislegum aldingörbum mitt í þeim himinbláa sæ. í nokkurri fjar-
lægb til hægri handar sjezt borgin Rio Jauoiro meb tnrnum síuom
og hárelstu byggingnm, skipaflota og bátagrúa, og þar framnndan
skrantlegir flskibátar meb hvituui toppseglum ab skriba yflr spegil-
skæran sjáfarflötinn. sem rótast ab eins af áratökum flskimannanna,
og smáfiska skotum, sem skvetta sjer upp úr djiipinu; og þegar Jit-
ib er yflr landib, í hverja átt sem er, þá blasir vib sú gubdúmlega anb-
legb vaxtaríkisins, hin þrábbeiuu hávöxnu Pálmavibartrje, þessirrisa-
vöxnn villiskúgar meb þeim giidn umfebmingsgrösum og stórir rnnnar
af aldlntrjám, sem þakin eru gullnnm Oranger ávöxtum og stórum
brúsknm af Bananar, og í stuttu máli ailt þab sem jörbin getnr fram-
leitt í þessn góba landi; því í sannleika ab segja, þá er BrasiU'a,
þab sem jeg hef sjeb af henni, undantekningarlaust þab anbugaste
og fegursta land af öllum þeim sem jeg hefi komib í, og máske þab
ágætasta sem til er ájarbarhnettinnm. þessi fegurb landsins, kemur
strax á móti inanni hvar sem gengib er út úr stabuum og fari inab-
ur míiu vegar, kemur einatt fyrir ný tilbreyting í fegurb náttúrnnn-
ar, og allstabar ríkir hib sama unabsfulla yflrbragb á vaxtaríkina,
landsiagim, og útsýninu; hvort sem mabur gengur upp á hinn bratta
Covostind, til ab sjá þaban yfir sjóinn, borgina og fjörbinu, og marg-
breytniua kringum hann, eba mabnr ríbur upp ab fossunnm f fjallinu
vestan vib borgina, eba uiabur tekur sjer far yflr fjörbinn til hins
yndislega Praia Grande og gengnr u,n þá J.iömandi aidingarba, seui
náttúran hefur plantab og niennirnir þurfa ab eins ab halda vib Jýbi,
eba mabnr fer meb gufubát innan til „m fjörbir.n rnilli þeirra gull-
fögru algrænu eyja, þar sem flskimanna skálar á ströndinni brosa hjer
og þar svo Ijúft og vingjarnlega á móti manni, og öbrc hverjn sjást
yfinb fallegir iandbæir gægast fram á milli Orangetrfánna, sem gjöra
þjettan svölunar sknggalund í kringum þá; eba mabur fer nú enn
lengra, og inn eptir einhverri af smá áuurn, sem falla ofan úr fjöll-
unum er bera vib lopt upp í landinu, en líba svo hægnm stranmi
gegnum grasþakib engi, í ótal krókum eins og þær kynoki sjer vib
ab langa sig í hinn saltbeiska sjáfardjúpi; þá er ailstabar hvar sem
er, ab sjá og flnna hina sömu, en þó óendanlega tilbreytilegu sífeldu
fegurb - aldrei eius _ einatt eitthvab nýtt, og aldrei neitt, sem
spilli eba dragi úr nnabsemdiuni".
þó ab þjer þyki nú þossi grein má ske meir til gamans en gagns,
skemmtnnar eun fróbleiks, þá má ekki meta hana lítils, þar hún er
1 eptir svo nafnfrægann höfund Og þab er kunnugt, ab þessi fegurb
og anblegb náttúr.mnar varir ab mestu leyti árib nm kring, því iýs-
ingn af vebráttunni höfum vib ábur fengib hjer um bil á þessa leib-
Sumarib, sem byrjar meb árinu, og er talib 3 fyrstu máunbina, er
opt ab vísii meb stórrigningiim og þrumuskúrnm, og þab dögum
saman, einkum vib sjóarsíbnna; en margir dagar þess á milli alheib-
ríkir; og hitinn um mibjandaginn venjnlega 24—28° R. vill til 30—
32°; þá er talib ab haustib vari 3 mánubi, apríl, maí og júní, sjald-
a.i rlgnir le,lei> og optast er heibríkt og fagurt vebur og þægi-
legur hiti svo sem 18°; stnnd.im dimmar þokur á nóttunui, eba kald-
ur vestauvindur og stundnm frost, svo jörb er hjelnb á morgnana;
jul. og ágústm. kallast vetnr, þá rignir enn nú sjaldnar og hitinn
minni, en tíbari frost, þó eru sumir þeir vetrar, sem aldrei kemur
frost á lálendmn. Vorinu tileinkast september, oktober ognovember;
þá eru opt rigningar og þrumnr, meb sterkum hita á milii einknm
þegar upp á Kbur, desember sem kallast sumarkommnánubur, erjafn-
abarlega þurrari meb liafgolum á daginn og landgolum á nóttunni-
þessi iýsing er af Sancti Catrinar fylki, þar er lengstur dagnr hjernm-
bil 14 klukkntímar en sá styttsti 10 tímar. I áminnstu brjefl Kr.
Isfelds getur þú sjeb nákvæma lýsingu af stjúrnarfyrirkomulaginn og
framfaravibbnrbum í landinn; en jeg get ekki dæmt um - því þab
er stjórnfræbinganna _ hvert sú stjórn væri Isiendinga hligum og
hngsunarhætti óhollari, en þjóbstjórn; víst er keisariun hvervetna lof-
abur, og heill væri oss Islendingum, ef meb sönnu yrbi sagtum æbstn
menn lands vors. þab sem gætinn og sannorbur roabnr, sem búinn