Heilbrigðistíðindi - 01.03.1872, Blaðsíða 7

23
kom fyrir ekkert; hún var óðara komin aplur, læsti sig inn í
blóðið, og varð öllum þeim, sem hana fengu á þeim bæ, að
fjörtjóni, jafnvel þótt hún þó læknaðist með hinum sömu lyfj-
um á allflestum, þar sem betur var ástatt. jþetta er svo sem
lítið dæmi þess, hversu óttalega illkynjaðar slikar sjúkdómsteg- ,f
undir geta orðið, þegar önnur atvik styðja að því.
Annað dæmi þessu líkt sá jeg í Iíaupmannahöfn 1853,
þegar kólerusóttin gekk þar; því að í höfn einni mjórri, sem
Christjanskanal heitir, dóu allir skipverjar af einu skipi á einni
nóttu. Vatnið í höfn þessari var mjög gruggugt, sökum þess /0
að í hana runnu ýmsar renuur úr bænum.
I>að á sjer því miður allvíða stað hjer á landi, að forir og
bleytupollar sjást fyrir bæjardyrum, og er mönnum af slíku
mikill háski búinn, þegar minnstvarir; slíkar forir ættu því með
öllu að leggjast niður, eður að minnsta kosti ætti að búa um /r
þær á þann hátt, að heilsu og lífi manna væri engin hætta
búin af þeim; þær ættn og aldrei að standa frammi fyrir bæjar-
dyrum, heldur á húsabaki, og vera þaktar og þannig um þær
búið, eins og síðar skal sagt verða.
Meðal annara skaðvænna gufutegunda má telja gufu eða-3?
daun þann, er leggur af öllum saur og öllu taði. Þessi daunn
er fjarska-óhollur, bæði fyrir menn og skepnur, og það hafa
menn nú tekið eptir, að hin almennasta orsök til hinnar verstu
tegundar taugaveikinnar, það er að segja þarma-typftusins, er
gufa eða smáagnir af manna-saur, og er það alveg sannað,*^
að hið mesta af taugaveikindum allra landa kemur af þessari
rót, og það stnndum þar sem ólíklegast mundi þykja. Sem
dæmi þessa vil jeg nefna það, sem nú skal greina, sem nú er
orðið eða rjettara sagt farið að verða alkunnugt, eigi að eins
á Bretlandi, heldur og víðast hvar um norðurálfuna. 30
Fyrir mörgum árum fundu menn upp á því til hægðar sjer,
bæði á Englandi og víðar, að hafa náðhús í húsuin inni, og
ljetu ganga úr þeim pípur niður í almennar bæjarrennur,
sem nú víðast hvar eru byrgðar, og liggja eins og pípnanet
(Kloaksystem) undir strætunum, og opna sig í stærri rennum, 35
er þannig flytja allt út úr bæjunum. Um þetta hugðu menn