Heilbrigðistíðindi - 01.03.1872, Blaðsíða 9

25
með, að forðast alt það gras, sem nokkur saur liggur á, og altt
óhreint, úldið og gruggugt vatn; þeir snerta til að myndaaldrei
á grasi þvf, er vex á hundaþúfum, jafnvel þótt þeir sjeu hungr-
aðir, heldur þefa þeir að eins af því, og ganga síðan frá. Fje
og kýr eru langtum óvandari að sliku; af þessu hygg jeg það 5
komi, að hestar hvervetna eru sterkari og heilsubetri en flest-
ar aðrar skepnur. Þeir eru sjaldan eða aldrei sollnir, og
hestafaraldur er svo sjaldan, og hefur aldrei gengið hjer nema
á óvanalega heitum sumrum, svo sem t. a. m. 1803, og nú
lítið eitt 1870. Þetta er eptirtektavert, og bendir nógsamlega /0
á það, er fleiri náttúrufræðinga nú er farið að gruna, það að
öll sóttnæm eða almenn veikindi á mönnum og skepnum
muni eiga hina fyrstu rót sína að rekja til rotnaðra dýra-efna,
og af þeirri mygglu eða ofursmágjörðum sveppum, er myndast
af þeim. /f
Það mun enn þá vera í margra minni, því það var þó
ofurlítið drepið á það hjer í blöðum vorum, hvílíkur glumra-
gangur varð á Englandi, þegar nautapeslin gekk þar núna
síðast. 1867—68; allt ætlaði að verða vitlaust, og Englending-
ar sárkviðu fyrir, að missa nautasteikina sína. Eins og vandi 20
er, fóru menn nú að leita að, hvaðan veiki þessi væri komin,
en á það urðu menn eigi ásáttir. Sumir hjeldu hún hefði
komið frá Rússlandi, aðrir að hún væri af þýzkum uppruna;
hinir þriðju kváðu hana byrjaða í landinu sjálfu einmitt af
þessum óþrifnaði, sem ætti sjer stað, þar sem stór nautabú 25
væru, og öllu væri kakkað svona saman í sumarhitanum.
«Hvernig á það öðruvísi að vera», sagði einn enskur efna-
fræðingur, «en að pest verði að koma upp í þessum skepn-
um? sjáið þið ekki, hvernig nautin, sem eru rekin til bæjanna
í slórhópum, standa þar í sinni eigin mykju, sem sólin skín á; yp
hvernig getur yður furðað á því, að allur þessi illi daunn og
smáefni þau, er honum kunna að fylgja, gjöri skepnuna veika?
en þegar veikin er komin á gang, þá er það nátlúrlegt, að
hún kunni að sýkja aðrar samkynja skepnur». En núvar eigi
búið með þetta, nú greindi menn og svo á um meðferðina. 35
Flestir vildu fylgja dæmum meginlandsins í þessum sjúkdómi,