Tíminn - 16.06.1873, Side 7

63
ÚTFLUTNINGS-TOLLUR Á KVIKFJE.
(Út af grein í 1. ur. „Víkverja";.
í fyrsta nr. «Víkv.» er grein, sein áður hafði
verið send «Tímanum» til prentunar nafnlaus. Vjer
höfðum synjað henni viðtöku, þar eð hún var ó-
samkvæm og mótstríðandi skoðun vorri. Nú er
greinin komin fram samt fyrir almennings augu,
og er nú prýdd og skrýdd nafninu: »Jón Pjeturs-
son» neðan uudir. Hver af öllum íslands Jónum
Pjeturssonum það er, sem er höfundurinn, er oss
dulið. Að vísu höfum vjer heyrt fáfróða menn
fleygja því, að það mundi vera herra yfirdómar-
inn, jarðeigandinn Jón Pjetnrsson, en vjer höf-
um átt ofurbágt með að trúa, að svo gæti verið.
Í*ví oss er torvelt að skilja, að svo gáfaður mað-
ur, sem hann er sagður vera og víst e r, sjái eigi
betur sjálfs síns hag eður hvað til síns friðar heyr-
ir sem jarðeiganda, en þetta. Hins vegar þykir
oss alisepnilegt að höf. sje «Víkverskur» eður«há-
reykjavíkanskur», því það eru Reykvíkingarnir
helzt, sem hafa skaða á, að kjötið stigi í verði.
Margt ber annars til þess, að vjer getum ekki
verið samþykkir höf. um það, að nauðsynlegt eður
æskilegt sje að leggja toll á kvikfje það, sem út
er flutt. {>að fyrst og fremst, að vjer vitum eigi
betur, en að allir þjóðfræðingar þessara tíma álíti
allan útflutningstoll í sjálfu sjer óhafandi og gagn-
stæðan rjettarskyldum hag hverrar þjóðar. Vjer
viljum meðal annars benda á hið merkasta ríki
heimsins, Bandaríkin í Norður-Ameríku. Hagfræð-
ingum þessa rikjasambands hefir þótt þetta atriði
svo sjálfsagt og svo mikilsvert, að það er tekið
upp í bandalögin, að aldrei megi í Bandaríkjunum
nokkurs konar toll leggja á nokkra innlenda vöru,
sem út er flutt. Vesalings Bandarikin! þau vissu
nú ekki betur — enda var þessi ókunni Jón ekki
kominn í hagfræðinga-tölu heimsins þá; annars
hefði þau víst betur fyrirsjeðl
Þess utan finnst oss tollur eður höpt á sölu
kvikfjár úr landinu ekki nauðsynleg og því eigi
æskileg. t*að er vitaskuld að «Tíminn» er í því
samþykkur öllum greindum og rjettsýnum mönn-
um, að æskilegt sje, að sala kvikijár úr landinu
sje sem skynsamlegast tilhagað, t. d. að hvorki
sje ofmikið selt og að síður sje kvennkyn dýranna
en karlkyn selt o. s. frv. En hann örvæntir að
nokkur hindrunar meðöl verði við því reist önnur
en þau ein, er ganga ofnærri frjálsræði manna.
Hann sjer eigi annað en að það sjeu hjer einu
úrræðin að menn selji þar til landið rekur sig á,
að það hefir tjón beðið. Og þá vara menn sig
betur eptirleiðis. Það eina meðal rjettmætt og
tiltækilegt, sem nú verður beitt, eru skynsamleg-
ar fortölur og afskipti greindari manna, t. d. sveita-
stjóra af fátækum og ráðlitlum.
Taka má enn tillit til þess, að áður en kvik-
fjenaður komst í þetta háa verð var orðin sú pen-
ingaþröng í landinu, að flestar lekjur og gjöld
varð að taka lögtaki og þá varð nú ekki ætíð mikið
úr lögteknu kvikfje á uppboðsþingum. Allt sat fast
og ekkert varð gjört fyrir peningaleysi; verzlunar-
fjelögin gátu eigi leyst hluti sína af pappírnum.
En er kvikfjársalan byrjaði svona mikil og
við svona miklu verði, þá komust verzlunarfjelög-
in innlendu á fót og hægðist um allt, er til við-
skipta heyrði.
En má til nefna þann usla, er hin allt of-
mörgu hross voru farin að gjöra landinu. Og svo
allt það búskaparólag, sem þar af leiddi. Vjer
skulum geta þess til dæmis, að bóndi einn, sem
að haustinu átli 200 hross missti öll úr hor um
vorið og átti eptir ein 80, og allt í sulti og seyru
þá á heimilinu. Hver af þremur hlutaðeigendum
skyldi nú hafa haft sannan hag af slíku. Ætli það
hafi verið landsdroltinn, sem átti jörðina er hross-
in spilltu fyrir honum? Eður skyldi það hafaver-
ið leiguliði, sem eigi gat haldið nægan fjárstofn
á jörðinni, sem var uppurin undan hrossagang-
inum? Eða skyldu það hafa verið helsveltar hross-
grindurnar ?
pess utaa getur þab opt komit) fyrir, aí) maíur sje naub-
beygbur til og geti kann ske enda baft gott af ab 6elja grip
sem mabur þA annars muudi telja sjer naoRsynlegan.
Vjer getum um þetta boriþ af eigin reynslu. f>at) heflr
eitt sinn komit) fyrir ábm. þessa blat)s at) v e r í) a aí) selja