Tíminn - 12.07.1873, Blaðsíða 3

67
Jeg ætlaða hjer sjerílagi að tala um kvenna-
skóla þann, er fyrirhugað er að stofna í Reykjavík.
|>egar byrjað var fyrst að ræða opinberlega nm
mál þetta, hugsaði jeg, að dagblöð vor mundu
koma með margar og fræðandi ritgjörðir þess efnis,
að leiðbeina stofnendum skólans í því, hvernig
lionum mundi bezt verða hagað, en þessar vonir
mínar hafa að mestu brugðist; að vísu hafa blöð-
in minnst á þetta fyrirtæki, en alls ekki eins og
við mátti búast, og hefir «Norðanfari» nýlega flutt
oss að voru áliti fremur illgjarna grein um það,
og lítur höfundurin allt of mjög á skuggahliðarnar,
þótt hann í sumu hitti mjög heppilega höggstað-
ina á hinum «dansksálaða» flokki í Reykjavík og
þeim vanskapaða danska eða franska borgar-
lífsbrag, sem eins og margt annað reynist að fara
lakar hjá þeim sem eptir hermir. (Það er vitaskuld,
að þetta er eigi sagt til þeirra manna hjer sem
stuðla að framförum og frjálslegri menntun í sem
þjóðlegasta og hagkvæmasta stefnu). Vegna þessa
viljeg fara fáum orðum um hinn tilvonandi kvenna-
skóla, og það því fremur, sem hinar menntuðustu
þjóðir nú á dögum stunda mjög menntun kvenn-
anna, og kannastvið, að hún að undanförnu hefir
verið allt of lítil. Jeg skal ekki lengja mál mitt
með ítarlegri sönnun þess, að kvennaskóli sje
nauðsynlegur á þessu landi, því jeg þykist vita
fyrir víst, að allir sjeu samdóma um að svo sje.
Hitt atriðið er meira áríðandi að hugsa vand-
lega um, að til þess að kvennaskólin verði að til-
ætluðum notum, verður fyrirkomulag hans að sam-
svara tilgangi þeim, er hann á að hafa. Nú er
aðgætandi, að sá er tilgangur hvers skóla að und-
irbúa hinn einstaka mann undir lífsstöðu hans, að
hann reynist nýtur maður í mannfjelaginu. í sum-
um skólum er það kennt, er hver nýtur mannfje-
lags-borgari f hverri stöðu sem er, þarf að vita,
þannig eru barnaskólar, alþýðuskólar, og gagnvís-
indaskólar; í öðrum skólum nema menn viss vís-
indi, er nauðsynleg eru að vita, til undirbúnings
undir vissar sjerstakar stöður í mannfjelaginu, má
til þess nefna lærða skóla og embættismannaskóla.
f>e gar þessa er gætt, þá sjest af því, að sá ertil-
gangur í s 1 e n z k s kvennaskóla, að uppala unga
í s 1 e n z k a kvennmenn, og gjöra þá að nýtum kon-
um í íslenzku þjóðfjelagi. tað er ekki meira en
sanngjarnt þótt jeg krefjist þessa, því svo sem al-
þýðu-skólar og gagnvfsindaskólar skulu veita manni
næga kunnáttu til að takast á hendur heiðarlegt
lífsstarf, og gæta þess sem nýtur maður, svo skal
íslenzkur kvennaskóli geta veitt hverri konu næga
kunnáttu til að standa sem nýt kona í kvennlegri
stöðu á í s 1 a n d i, hvort sem fyrir henni kann
að liggja að verða hússmóðir eða þerna í sveit
eða við sjó. Sje eigi á tilhlýðilegan hátt tekið tillit
til þessa, álít jeg stofnunina alveg misheppnaða.
En athugið þið nú landar góðir, hvort þannig
lagaður skóli muni fram koma, þótt Reykjavíkur-
skólinn verði stofnaður. Eptir því sem hingað til
heör heyrst frá stofnendum hans, mun helzt eiga
að kenna þar hannyrðir (baldíring, bródering, fíl-
ering skattering etc elc) ennfremur eitthvað flanda-
fræði, dönsku og ensku, og skólinn mun eiga að
standa í Reykjavík. Hvornig lýzt ykkur nú á land-
ar mínir, að láta í þennan skóla 13 vetra gamla
stúlku, hafa hana þar í 3 ár, og gipta hana síð-
an burtu til forstöðu sveitaheimilis? Jeg fyrirmitt
leyti hygg, að bústjórn hennar færi f mesta ólestri.
t*að kann að vísu eitthvað úr að bæta, að stúlk-
urnar eiga að halda hreinum herbergjum sfnum,
og þvo föt sín, og enn fremur að elda mat á
stundum. — En þótt þær hjeldu hreinum her-
bergjum sínum, hygg jeg þær litlu nær til að sjá
um að hreinlæti sje í öllu viðhaft á heimili, þar
sem atlt önnur búsgögn eru viðhöfð, og allt önn-
ur efni, er passa þarf og halda hreinum, einsmun
hinn reykjavíkanski matartilbúningur verða ónógur
handa sveitakonum, er verða að kunna að tilbúa
matinn úr allt öðru efni en því er hægt væri að
hafa í Reykjavík. (það er allt annað að búa til
sætsúpugutl og búðinga, heldur en smjör, osta,
skyr og allskonar kjötmeti o. s. frv.) í>að er
með öðrum orðum, mjer þykir eigi síður áríð-
andi að kvennfólkið læri »að koma ull í fat og