Víkverji - 03.07.1873, Blaðsíða 5

25
víst ið 9da frumvarp, er fram liefir komið síð-
an 1851, og færir hún einkum þá ástæðu til
fyrir uppástungu sinni, að konungr sé ein-
valdr hér álandi, ogað alþingi eigi hafi ann-
að vald en leyíi til að leggja konungi ráð.
Nefndin ætlar þess vegna, að vér enga trygg-
ingu höfum fyrir, að stjórnarskrá verði neydd
upp á oss, ef alþingi aptr tekr málið til með-
ferðar. Á hinn bóginn mundi ekki vera það
að óttast að konungr skyldi taka tilefni af
lillögum Þingvallafundarins til að valdbjóða
stjórnarskrá.
í niðrlagsatriði álits síns stingr nefndin
upp á því er nú skal greina:
1. Ab rita beiulínis hans Hátign konnnginum allra
þegnsamlegast ávarp f nafni hinnar fslenskn þjiitar, og
bera þí bæn fram fyrirhann, ab honnm allra mildileg-
ast mætti þóknast, at) veita meþfylgjandi undirstöínat-
riímm til stjörnarskrár fyrir Island sína allra hæstn
statfestingn — og til vara, a% hans konnnglegu Hátign
mætti þóknast, at) kalla sem allra fyrst saman fund htr
á landi, meb fulln samþyktaratkvætii, samkvæmt kosn-
ingarlögnnnm 1849, og at) fyrir hann verti lagt frum-
varp tll fullkominnar stjómarskrár fyrir Island
2. Al) fundriun kjósi 3 af laridsmönnnm til at)
flytja þetta málefni fyrir hans Hátign kononginn, og
reyni at) vinna þá tii, at) takast þessa för á hondr
fyrir fnll laun af þjótinni, og
3. aí> fundrinn riti ávarp til alþingis, sem haldit)
vertlr ( snraar, og sendi þv/ samritaf gjörtnm fundar-
ins, svo at) því geðst kostr á, at) láta álit sitt í IJósi
nm málefni þetta, og beini því ! þá átt, er þaf), sem
ráþgefandi alþingi, álítnr ser hlýta.
FRUMVARP
til stjórnarskrár fyrir Island.
1. gr.
ísiand er frjálst þjóiifelag dt af fyrir 6ig, og stendr
i þv{ einn sambandi vit) Dani, af) þaþ lýtr innm sama
konungi og þeir.
2. gr.
Island heflr lúgbundna konnngsstjórn i öllum ís-
lenskum málum, og er löggjafarvaldit) bjá konungi og
alþingi ( sameiningo, þó svo af> þan lagafrumvörp verta
at) lögum, er samþykthafa veril) óbreytt á 3 alþingum,
hverju eptir annaf), þótt konungrinn hafl ekki veitt
þeim samþykki sitt; framkvæmdarvalditi er hjá konungi,
fjárrátiin hjá alþlngí og dómsvaldit) hjá dómendum.
3. gr.
In nákvæmari skipun á löggjöf, dómum og stjórn
landsins eptir 2. gr. skal ákvetio met) lögum.
4. gr.
Konungr er ábyrgfiarlaus, hann er heilagr og frit)-
helgr.
5. gr.
Nú heflr konnngr eigi afisetr á Islandi og heldr
hann jarl, er rekr erindi konungs og heflr ábyrgþ fyrir
honum einnm.
6. gr.
Met) lögnm skal ákvebib, hve mikit) fö Islandi berl
af) leggja á kouungsborb.
7. gr.
Jarlinn skipar í nmbobi konungs stjórnarherra á
Islandi, sem heflr alla ábyrgb stjórnarathafuanna fyrir
alþlngi.
8. gr.
Dómendr skera úr öllum ágreiningi um embættis-
takraörk yflrvaldanna.
9. gr.
In evangeliska- Lntherska kirkja er þjóbkirkja á
islandi; þó er hverjum heimilt ab hafa þá tró, er hann
vill, ef þab hvorki raskar borgaralegri rósemi, nh gób-
sibum.
10. gr.
Tillögur, hvort heldr er nm breytingar, eba vibauka
á stjórnarskrá þessari, má bera opp á löggefandi alþingi.
Nái tillagan um breyting á stjórnarskránni oigi saraþykkl
þingsins, skal slita alþingi þá þegar, og stofna til al-
mennra kosninga af nýju. Samþykki ib nýkosna al-
þingi ákvörbunina óbreytta, og nái hún stabfestinga
konungs, þá heflr hún gildi sem stjórnarlög.
Akvörbun nm stundarsakir.
Fyrsta löggefandi alþingi kallar konungr saman
eptir kosningarlögunum 28. sept. 1819. (Framh. síbar).
Upphaf alþing’is 1873. Alþingi
íslendinga ið 14. varsetthér í bænum þriðju-
daginn inn 1. þ. m. Á undan setningunni
var guðsþjónustugjörð í dómkirkjunni og pré-
dikaði prófastr sira Þórarinn Böðvarsson og
lagði út af Jóh.gsp. VIII. 31.—36. Frá kirkjunni
gengu þingmenn t alþingissalinn og setti þar
landshöfðinginn sem fulltrúi konungs þingið
með nokkrum orðum. Hann gat þess, að þing-
menn mundu sjá af inni konunglegu auglýs-
ingu til þingsins, er mundi verða afhend
þingmönnum, að konungr hefði tekið tillög-
ur þingmanna á inu síðasta alþingi til greina,
að svo miklu leyti sem honum hefði virstþær
á góðum rökum bygðar. Áptr á móti hefði
konungr eigi getað tekið breytingaruppástung-
ur meiri hluta þingsins 1871 við frumvarp
konungs til stjórnarskrár um in sérstaklegu
málefni íslands til greina; samtmundi ekkert
nýtt frumvarp til stjórnarskrár verða lagtfyr-
ir þetta þing, af því það naundi verða á-
rangrslaust og einungis tii tímaspiilis og