Norðlingur - 16.11.1880, Blaðsíða 2

84
áfenga drykki eða þeim sem menn vita, að ekki halda hóf,
það er að leiða þá í íreistni og er ætíð óleyfilegt, það er
að gjöra sig samsekan hinum drukkna11. S. — „Eins og
það væri óhæfilegt, að selja eitur þeim manni, er menn
hafa fulla ástæðu til að ætla að hafi það til að skaða sjálf-
an sig, eins er það og óhæfilegt, að selja þeim áfenga
drykki, er með ölvan sinni þegar hefir sýnt, að hann muni
hafa þá til þess að óvirða sjálfan sig enn meir. S. Að
neita í þessum tilfellum um slíka sölu, er að neita því, að
vera meðsekur í ofdrykkju, það er samvizkusemi og mann-
kærleiki. Á margan hátt geta menn fengið í þessu efni
tækifæri til, að sýna trú sina í verkunum. Bindindi er
sannkristilegt fyrirtæki, menn hljóta að játa slíkt, er menn
í kristilegum anda hugleiða Math. 5, 29—30 og Bóm. 14,
22. og fl. eg fl. Bindindisheitið og efning þess hefir krapt
sinn í hinni almennu kristilegu afneitum og er ein grein
hennar. Hinar fyrstu bækur gamlatestamentins innihalda
og reglur fyrir afneitun áfengra drykkja, það eru hin elztu
bindindislög, er menn þekkja, og það var ekki sjaldan að
menn gjörðu þetta heit. Samúel og Jóhannes skírari voru
í lífstíðarbindindi. J>etta er fyrirmyndan fyrir seinni bind-
indismenn og bindindisfélögum. Afneitunin er í sannkristi-
egum anda til þess að fyrirbyggja tjón, skaða og glötun
hjá náungum og eptirmönnum sem hjá sjálfum oss. Og
eitt er mjög athugavert, að einsog það er gott, að fleira
sé reynt með bindindinu eða því til styrks, eins væri það
hættulegt, ef þvilíkar ræður eða ráðstafanir ættu sér stað,
er innrættu mönnum það, að bindfindis þyrfti ekki. Eg
þori að ábyrgjast, að bíndindi þar í hverri sveit; og því
víðar sem félögin koma upp og því fjölmennari sem þau
verða, því betur sést sannleikinn um þarfleysi áfengisnautn-
ar fyrir alla menn og að menn geta lifað sælli án henn-
ar. Bindindisfélögin sýna og betur en nokkuð annað að
drykkjuskapur er svívirðilegur og svívirðandí (nedværðig-
ende) (Orðskv. 23, 29.—32.) Vani til hins góða og skyn-
samlega, sem til hins illa og heimskulega er sterkur. Hinn
trúi bindindisvani er sterkur og um leið sæll. Sá veit
gjör sem reynir; en bindindi utanfélags er optast veikara
og kærleiksminna en innanfölags. Má því ætla það bæði
gagnlegt og skyldugt að stofna bindindisfélög um land
alt og fylgja í því dæmi þeirra mentaðra þjóða sem mest
starfa í þessu góða og uppbyggilega mannástarverki.
Niðurlag.
Að endingu bið eg menn taka nú hér vilja fyrír verk,
því þettá er eg hér hefi reynt að leysa af hendi sem
skylduverk, hefir verið mér örðugra, en þótt alveg frumlegt
ritsmíði hefði verið, enda vona eg að þetta verk hafi þá nokkra
kosti einmitt fyrir þetta helzt, sem haft er frá öðrum en
eg játa í einlægni og auðmýkt galla á verki mínu, en vona
þá að aðrir umbæti, sér 1 lagi vorir heiðruðu læknar, sem
hér ættu að hvetja opinberlega til bindindisfélagastofnana
að minni hyggju, svo sem sumir embættisbræður þeirra,
erlendis. Eg er glaður af því að bera hér fram álit
tveggja merkra manna erlendra, læknis og prests og það
prófasts, er báðir hvetja alvarlega til bindindisfélagastofn-
ana auk annars, og trúi eg því eigi, að það gæti orðið
annað en til sæmdar og vinsældar, að bæði læknar vorir
og prestar láti til sin taka hér á landi í þessu efni, og
hygg eg slíkt réttan skilning á tákni tímanna. Aðrir
embættismenn veraldlegir geta varla heldur verið
þektir fyrir að vera tómir áhorfendur, þeir hinir
sömu, sem eiga að vaka yfir velferð almúgans og sá í sinn
tíma hinu góða sæði til framaldar þroskunar. Og Guði sé
lof, almúginn er að vakna til mikillar viðurkenningar á |
ágæti bindindisins og sumstaðar vantar aðeins herzlumun-
inn til að stofna bindindisfélag’; en því er hikað? þekkja
menn ekki þann, sem styrkir gott málefni? og sjá menn
ekki að mörgum hefir, fyrir Guðs hjálp, tekizt að koma á
bindindisfélögum, og sum þeirra hafa dafnað og hfað lengi?
Stofnið bindindisfélög og hikið ekki í því
eina stund!
Skorrastað, dag 26. ágústm. 1880.
Magnús Jónsson.
Bréf frá Einki Magnússyni M.
til frú K. K. Kjerúlf að Ormarstöðum í Fellum.
(Eramhald).
Allan timann er eg var í Uppsölum átti ég mikið at-
hvarf hjá Hrólfi Arpi. Hann er mikill íslands vinur og
mæta vel að sér í íslenzku. Mig furðaði hvað honum var
leikið um að tala málið, og eiga þess aldrei kost í Uppsöl-
um. Hann fylgir mæta vel tímanum í öllu, er lítur að
islenzkri málfræði, og hefir lesið íslenzkar sögur með mik-
illi aðgætni og alúð. Hann gjörir ráð fyrir að fara enn
einu sinni til íslands, og ferðast um land til að kynna sér
en betur en fyrr hið mælta almúga-mál. Með Arpi gekk
eg flesta daga til baðs í hinni helgu Eiríks lynd, sem er
rétt fyrir neðan dómkirkjuna; en ekki unnu vötn hennar
neitt kraptaverk á gigtinni í mér: enda uggir mig, að eg
hafi eigi bænast og fastað alt er þurfti meðan eg var í
Uppsölum til þess, að kraptur dýrlingsins „yrði með mér
verkandi“.
Hjá prófessor Nýblom kyntumst við aldavini hans,
greifa Hamilton mesta göfugmenni. Kona hans var að
heiman utanlands með vanheila dóttur þeirra, að leita
henni lækningar. Hjá gr.eifa vorum við í heimboði einu-
sinni uppi í hölliuni sem eg áður hefi minzt á með þeim
Nýblom, og tók hann okkur einkar alúðlega. í sjón var
hann nærri þvi raunalega alvörugefinn, en í reynd einkar
skraf-hreifinn, mjúk-máll, sléttmáll og skemtinn.
Nú hefi eg yfir farið hið helzta er fest hefir sig i
minni frá ferð minni til Uuppsala. jþegar er eg hafði lok-
ið þar af því er þurfti við rúnarímin fór eg aptur til
Stockhólms, og bjóst til ferðar yfir til Finnlands. Nú varð
eg að fá leiðarbröf, því án þess fær enginn inn gengið í
Rússans ríki. Ekki gekk það greitt þó, að fá þetta rúss-
neska himnabréf. Eg fann reyndar út kumbaldaun þar
sem skjalið skyldi leysa, en þar þekti mig enginn. Eg
taldi það þeirra ábyrgð en ekki mína. Eg kvaðst segja
þeim rétt tíl nafns míns; sagðíst vera friðsöm hræða, sem
ekki hefði neitt í hyggju er steypa mundi veldi keisarans
eður búa því neina hættu; mitt erindi væri aðeins að skoða
rúna rím Finna. J>etta dugði ekki. Eg var spurður, hvort
eg þekti engan er í lögregluliðinu væri. Eigi kvaðzt eg
nokkru sinni hafa verið undir hönd né í hirzlu þess mann-
úðlega liðs. J>á var mér vísað til verzlunar-erindreka Dana.
J>á tók ekki betra við. Hann gat ekkert gjört. Ekki vissi
hann hvort eg væri Eiríkur Magnússon, pó eg segðist vera
það. Hvaða ástæðu hefði hann eiginlega að efa það?
„Naa“, hann yrði að vita það með vissu áður en hann
vottaði það. Eg kvað hann hafa nú fengið alla þá vissu
er fengizt gæti í því mikla vandamáli. Eigi kæmi hon-
um til hugar að efast það, að eg segði satt, „Guðbevares“
og þó var þetta einmitt það, sem þessi ríkis-útsendari gat
efast, en ekkert annað. Hann sá tveim beilskignum aug-
um, að eg var maður, hann heyrði á máli mínu, að eg
var útlendingur, og eg sagði honum alt hið sanna um það
hver eg var. Skýrsla min var það eina er þessi diploma-
tiski Thomas gat efast, hann gjörði það en sagðist þó eigi
gjöra það. Mig hefii- aldrei langað meira á æfi minni að
lemja viti inn í hauskúpu en í þetta skipti. Eg gekk út
i frá honum í þungu skapi, tók á sjálfum mér til að vita
hvort eg væri nú eg; og þóttist eg onn viss um að svo væri
Fór eg aptur til leiðarbréfa kompunnar og sagði erindislok.
Kvað það enn vera eins satt og Guð ætti mig og væri yfir
mér, að svo miklu leyti sem eg vissi að eg væri Eiríkur
Magnússon, ætlaði að bregða mér snöggvast til Finnlands,
stæði þar eigi við nema svo sem fjóra daga, eða fimm, og
það sægju allir að væri eigi nógur tími fyrir einn, sem