Fréttablaðið - 27.07.2001, Qupperneq 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
27. júlí 2001 FÖSTUPAGUR
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti 9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjom@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍP-prentþjónustan ehf.
Prentun: Isafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og (gagnabönkum
án endurgjalds.
NAUHÓLSVÍK
Þar er mikið fjör á sólskinsdögum.
Ylströndin
æðisleg
Sóldýrkandi skrifar:
BRÉF TIL BLAÐSINS
strandlif Sem verðlaun fyrir að
þola álagningu sérstaks hol-
ræsagjalds fengu Reykvíkingar
ylströnd í Nauthólsvík, gamla
baðstaðnum við Skerjafjörð.
Holræsagjaldið var notað til að
kosta viðamikla framkvæmd
sem miðaði að því að hreinsa
strendur höfuðborgarinnar.
Sumarið hefur ekki verið sér-
staklega hlýtt það sem af er, en í
hvert skipti sem sér til sólar hef-
ur Nauthólsvíkín fyllst af fólki,
og verið áfangastaður ungra
sem aldinna af höfuðborgar-
svæðinu. Þar sprettur upp iðandi
mannlíf af buslandi krökkum,
fólki í blaki og baðstrandarbolta,
sóldýrkendum sem eru að ná sér
í brúnan lit og hópum sem koma
með nesti í lautarferðir. Hjól-
reiðatúrar unglinga i Reykjavík
á sólskinsdögum hafa nú Naut-
hólsvíkina sem helsta viðkomu-
stað. „Geðveikt“, segja krakk-
arnir sem þýðir „æðislegt" eða
frábært, eftir því af hvaða kyn-
slóð maður er. Með nýrri þvotta-
og salernisaðstöðu er Nauthóls-
víkin orðin aðgengileg öllum og
hægt að skola af sér sandinn
áður en haldið er heim á leið.
Það er líka sérstök tilfinning að
hugsa til þess að við sem sækj-
um í Nauthólsvíkina erum að
ganga í spor fyrri kynslóða sem
notað hafa þennan endurvakta
baðstað fyrr á tíð og ekki látið
kuldann aftra sér frá því að fara
í sjóinn.
Reynslan af ylströndinni ætti
að kenna ráðamönnum okkar að
láta ávallt sérstök verðlaun til
almennings fylgja aukinni skatt-
heimtu. ■
Engin lagastoð í tilmælum ríkisendurskoðanda
Tilmæli Sigurðar Þórðarsonar
ríkisendurskoðenda um það að
Þjóðleikhúsið, menntamálaráðu-
neytið og Framkvæmdasýsla ríkis-
ins tjái sig ekki eða láti af hendi
A gögn sem tengjast
málum Árna John-
sen hafa enga laga-
stoð. Þau helgast
af því að ríkisend-
urskoðandi telur
að með uppljóstr-
. unum almennings
og fjölmiðla og beiðni um stjórn-
sýsluúttekt á vegum embættis
hans sé málið komið í farveg og
því sé rétt að gefa honum og hans
fólki starfsfrið til þess að Ijúka út-
tekt og skýrslugerð til Alþingis.
Þar sem viðkomandi þingmaður
„Þetta voru
bara vinsam-
leg tilmæli,
hvorki skipun
né lagaboð."
hafi þegar lýst því yfir að hann
hyggist segja af sér þingmennsku
sé einnig rétt að gefa honum
stundarfrið.
Ríkisendurskoðun hefur áunnið
sér traust sem sjálfstæð stofnun
og ekki látið vammir og skammir
frá stjórnmálamönnum setja sig út
af laginu. Hitt er engu að síður sér-
kennilegt þegar forráðamenn opin-
berra stofnana skjóta sér á bak við
tilmæli ríkisendurskoðanda og
neita með tilvísun til þeirra að af-
henda gögn sem tengjast málinu.
Það er einnig býsna langsótt túlk-
un á undantekningarákvæðum
upplýsingalaga þegar mennta-
málaráðherra vísar til þess að sak-
sóknari muni á næstunni hefja
rannsókn. Og steininn tekur þó úr
I\M1..manna
Einar Karl Haraldsson
reifar tilmæli ríkisendurskoðanda
um upplýsingahlé
þegar einkafyrirtæki víkja sér
undan upplýsingagjöf með því að
leita skjóls í tilmælum ríkisendur-
skoðanda. Fjölmiðlar hafa sýnt að
þeir hafa verk að vinna og hlut-
verki að gegna við að upplýsa mál
Árna Johnsen. Þess vegna hefur
Fréttablaðið kært til úrskurðar-
nefndar upplýsingamála neitun
Þjóðleikhússtjóra um aðgang að
fundargerðum byggingarnefndar,
neitun menntamálaráðherra um
minnispunkta ráðuneytis hans og
neitun Framkvæmdasýslu ríkisins
um gögn varðandi málið. Ríkisend-
Útboð og greiðsluþrot
Hafnia:
Den Danske
Bank
dœmdur
hlutabréf Strangar reglur gilda
um upplýsingagjöf almennings-
hlutafyrirtækja sem skráð eru á
verðbréfamörkuðum. Dæmi eru
um það frá Kauphöllinni í Lund-
únum að útgefendur hlutabréfa
sem boðin hafa verið á markaði
hafi verið dæmdir til þess að
greiða kaupendum til baka and-
virði bréfanna á útboðsgengi
vegna rangra upplýsinga.
Þekktasta dæmið úr næsta ná-
grenni er þegar Den Danske Bank
var dæmdur til þess í Sö-og Hand-
elsretten í Kaupmannahöfn árið
1999 að bæta hluthöfum kaup á
hlutum í úboði tryggingafélagsins
Hafnia frá 1992 vegna þess að fé-
lagið fór í greiðslustöðvun aðeins
mánuði eftir að 1,9 milljarða út-
boð í dönskum krónum hafði farið
fram. Hér á síðunni er farið yfir
málið til þess að benda á hversu
reglur um upplýsingar á verðr-
bréfamörkuðum eru strangar en í
því felst ekki að verið sé að gera
því skóna að til séu íslenskar hlið-
stæður. ■
KAUPMANNAHÖFN
Hafnia málið var eitt helsta fréttaefnið i Kaupmannahöfn á síðasta áratug.
urskoðandi veit hins vegar vel
hvað hann er að gera því þegar
nefndin loks hefur kveðið upp sinn
úrskurð verður hann búinn að fá
þann frið sem hann óskaði eftir.
Þetta voru bara vinsamleg tilmæli,
mun hann þá segja, hvorki skipun
né lagaboð. ■
Bankar og endurskoðun-
arfyrirtæki:
Ljáðu Hafnia
vörumerki sitt
hlutabréf Viðbrögðin við dóminum
yfir Den Danske Bank urðu að von-
um mismunandi í Danmörku. For-
ráðamenn bankans töldu ábyrgð
hans túlkaða á mjög rúman hátt en
sögðu að eitt myndi yfir alla fjár-
festa ganga ef til endurgreiðslna
kæmi. Stórir fagfjárfestar sem
áður höfðu sagt að þeir myndu ekki
krefjast bóta, sögðust myndu íhuga
sinn gang. Fulltrúar hlutafjáreig-
enda töldu um mikinn sigur að
ræða fyrir smáa fjárfesta og al-
menna hlutabréfaeigendur. „Rétt-
urinn hefur slegið því föstu að út-
boðslýsing eigi að gefa rétta mynd,
og það er mjög mikilvægt, því ann-
að myndi réttlæta snuð og svindl,"
sagði Claus Silvferberg formaður
Félags smárra hlutabréfaeigenda
m.a. í viðtali við Politiken. „Dómur-
inn segir, að hefði bankinn gefið
réttar upplýsingar, hefði hann ekki
getað selt nein hlutabréf í Ilafnia",
sagði Lennart Lynge Andersen pró-
fessor í atvinnulífsrétti í Viðskipta-
háskólann í Kaupmannahöfn. „Den
Danske Bank og KPMG C. Jasper-
sen og endurskoðunarfyrirtækið
Grothen & Perregaard voru dæmd
vegna þess að þau léðu Hafnia
vörumerki sitt sem tryggingu fyrir
því að upplýsingar væru réttar.“ ■
Dómunnn yfir Den Danske Bank:
Fjárfestar leynáxr upplýsingum
1991:
Hafnia kaupir hlut í tryggingaris-
unum Baltica og Skandia til þess
að leggja undir sig norræna mark-
aði. Fjárfestingarfélagið Hafnia
tekur ólöglegt lán hjá dótturfélög-
um til verkefnisins.
1992:
Ólögleg lántaka uppgötvast. For-
stjóranum sparkað. Skandia
býðst til að kaupa Hafnia. Ákveð-
ið að ráðast í „danska“ lausn á
rekstrarapi Hafnia með hluta-
fjáraukningu. Áframhaldandi
taprekstur er falinn með ólöglegu
láni úr varasjóði. Gengisfall
hlutabréfa í Skandia og Baltica
veldur rýrnun á eigin fé. Útboðs-
lýsing samin og samið um frestun
á greiðslu afborgana á skamm-
tímaskuldum. Frestunin er gerð
opinber en það láist að geta þess
að lánardrottnar (bankar) geta
krafist greiðslu ef eiginfjárstaða
Hafnia fer niður fyrir einn millj-
arð danskra króna. Eigið fé kom-
ið niður í 400 milljónir danskra
króna. Stjórn Hafnia uppgötvar
tryggingaskuldbindingar sem
gætu þýtt 300 milljóna danskra
króna í viðbótartap. Fjármálaeft-
irlitið byrjar endurskoðun á
tryggingdeild Hafnia vegna
grunsemda um að ekki sé allt
með felldu, en því er haldið leyn-
du fyrir fjárfestum. Hafnia fær
1,9 milljarð danskra króna í nýtt
hlutafé í útboði án þess að samn-
ingurinn við bankana né rann-
sóknin sé nefnd í útboðsgögnum.
20. júlí lýkur útboði, 19. ágúst
fær Hafnia greiðslustöðvun, eig-
ið fé er 100 milljónir danskra
króna í mínus og peningar nýrra
fjárfesta eru glataðir.
1996:
Berlingske Tidende upplýsir að
stjórn Hafnia og endurskoðendur
hafi ásamt Den Danske Bank
leynt rannsókninni á trygginga-
deild Hafnia og skilmálunum
fyrir skammtímalánum banka.
Olle Steffensen og Henning Feil-
berg fá gjafsókn til þess að hefja
mál á hendur fyrrgreindum aðil-
um.
1999:
Sö- og Handelsretten í Kaup-
mannahöfn dæmir Den Danske
Bank og endurskoðendur til þess
að greiða málshefjendum bætur.
Forstjóri og stjórnarformaður
Hafnia sleppa vegna þess að þeir
voru nýráðnir þegar útboðið fór
fram.
ORÐRETT
Flokkamir birti bókhald sitt
fjárreiður Sverrir Hermannsson
formaður Frjálslynda flokksins
hefur boðað það að hann hyggist
flytja á Alþingi frumvarp þess
efnis að stjórnmálaflokkum verði
gert að birta reikninga sína og
gefa upp hverjir greiða í kosn-
ingasjóði þeirra. Hinn frjálslyndi
Sverrir lætur sér ekki nægja að
sitja við orðin tóm heldur er á
heimasíðu Frjálslynda flokksins
birt bókhald flokksins. Kemur þar
m.a. fram að frá 1. október 1999
til 30. september 2000 voru fram-
lög til flokksins og félagsgjöld ríf-
lega 900 þúsund krónur.
Jóhanna Sigurðardóttir hefur í
það minnsta sex sinnum flutt á Al-
þingi frumvarp til laga um fjár-
reiður stjórnmálasamtaka. Þar
kemur fram að hún vill að birt
verði nöfn þeirra aðila sem styrk-
ja stjórnmálaflokkana yfir 300
þúsund krónur árlega...“
Vilhjálmur Egilsson segir á
heimasíðu Heimdallar, frelsi.is:
„Ég hef talið það ganga með viss-
um hætti á svig við persónufrelsi
manna að skylda þá til að gefa upp
hvaða stjórnmálaflokka þeir styð-
ja fjárhagslega og hversu mikið.
Stjórnmálaflokkar eiga að
sjálfögðu að svára skattyfirvöld-
um og vera með bókhald sitt og
allar fjárreiður opnar gagnvart
þeim, þannig að hægt sé að sann-
reyna allar greiðslur og framtöl.
En mér finnst að stuöningur við
stjórnmálaflokka eigi að vera sem
mest einkamál manna sem þeir
verða að fá að ráða sjálfir að hve
miklu leyti þeir opinbera." Má
segja að skoðun forkólfa Sjálf-
stæðisflokksins á opnu bókhaldi
stjórnmálaflokkanna knstallist í
þessum orðum Vilhjálms.
Maddaman telur sjálfsagt mál að
stjórnmálaflokkarnir birti bók-
hald sitt opinberlega og þar komi
m.a. fram hverjir styrkja flokk-
ana um einhverja ákveðna við-
miðunarupphæð svipað og gert er
í Danmörku og Noregi. Telur
Maddaman rétt að slíkt sé gert til
UNGIR FRAMSÓKNARMENN
Maddaman telur sjálfsagt að fjármál flokk-
anna séu gerð opinber.
að koma í veg fyrir óeðlilega af-
greiðslu í opinbera kerfinu og að
einhverjum sé hyglað þar fyrir
framlög sín til stjórnmálaflokk-
anna.“
Sigfús Ingi Sigfússon á vefriti ungra
framsóknarmann, maddaman.is