Fréttablaðið - 12.10.2001, Page 10

10
FRÉTTABLAÐIÐ
12. október 2001 FÖSTUDÁCUR
FRETTABLAÐIÐ
Útgáfufélag: Fréttablaðið ehf.
Útgáfustjóri: Eyjólfur Sveinsson
Ritstjóri: Einar Karl Haraldsson
Fréttastjóri: Pétur Gunnarsson
Ritstjórn, auglýsingar og dreifing:
Þverholti-9, 105 Reykjavík
Aðalsími: 515 75 00
Símbréf á fréttadeild: 515 75 06
Rafpóstur: ritstjorn@frettabladid.is
Símbréf á auglýsingadeild: 515 75 16
Rafpóstur: auglysingar@frettabladid.is
Setning og umbrot: Fréttablaðið ehf.
Plötugerð: ÍR-prentþjónustan ehf.
Prentun: ísafoldarprentsmiðja hf.
Dreifing: Póstflutningar ehf.
Fréttaþjónusta á Netinu: Vísir.is
Fréttablaðinu er dreift ókeypis til allra heimila á höf-
uðborgarsvæðinu. Fyrirtæki geta fengið blaðið gegn
greiðslu sendingarkostnaðar; kr. 1.100 á mánuði.
Fréttablaðið áskilur sér rétt til að birta allt efni
blaðsins í stafrænu formi og (gagnabönkum
án endurgjalds.
BRÉF TIL BLAÐSINS
Mismunandi
Róttœkni í skattamálum í
„Um áhrifin er
best að spá
eftirá."
Um áhrif skattabreytinga er
best að spá eftirá. Yfirleitt
verður útkoman önnur en ætlast
var til, eins og hjá Njáli forðum og
var hann þó forvitri. Ljóst er að
..4 tillögur ríkisstjórn-
arinnar í upphafi
þings eru róttækari
en búist var við.
Það er ekki lítið að
fíra tekjuskatts-
hlutfalli fyrirtækja úr 30% í 18%,
lækka eignaskatta um helming og
hækka tryggingagjald verulega.
Upp úr stendur að stigið er stórt
skref í átt til þess að gera svokall-
að skattaumhverfi svipað og
tíðkast í helstu grann- og sam-
keppnislöndum okkar. Sú ætlan
hefur væntanlega ráðið, frekar en
vangaveltur um það hverjir hagn-
ast og hverjir tapa á breytingun-
um. Vandinn er sá að slík aðlögun
er ekki sérlega hallkvæm þeim
sem mjóst hafa bökin. Þannig er
ekki hinn harði heimur sem kallar
á aðlögun.
Skattabreytingar geta haft ým-
islegan tilgang. Þær geta verið
sveiflujafnandi í hagkerfinu - örv-
að eða dregið úr eftirspurn. Þær
geta verið réttlætismál - stuðlað
að tekju- og aðstöðujöfnun. Og svo
geta þær verið tekjuöflun til
nauðsynlegra þjóðþrifaverka.
Hér er fyrst og fremst verið að
gera tilraun til að örva erlenda
fjárfestingu, sem verið hefur
sáralítil, og koma í veg fyrir að al-
þjóðleg fyrirtæki eins og Össur og
tísku
Mál manna
Einar Karl Haraldsson
fjallar um rótttækar skattabreytingar
Marel flytji höfuðstöðvar sínar úr
landi. Ætlunin er líka að örva fjár-
festingarviljann þegar hann verð-
ur sem daufastur við kulnaðan
verðbólgueld. Til þess að þetta
gangi upp segja þó vísir menn að
slökkva verði í verðbólguglæðun-
um með því að hætta að blása lífi
í eldinn úr ríkiskassanum.
ASÍ telur að ríkisstjórnin hafi
eytt svigrúmi til að leiðrétta kjör
með áformum um hækkun trygg-
ingagjalds, sem er gjald á launa-
greiðslur fyrirtækja. En vonandi
verður farið að tillögu Ágústs Ein-
arssonar, prófessors, á heimasíðu
hans og fundin róttæk formúla
fyrir lækkun tekjuskatts einstak-
linga áður en samningar fara upp
í loft. ■
Sameinuðu þjóðirnar
verði í aðalhlutverki
forsendur
nafnaleyfa
Atli Árnason, formaður
mannanafnanefndar, skrifar:
mannanöfn Ágæta ritstjórn, F.h.
mannanafnanefndar leyfi ég mér að
gera athugasemd við frétt blaðsins í
dag, bls. 11, en fyrirsögn fréttarinn-
ar er eftirfarandi: „Hafnar Heiðar-
inga en samþykkir Bangaly". í grein
sem fyrirsögninni fylgir er þess get-
ið að mannanafnanefnd hafi hafnað
tilteknum nöfnum. Síðan segir: „Aft-
ur á móti samþykkti nefndin nöfn
eins og Marijóin (svo, á að vera
Marijón) Bangaly, Sorin ... „.
Af þessu tilefni vill mannanafna-
nefnd vekja athygli á því, að for-
sendur fyrir samþykki í umræddum
tilvikum eru mismunandi. Fyrirsögn
fréttarinnar er því mjög misvísandi.
í sumum tilvikum samþykkir nefnd-
in að taka nöfn á mannanafnaskrá,
nöfn sem uppfylla tilteknar lág-
markskröfur, m.a. að falla að ís-
lensku málkerfi (t.d. Marijón, Eng-
ill). Slík nöfn eru þá samþykkt til al-
mennrar notkunar. í öðrum tilvikum
heimilar nefndin tilteknum aðilum,
einkum erlendum, að taka upp er-
lend nöfn fyrir börn sín, að uppfyllt-
um skilyrðum, (t.d. Bangaly), auk
þess sem nefndinni er ætlað að
heimila svonefnda aðlögun erlends
kenninafns að íslensku (t.d. Sorin).
Þessi nöfn
eru hins vegar ekki tekin á
mannanafnaskrá sem slík. Þetta er
ljóst af úrskurðunum sjálfum.
Frétt blaðsins hefur valdið
nokkrum misskilningi, sbr. framan-
ritað, og hefur því ekki verið upp-
lýsandi fyrir lesendur. ■
Nauðsynlegt að alþjóðleg samstaða verði notuð til þess að framfylgja sáttmálum og samþykktum
heimssamtakanna, segir Pierre Schori, sendiherra Svíþjóðar hjá SÞ
hryðjuverk Höfuðstöðvar Samein-
uðu þjóðanna eru aðeins í 3 kíló-
metra fjarlægð frá World Trade
Center í New York. Sex þúsund
fórnarlömb fjöldamorðanna í New
York, Washington og Fíladelfíu
voru frá 81 landi úr öllum heims-
hornum. Næstum helmingur aðild-
arlanda SÞ átti fulltrúa meðal
hinna föllnu. Sameinuðu þjóðirnar
brugðust við af óvenjulegum
hraða og samstöðu. Að hluta til var
þar um að ræða sú staðreynd að
ráðist hafði verið á stórveldi en um
leið var verið að svara nýrri ógn
sem getur beinst gegn öllum.
„Sameinuðu þjóðunum var í
mun að sýna að heimssamtökin
gætu, vildu og yrðu að taka að sér
aðalhlutverk í alþjóðlegri baráttu
gegn hryðjuverkum. Amerísk eða
vesturlensk krossferð væri á
margan hátt bæði hættuleg og
dæmd til þess að mistakast, og
því áttuðu menn sig fljótt á í Was-
hington", skrifar Pierre Schori,
sendiherra Svíþjóðar hjá Samein-
uðu þjóðunum í Aftonbladet 9.
október. Einungis SÞ geti lög-
mætt þá alþjóðasamstöðu sem
myndast hefði um baráttu gegn
hryðjuverkum.
Bandaríkjastjórn greiddi strax
eftir 11. september 582 milljón
dollara afborgun af skuld sinni
við SÞ, og það var m.a. rökstudd
svo á þingi: „Skuldseiglan vinnur
ekki aðeins gegn þeirri stefnu
okkar að mynda heimssamstöðu
gegn hryðjuverkum, heldur
stendur hún einnig í vegi fyrir
samningum við önnur ríki og er
hættuleg þjóðaröryggi okkar.“
ÖRYGGISRÁÐ SAMEINUÐU PJÓÐANNA
Allt frá árásunum á sendiráð Bandaríkjanna i Tanzaníu og Kenýa 1998 hefur öryggisráðið
slegið þvi föstu að talibanar þjálfuðu hermdan/erkamenn og legðu land undir æfingabúðir
þeirra í trássi við þjóðarrétt.
Schori leggur áherslu á mikil-
vægi þess að farið sé eftir þeim
ályktunum sem Sameinuðu þjóð-
irnar hafa gert. Þær veita Banda-
ríkjunum heimild til sjálfsvarnar,
jafnvel með hervaldi, til þess að
útiloka frekari árásir. En sú hern-
aðaraðgerð sem nú hefur verið
hafin verður að beinast gegn lög-
mætum skotmörkum, vera í sam-
ræmi við tilefnið og veita sak-
lausum borgurum eins mikið
skjól og framast er unnt. Þá er
Bandaríkjunum og Englandi
skylt, samkvæmt sáttmála SÞ, að
gefa öryggisráði SÞ skýrslu um
þær aðgerðir sem gripið er til.
Sænski sendiherrann segir
einnig nauðsynlegt að huga að því
sem ógnar lífinu almennt séð.
Krefjast þurfi almennrar eftir-
fylgni við sáttmála sem ætlað er
að takmarka og banna sýkla- og
efnahernað og útbreiðslu kjarn-
orkuvopna. Einnig þurfi ríki
heimurinn í alvöru að horfast í
augu við þá félagslegu, efnahags-
legu og pólitísku orsakaþætti sem
leiða til öfgahyggju og hryðju-
verkastarfsemi. Aukin þróunar-
aðstoð, friðargæsla, réttlátari
heimsverslun, skuldaívilnanir og
meiri skilningur á menningarleg-
um og trúarlegum landamærum,
séu áríðandi í stefnumótun til
lengri tíma. Einnig í þessum efn-
um sé aðalhlutverk Sameinuðu
þjóðanna óhjákvæmilegt.
einarkarl@frettabladid.is
Öryggisráð Sameinuðu þjóðanna:
Margítrekaðar kröfur
Höfum opnað
á nýjan leik
Að þessu sinni í Hafnarfirði
OPIB
MAWUD. - FOSTUD.
1.30-14.00 /17.00-21.31
LAUGARD. - SUNNUD.
17.00 21.30
VERIÐ
VELKOMIN
STEFANÍA
OGTIM
VEITTNGSTAÐUR
viðurlög Eftir sprengjuárásirnar
á bandarísku sendiráðin í Tanz-
aníu og Kenýju árið 1998 sló ör-
yggisráð Sameinuðu þjóðanna
því föstu, að talibanar í Af-
ghanistan veittu hryðjuverka-
mönnum skjól á landssvæði sínu
í trássi við þjóðarrétt og þjálfuðu
þá í hermdarverkum.
f október 1999 komst örygis-
ráðið að þeirri niðurstöðu að tali-
banar veittu Osama bin Laden
hæli og krafðist þess að hann
yrði framseldur. Sameinuðu
þjóðirnar samþykktu síðan við-
urlög sem kváðu á um flugbann
og frystingu á bankainnistæðum
talibana þar til kröfunni hefði
verið mætt.
í desember árið 2000 krafðist
öryggisráðið þess að nýju að tail-
banar lokuðu æfingabúðum
hryðjuverkamanna um leið og
viðurlög voru hert með vopna- og
ferðabanni. Um leið ákváðu Sam-
einuðu þjóðirnar að láta setja
saman lista yfir þá einstaklinga
sem hefðu haft samskipti við bin
Laden og Al-Qaidahreyfinguna.
í september 2001 hefur ör-
yggisráðið eins og kunnugt er
samþykkt tvær ályktanir urn al-
þjóðlega samstöðu gegn hryðju-
verkastarfsemi.
Enn hefur Sameinuðu þjóðun-
um þó ekki tekist að koma sér
saman um skilgreiningu á
hryðjuVerkum, enda er slíkt
vandmeðfarið. ■
ORÐRETT
Hið siðferðilega ímyndunarafl
grimmparverk I bók sinniHuman-
ity veltir breski siðfræðingurinn
Jonathan Clover því fyrir sér
hvað við getum lært af grimmdar-
verkum tuttugustu aldar,
grimmdarverkum sem framin
voru í Þýskalandi, Sovétríkjunum.
Víetnam, Japan, Kína, Kambódíu,
írak, Júgóslavíu... listinn er
óhugnanlega langur. í bókinni
veltir hann því fyrir sér hvernig
þessir atburðir gátu gerst, hvern-
ig á því hafi staðið að fólk tók þátt
í grimmdarverkunum, og hvers
vegna ekki var hægt að afstýra
þeim. Einn lærdómurinn sem
Glover dregur er mikilvægi þess
að við þroskum með okkur sið-
ferðilegt ímyndunarafl.
Siðferðilegt ímyndunarafl felst
meðal annars í því að við hugsum
um afleiðingar gerða okkar fyrir
annað fólk. Þegar menn sjá fyrir
sér fólkið sem fyrir hörmungun-
um verður og þjáningar þess geta
þeir komið í veg fyrir óheillavæn-
legar ákvarðanir. Hann leiðir rök
að því að deilan um Kúbu sem
stóð á milli Bandaríkjanna og Sov-
étríkjanna á sjöunda áratugnum
og lýst er í nýlegri mynd, Thir-
teen days, hafi leyst vegna þess að
JOHN F.
KENNEDY
Leiðtogar
Sovétríkjanna og
Bandaríkjanna beittu
siðferðilegu ímynd-
unarafli við lausn
Kúbudeilunnar
báðir aðilar beittu siðferðilegu
ímyndunarafli og sáu fyrir sér
hörmulegar afleiðingar stríðs-
rekstrar."
Salvör Nordal í öðru
tölublaði Fálkans, haustið 2001