Fréttablaðið - 27.12.2001, Blaðsíða 4

4
FRETTABLAÐIÐ
27. desember 2001 FIMMTUDAGUR
| SVONA ERUM VIO
Meirihluti hlynnt-
ur veru hersins
Meirihluti íslendinga á aldrinum 16 til
75 ára eru hlynntir veru bandaríska
hersins á íslandi. Karlar eru hlynntari
veru hersins á landinu heldur en konur.
Hlutfall þeirra sem eru andvígir veru
hersins á íslandi eykst samhliða meiri
menntun.
Ertu hlynnt(ur) eða andvlg(ur)
veru bandaríska hersins á íslandi?
Heimild:www. gallup. is
Vísindamenn í Banda-
ríkjunum:
Ástæðan
fyrir hollustu
rauðvíns sögð
fundin
baltimore. ap Vísindamenn í Banda-
ríkjunum segjast hafa komist að
því, hvers vegna rauðvín hefur góð
áhrif á æðakerfið í fólki. Þetta telja
þeir að sé að þakka litarefnum sem
nefnast pólyfenól. Þessi litarefni er
að finna í rauðvíni, en hvorki í
hvítvíni né rósavíni. Þau draga úr
framleiðslu peptíðs, sem á sinn þátt
í að herða æðarveggina, að því er
fram kemur í greinargerð vísinda-
mannanna sem birtist í nýjasta
hefti tímaritsins Nature.
Á tilraunastofu sinni komust vís-
indamennimir að því, að eftir því
sem meira er af pólyfenólum í
rauðvíni því meira dregur það úr
fjölda peptíða, sem nefnast
endóþelín-1, í blóðinu. Talið er að of
mikið magn af þessu peptíði í blóði
eigi stóran þátt í því að æðar stífl-
ast af fituefnum. Hvorki hvítvín né
rósavín höfðu sams konar áhrif, en
í þeim er lítið sem ekkert af
pólyfenóli.
„Meginboðskapurinn er sá, að
hófleg neysla rauðvíns er líkleg til
þess að koma í veg fyrir hjartasjúk-
dóma, en við höfum engar sannanir
fyrir því að hvítvín og rósavín hafi
svipuð áhrif,“ segir Roger Cordy,
sem stjómaði rannsókninni. ■
—«—
Finnska sánan netvæðist:
Fjarfundir
í sánu
sánuböð Jarkko Lumio, starfsmað-
ur hjá margmiðlunarfyrirtæki í
Tampere í Finnlandi, hefur tilkynnt
að hann hyggist netvæða finnsku
sánuna. Hjá Finnum teljast sánu-
böð næstum til heilagrar iðju og
segir Lumio að alkunna sé að marg-
ir viðskiptasamningar hafi orðið til
í sánum landsins. Lumio hefur
hannað skermi sem á að þola hita og
raka og verður tölvuskjá og mynda-
vélum komið fyrir á bak við hann.
Með því móti ættu Finnar og aðrir
von bráðar að geta setið fjarfundi
með aðstoð Netsins og stundað
sánuböð á sama tíma. Nokia fyrir-
tækið hefur þó ekki á prjónunum að
hanna „sánuþolinn" farsíma og að-
spurður sagði talsmaður fyrirtæk-
isins að sumt væri einfaldlega of
heilagt, þar með talin finnska sán-
an. ■
I KIRKJUR I
Kirkjusókn var mikil alls staðar
á landinu á aðfangadag og jóla-
dag. í Reykjavík varð fólk sums
staðar frá að hverfa á aðfanga-
dagskvöld og fjöldi kirkjugesta
fékk ekki sæti heldur hlýddi á
messu standandi. RÚV greindi frá.
Um 1.200 manns sóttu aftansöng í
Grafarvogskirkju og þurftu marg-
ir frá að hverfa, að því er sr. Vig-
fús Þ. Árason sagði á mbl.is. Marg-
ir sátu í gluggakistum eða stóðu.
Stór skekkja í reikningum ríkissjóðs vegna frestunar á sölu ríkiseigna:
Gat í uppgjöri ríkissjóðs
ríkisfjármál „Það horfir til þess
að skekkja í reikningum ríkis-
sjóðs sé upp á 25 milljarða og
hallinn verði nálægt 4 milljörð-
um,“ segir Gísli S. Einarsson,
þingmaður Samfylkingarinnar,
um rekstrarniðurstöðu ríkissjóðs
vegna frestunar á sölu ríkis-
eigna. Árið verði því gert upp
með halla „sem átti að vera með
stórum afgangi upp á 30 millj-
arða þegar lagt var af stað.“
Hann segir að gert var ráð
fyrir tekjum vegna sölu eigna
fyrir 15,5 milljarða auk þess sem
samþykkt var í fjáraukalögum að
bæta við tekjum upp á 6 millj-
arða einungis til að bæta rekstr-
arniðurstöðu ársins 2001. Þetta
hafi verið hálfgerð talnaleikfimi
til að villa fyrir um rekstrarnið-
urstöðu ársins.
Gísli segir að aðeins hafi tekist
að selja 5 prósent af Landssíman-
um til almennings þegar það stóð
til að selja 16 prósent. Sömu sögu
er að segja um tilboðssöluna, en
þar seldust aðeins 2 prósent en
ekki 8. Þetta, til viðbótar við sölu
á Stofnfiski, hafi verið einu tekj-
urnar sem ríkissjóður hafi fengið
vegna sölu ríkiseigna.
Skekkjan í þessu uppsetta
reikningsdæmi sé því á bilinu 22
til 25 milljarðar króna. Gísli seg-
ir að það breyti engu um þó fjár-
málaráðherra haldi því fram að
salan fari fram á næsta ári, Gatið
í uppgjöri ríkissjóðs verði til
staðar eftir sem áður fyrir árið
2001.
„Það sem ríkisstjórnin ætlaði
hefur ekki gengið eftir. Við
vöruðum við þessu þegar ríkis-
reikningur fyrir 2000 kom út og
þau orð áttu fullan rétt á sér,“
segir Gísli.
Hann segist ætla að salan á
BgIsli
Skekkjan í uppgjöri
ríkissjóðs verður á
bilinu 22 til 25
milljarðar.
fjórðungshlut í Landssímanum
gangi eftir á næsta ári. „Ég sé
engar líkur á því eins og er að
bankarnir verði seldir. Búnaðar-
bankinn er í sérstakri úttekt og
Landsbankinn stendur þannig að
það þjónar engum tilgangi fyrir
ríkissjóð að selja hann. Kannski
er það gott fyrir ríkissjóð að
bíða með sölu hans eitthvað
fram á næsta ár ef verð hækk-
ar.“ ■
Dómsmál tefur ekki
Kárahnjúkavirkjun
Sálfræðileg brandarakönnun á Netinu:
Þjóðverjar hlæja þjóða
Framkvæmdir boðnar út með nauðsynlegum fyrirvara, að sögn Frið-
riks Sophussonar, forstjóra Landsvirkjunar.
virkjanir Friðrik Sophusson, for-
stjóri Landsvirkjunar, telur ekki
að hugsanleg málaferli í kjölfar
úrskurðar umhverfisráðherra
vegna framkvæmda við Kára-
hnjúkavirkjun muni tefja fram-
kvæmdir. Hann segir að á næstu
dögum og vikum verði farið yfir
úrskurðinn með tilliti til þess
hvaða breytingar hægt sé að gera
á grundvelli hans. Ljóst sé að úr-
skurðurinn muni koma til með að
kosta Landsvirkjun umtalsverða
fjármuni og að hugsanlega verði
að breyta hönnun mannvirkja eða
sækja annars staðar frá þá orku,
sem tapast með breytingunum,
t.d. á Kröflusvæðið. Fram-
kvæmdaáætlun gerir ráð fyrir að
verkið geti hafist næsta haust og
undirbúningsframkvæmdir strax
næsta sumar.
„Við verðum að reyna að finna
lausnir sem eru hentugar og ódýr-
ar eftir atvikum. Ég tel hins vegar
að dómsmál tefji ekki tímaferli
alls verkefnisins. Og ástæðan er
sú að verði farið í mál er nánast
útilokað að dómstólar meti um-
hverfisáhrifin efnislega. Þetta er
svokallað frjálst mat og það sem
dómstólarnir líta fyrst og fremst
á er hvort farið verði að öllum
formsreglum. Maður verður að
álíta að ráðuneytið með alla sína
lögfræðinga hafi gert það,“segir
Friðrik.
Friðrik segir ekki liggja ná-
kvæmlega fyrir hvenær fram-
kvæmdir geti hafist. Það eina sem
liggi fyrir sé að eftir er að leggja
fram frumvarp fyrir alþingi sem
heimilar virkjun vatnsfallanna.
Þegar það verði samþykkt geti
iðnaðarráðherra fyrst gefið út
framkvæmdaleyfi og sömuleiðis
viðkomandi sveitastjórnir.
„Það sem við getum auðvitað
FRIÐRIK SOPHUSSON
Friðrik Sophusson, forstjóri Landsvirkjunar.
gert nú er að hanna verkið og
bjóða út með þeim fyrirvörum að
öll leyfi séu tiltæk þegar kemur
að því að samþykkja tilboðin."
Friðrik segir að nú þegar sé
ekki sé búið að leggja nema brot af
kostnaðinum í verkið miðað við
hlutfall af heildarkostnaði virkj-
anaframkvæmdanna. Útlagður
kostnaður hleypur á fjórum millj-
örðum en heildarkostnaður við
framkvæmdirnar eru á bilinu 100 -
120 milljarðar króna. Þess má geta
að kostnaður vegna breytinga í
tengslum við úrskurð umhverfis-
ráðherra gæti kostað Landsvirkj-
un á bilinu 2 - 3 milljarða.
„Auðvitað er það svo að þegar
málið er komið á þetta stig og
framkvæmdir hafa verið ákveðn-
ar skiptir miklu að það gangi hratt
og vel fyrir sig þannig að fjárfest-
ingin fari að skila arði sem allra
fyrst. Það hefur mikla þýðingu í
svona verki.“
krístjangeir@frettabladid.is
london. ap í Bretlandi hefur hópur
sálfræðinga undanfarna mánuði
reynt að komast að því, hver væri
besti brandari heimsins. Þeir nota
Internetið í þessari leit sinni og
biðja fólk bæði um að senda inn
brandara og meta gæði þeirra
brandara sem fyrir eru í brandara-
bankanum.
Mánaðarlega birta sálfræðing-
arnir bráðabirgðaniðurstöður úr
könnunninni, og að þessu sinni kom
þeim einna mest á óvart hve Þjóð-
verjar eiga auðvelt með að hlæja
að bröndurum. A.m.k. eru Þjóð-
verjar viljugri en aðrar þjóðir til að
segja brandara vera „mjög góða“.
Einnig er forvitnilegt að sjá
mun á kímnigáfu þjóða, sem birtist
í því að ólíkir brandarar eru mis-
vinsælir eftir þjóðum. Til að
mynda þykir Bretum eftirfarandi
brandari sá fyndnasti í banka sál-
fræðinganna:
„Sherlock Holmes og dr. Watson
fóru í útilegu og tjölduðu undir
stjörnubjörtum himni. Um miðja
nótt vekur Holmes félaga sinn og
segir: Watson, líttu nú upp til
stjarnanna og segðu mér hvaða
ályktun þú dregur. - Watson lítur
upp og segir: Ég sé milljónir stjar-
na, og jafnvel þótt reikistjörnur
fylgi aðeins fáum þeirra, þá eru
miklar líkur á því að sumar reiki-
stjarnanna líkist jörðunni, og ef til
eru nokkrar reikistjörnur sem líkj-
ast jörðinni, þá gæti einnig þrifist
þar líf. - Þá segir Holmes: ‘Watson,
aulinn þinn. Einhver hefur stolið
tjaldinu okkar!“
Ofangreindur brandari fékk
einnig flest atkvæði allra brandara
í bankanum, enda eru þeir á ensku
Nokkrir þýskir fréttaljósmyndarar stilltu sér
upp fyrir aftan Gerhard Schröder á mið-
vikudaginn rétt áður en siðasti fundur rík-
isstjórnar Þýskalands fyrir jól hófst.
og Bretar hafa til þessa verið dug-
legastir þjóða að taka þátt í könn-
uninni.
En hvaða brandara skyldu Þjóð-
verjar svo hafa valið fyndnastan?
Það er orðaleikur, sem erfitt er að
BYGGINGARIÐNAÐUR
Ef að líkum lætur verður eithvað minna að
gera hjá smiðum og öðrum í byggingar-
iðnaði á næstunni.
Vinnumálastofnun:
Spáð 2 - 3%
atvinnuleysi
í vetur
vinnumarkaður Búist er við að at-
vinnuleysi muni aukast umfram
hefðbundna árstíðarsveiflu í vet-
ur og geti því orðið um 2 - 3% á
næstu mánuðum. í vetrarbyrjun
var atvinnuleysi um 1,4%. Þetta
kemur fram í skýrslu Vinnumála-
stofnunar um stöðuna og horfur á
vinnumarkaði. Þar er m.a. byggt á
niðurstöðu könnunar meðal fyrir-
tækja í helstu atvinnugreinum á
höfuðborgarsvæðinu.
Helstu niðurstöður könnunar-
innar eru þær að minnkandi eftir-
spurnar er farið að gæta á vinnu-
markaði auk þess sem mjög hefur
dregið úr veitingu nýrra atvinnu;
leyfa á síðustu mánuðum. í
skýrslunni kemur einnig fram að
búist er við umtalsverðum sam-
drætti í byggingariðnaði þegar
kemur fram á veturinn. Sömuleið-
is er reiknað með nokkrum sam-
drætti í iðnaði og verslun en stöð-
ugleika hjá fyrirtækjum í fjár-
málaþjónustu. Þá er búist við lít-
ilsháttar vexti í þjónustustarf-
semi eins og t.d. í tölvu-, ráðgjaf-
ar- og bókhaldsþjónustu og starf-
semi auglýsingastofa. ■
mest
þýða úr enskunni: Hvers vegna
kallast sjónvarp „medium" (fjöl-
miðill, eða meðalsteikt)? Vegna
þess að það er hvorki „rare“ (lítið
steikt, eða fágætt) né „well done“
(vel steikt, eða vel gert).
Sá brýjndari, sem Svíar hlógu
mest að, er svona: „Maður hringir á
sjúkrahús og hrópar: Þið verðið að
koma strax! Konan mín er alveg
komin að því að fæða! Hjúkrunar-
konan segir: Vertu nú rólegur, er
þetta fyrsta barnið hennar? Hann
svarar: Nei, þetta er eiginmaður
hennar!“
Frökkum fannst hins vegar
þessi langbestur: „Þú ert lögfræð-
ingur í háum verðflokki. Ef ég léti
þig fá 500 dali, myndirðu þá svara
tveimur spurningum fyrir mig? -
Svo sannarlega. Hver er hin spurn-
ingin?“ ■