Skuld - 06.07.1878, Blaðsíða 1

S k u I d.
n. árgangr.
Eskifirði, Laugardag, 6. júlí 1878
ISV. 17.—18. (37—38).
193
194
195
YERZLm
[Aðsent]. Hr. ritstjóri! — Sýn-
ist yðr ekki eins og mér, aö Jiað
sé undarlegt, að lög alþingis ins
síðasta um lausakaupa-verzlun o.fl.
skuli enn eigi hafa fengið stað-
festingu konungs? — J>að lítr svo
út, sem konungr muni ætla að
synja þeim staðfestingar, fyrst hún
er dregin svona lengi. En verði
sú raun á, þá er það miðr heppi-
legt, og það af tveim ástæðum.
Sú mun þykja fyrst teljandi,
að lögin vorn góð og til bóta,
þótt þau skorti mikið til að stíga
það stig að fullu, sem hygnir
menn og glöggir mundu helzt
kosið hafa. En um það skal óg
aftr fleiri orðum fara síðar.
Jn önnur ástæðan er sú, sem
hávaði manna mun ef til vill veita
minni eftirtekt, af því að lög þessi
koma svo litíð við álþýðu með-
vitund; en eftir því, sem ég þykist
geta gizkað á skoðanir yðar af
ritgjörðum yðar, efa ég ekki, að
þér séuð mér samdóma um, að sú
ástæðan til að kalla þetta óheppi-
legt, sé enn merkilegri í sjálfu
sér og mikilvægari, því það er
pólitísk ástæða.
Um norðrferðir
A. E. Nordenskiold’s.
Eftir
þorvald Thoroddson.
(Ritað handa „Skuld").
(Niðrl.) In soinasta ferð Nordon-
skiolds 1875—1876 var í nokkuð aðra
stefnu, nofnil. austrávið. Menn hafa
longi roynt að íinna örugga skipaloið
norðr um Eússland til Síberíu, en
pað hefir aldrei tekizt fyrr, sökum
pess að menn hafa eigi pekt til ísa-
laga og strauma par um slóðir. Ferð
Nordenskiolds fór mjög vel, hann komst
klakklaust austr í „Kariska“ hafið að
mynninu á Jonisej-fljótinu, sneri sjálfr
aftr landveg, en sondi ski[>ið undir for-
Ustu l)r. Kjelimanns inn sama veg
fil baka, Síðan hafa ýinis verzlunar-
þér liafið rétt og 'skarplega
bent á það í nr. 6.—7. af I. árg.
„Skuldar“, að það væri æskileg-
ast og eðlilegast, að konungr beitti
sem allra-sjaldnast synjunarvaldi
sínu gagnvart lÖgum alþingis.
þetta er hverju orðisannara; því
eigi sjálfstjórn vor að vera
meira en nafnið eitt, þá verðr
sá liðr löggjafarvaldsins ,sem eigin-
legast mætti heita inn samþykkj-
andi,*) að láta þjóðina (eða þing-
ið sem fulltriia hennar) sem sjálf-
ráðasta í öllu, og ætti eiginlega
aldrei að taka fram fyrir hendr
henni með þvi að beita neitunar-
valdi sínu, nema sérlegr háski eöa
hneyksli mundi af standa lögum
þeim, er þingið hefir fallizt á, svo
sem ef þau koma í bága við stjórn-
arskrána eða því um líkt. — þetta
má segja að ætti að vera almenn
regla lconungsvaldsins í liverju
*) Löggjafarvaldið or í höndum alþingis
og konungs í sameiningu eftir Btjórnar-
skránni. Eðlilegast álít ég að slcilja þotta
svo, sem samniug og tibúningr laga heyri
verulegast þinginu til (því það er högum vor-
um kunnugast og því þar til færast); en kon.
ungsins réttr verðr verulegast sá, að mega
samþyklcja lögin, eða hafna þoim, ef honum
oða stjórn hahs finst veruloga hættulegt, að
samþykkja þau)..
Höf.
skip farið pangað austr, hæði seglskip
og gufusltip, eftir rannsóknum peirra
Nordenskiolds, og hefir peiin gengið
vel, syo par virðist opnuð ný hraut
fyrir heimsverzlunina, pví skinnavör-
ur, korn og annað úr upplandi ins
mikla Jenisej-fijóts komast nú miklu
tljótar og hetr til norðrálfunnar en áðr.
það fer samt íjarri pví, að ennpá
séu fullkönnuð lönd, haf og strendr
par eystra. Allar norðrstrendr Sí-
heríu eru nær pví ókunnar enn, að
niiusta kosti fyrir sunnan Tjeljuskin-
höfðann, sem er nyrðstr á meginland-
inu. þar hefir aldrei neitt hafskip
farið um, menn hafa að eins á fyrri
öld skrciðzt á opnum bátum fram með
ströndunum, án ]>ess að gera neinar
vorulcgar vísinda-rannsóknir. — það
| var fyrst 1553 að menn fóru að gefa
ríki, sem er þingfrjálst; en það
eru sérstakar hvatir fyrir stjórn
vora, að fylgja henni, og þær
liggja í ásigkomulagi lands vors,
þar sem konungr og ráðherrar
hans þekkja landið og þjóðina að
engu og skilja eigi mál hennar.
þessi ókunnugleiki á högum vor-
um ætti að vera sérstök hvöt
vorri stjórn, til aþ lofa oss að
vera sem sjálfráðustum. það mun
reynast'í einu sem öllu, að þjóð-
in sjálf mun stjórna sér bezt; liún
mun jafnan finna sjálf bezt, livar
skórinn kreppir, þegar til lengd-
ar leikr, og þannig læra hygg-
indi við hverja yfirsjón. Eái hún
aldrei frjálsar liendr til að reka
sig á, þá mun hún líka seint læra
mikiö af reynslunni.
þetta var nú in „pólitiska“
ldið málsins.
En ég vil víkja aftr að efnis-
hlið þess.
r
Eg ætla nú elcki að tala um
lög þingsins hér, þessi sein virð-
ast eigi muni ætla að ná stað-
festingu. En ég vildi fám orðum
víkja að nokkru því í skipulagi
verzlunar vorrar að lögum, sem
mér virðist lielzt ábótavant.
nokkuð gaum pessum norðlægu hér-
uðum á Itússlandi og Siheríu; pá voru
send pangað frá Englandi tvö skip
undir forustu Hugh Willoughhy’s
og Ricliard Chancelor’s til pess
að leita að norðrleið austr til Sín-
lands. þeir komust að eins stutt
austr eftir, en með ferð peirri hyrjaði
fyrst ver7.1un á hvíta hafinu, er síðan
hefir meir og meir hlómgazt. Wil-
loughhy varð úti með allri skipshöfn
sinni á Kola-nesinu á Lapplandi. Austr
og norðr af hvíta liafinu og Kola er
murmannska liafið (Norðmannahafið),
or nær austr að Nowaja-Semle, og unx
3 sund má fara millum eyjanna austr
í ið svo kallaða Kariska haf; sund
pessi oru oft full af hafisum, en pó
íslaus á vissum timum. Gegnum syðsta
suudið (Jugorsundið) fór Nordenskiold